Jakość - pojęcie, historia. TQM.
Jakość – definicja, historia. Kompleksowe zarządzanie jakością.
Ostatnie lata charakteryzują się zmianami w przedsiębiorstwach spowodowanymi wprowadzeniem nowych rozwiązań technicznych, informatycznych, globalizowaniem się rynków i zmieniającymi się preferencjami klientów. Kluczową działalnością firm jest zwiększanie swojej konkurencyjności w ciągle zmieniającym się otoczeniu. Wymaga to podnoszenia wydajności i efektywności pracy, ciągłego podwyższania poziomu jakości oferowanych produktów i usług. Z lepszą lub gorszą jakością mamy odczyniania na co dzień. Termin ten nabrał w ostatnich dekadach nowego znaczenia i stał się kluczem do osiągnięcia sukcesu. Każda firma ma określony program jakości i stanowi ona jedno z najważniejszych zagadnień w zarządzaniu. Jest ona metodą zdobywania klientów do osiągnięcia sukcesu rynkowego.
Rozważania na temat jakości podejmowano już w starożytności.
Chiński uczony Lao Tsu w VI w. p.n.e. utrzymywał, że jakość jest czymś co można ciągle doskonalić.
W ujęciu Platona (V/IV w. p.n.e.) jakość rozumiana była jako pewien stopień doskonałości – jest niedoskonałym odbiciem realnie istniejących idei; ogół właściwości – w jakim wyrób spełnia wymagania odbiorcy.
Arystoteles w IV w. p.n.e. interpretował jakość jako „zespół swoistych cech odróżniających dany przedmiot od innych przedmiotów tego samego rodzaju”.
Cyceron w I w. p.n.e. wysunął pojęcie qualitas, które oznacza cechę, właściwość i przymiot.
W XVII w. Kartezjusz i J.Locke spojrzeli na jakość jeszcze szerzej. Przyjęli koncepcję w której rozróżnia się jakości pierwotne – tkwiące w przedmiocie (np. ciężar i kształt), oraz jakości wtórne – kolor, smak i zapach.
Następnie w XVIII Immanuel Kant wprowadził twierdzenie o subiektywnym charakterze jakości.
Punkt zwrotny w historii jakości nastąpił w Japonii w 1950 r., gdy grupa Amerykanów pojechała tam, by pomóc w zbudowaniu nowych zakładów przemysłowych i pokierować ich działalnością. Był to m.in. William Eduards Deming i Joseph Juran. Obaj pracowali nad koncepcją statystycznej kontroli procesu.
Chodziło im o opracowanie takiej metody wahań pomiaru i ciągłej poprawy procesów produkcji przed fazą końcowej kontroli jakości, by zapobiec produkowaniu wyrobów z usterkami.
Np. zakład produkuje łożyska kulowe, które optymalnie muszą mieć średnicę 15,0 mm. Z powodu wad materiałowych lub rozregulowania maszyn niekiedy powstają łożyska o = 15,2 mm. Przypuśćmy, że w porozumieniu z klientami dopuszcza się średnicę w granicach 14,85 – 15,15 mm. Aby wyeliminować egzemplarze niemieszczące się w tym zakresie pracownik może każdą z osobna mierzyć i złe wyrzucać, jest to jednak czynność długotrwała i kosztowna. Przy wykorzystaniu statystycznego wykresu kontroli procesu można ustalić kiedy występują wahania w pomiarach wytworzonych jednostek i poszukać przyczyn tego procesu.
W.E. Deminga uważa się za ojca jakości. Można więc przyjąć, że jakość dotyczy skupiania się na wytwarzaniu coraz lepszych wyrobów i usług po coraz bardziej konkurencyjnych cenach. Jakość oznacza ponad to prawidłowe wykonywanie wszystkiego od początku, zamiast popełniania błędów, a następnie ich poprawiania. Dzięki skupianiu się na prawidłowym wykonywaniu zadań od początku organizacje unikają wysokich kosztów związanych z naprawami.
Wraz z rozwojem techniki i sposobów produkcji, aby dążyć do jakości pod każdym względem potrzebna jest również zmiana filozofii organizacji.
Przyjęto więc pewne standardy w zarządzaniu przedsiębiorstwem, które nazwane zostały Total Quality Management – kompleksowe zarządzanie jakością.
Pojęcie to oznacza, że dana organizacja wyznacza i wspiera stałe dążenie do zadowolenia klientów za pomocą zintegrowanego systemu narzędzi, metod i szkolenia.
Model ten zakłada, że jakość produktu zależy od wszystkich procesów występujących w przedsiębiorstwie. Wiąże się to z ustawicznym doskonaleniem procesów stosowanych w organizacji w celu osiągnięcia wysokiej jakości wyrobów i usług. Każdy w przedsiębiorstwie musi się skupić na oczekiwaniach klienta - uzyskaniu najlepszej jakości produktu a zatem bez usterkowej produkcji. Kierownictwo dzięki szkoleniom pracowników i motywowaniu ich dąży aby realizowali swoje zadania od razu dobrze, co minimalizuje ryzyko wyprodukowania produktu wadliwego.
TQM można rozpatrywać jako proces, którego celem jest wzrost konkurencyjności i rentowności firmy. Zatem TQM jest koncepcją zarządzania firmą, która dzięki zaangażowaniu wszystkich pracowników w proces poprawy jakości wyrobu (usługi) oraz swojej działalności, a także dzięki właściwemu ustaleniu celów organizacji dąży do zaspokojenia potrzeb i oczekiwań klienta.
Idee TQM są wyrażane przez zasady zaproponowane przez W.E. Deminga. W koncepcji TQM oprócz tych zasad przywoływane są również inne reguły i koncepty m.in. benchmarking.
Bibliografia:
• J. Stoner , R. Freeman, D. Gilbert, Kierowanie, PWE, Warszawa 2001,
• www.jakosc.biz ,
• www.wikipedia.pl ,
• www.koweziu.edu.pl .