Homeostaza, choroby układ krążenia, układ limfatyczny, krew

Homeostaza
Homeostaza- zdolność żywego organizmu do utrzymania stabilnego środowiska wewnętrznego.
Parametr- wielkość charakterystyczna dla danego materiału, procesu lub urządzenia, np. wartość temperatury.
Zakres tolerancji- rozpiętość zmian danego czynnika w obrębie których organizm jest w stanie utrzymać się przy życiu.
Czynniki powodujące zaburzenia homeostazy: wychłodzenie organizmu, obniżenie poziomu cukru we krwi, siedzący tryb życia.
Poziom kontroli homeostazy: cząsteczkowy( molekularny), komórkowy, narządowy, ustrojowy.
Cybernetyka- nauka o systemach sterowania.
System- grupa elementów tworzących działającą całość.
Sprzężenie zwrotne- oddziaływanie skutku jakiegoś zjawiska na przyczynę tego zjawiska.
-ujemne- odchylenia o od optymalnej wartości parametru w jedną stronę uruchamiają mechanizm skierowany w stronę przeciwną. Stanowi uniwersalny mechanizm regulacyjny. Automatycznie utrzymuje wartość jakiegoś parametru na względnie stałym poziomie.
-dodatnie- działa w kierunku zgodnym ze zmianą wartości zadanego parametru
Bodziec- czynnik działający na organizm i wprowadzający go w stan pobudzenia.
Receptor- wyspecjalizowane komórki zdolne do odbierania zmian w środowisku zewnętrznym lub wewnętrznym .
Proces regulacji: -> bodziec -> receptor -> sygnał sterowania -> efektor -> odpowiedź
Kontrola poziomu glukozy we krwi: zmiana poziomu glukozy we krwi -> wyspy Lagerhansa w trzustce -> insulina lub glukagon -> specyficzne enzymy komórek docelowych -> pobieranie lub uwalnianie glukozy przez komórki


Choroby układu krążenia:
Miażdżyca tętnic- powoduje zatrzymanie przepływu krwi prowadząc do martwicy. Przyczyny: używki, zła dieta, brak ruchu,
Choroba nadciśnieniowa- Objawy: podwyższone ciśnienie powodujące przeciążenie pracy serca, pękanie drobnych naczyń, bóle i zawroty głowy, szum w uszach, zaburzenia widzenia, krwotoki z nosa. Przyczyny: długotrwały i silny stres, palenie tytoniu, cukrzyca, zaburzenia gospodarki tłuszczowej. Skutki: wylew
Choroba wieńcowa- niedokrwienie mięśnia sercowego. Skutki: zawał serca. Przyczyny: złogi substancji tłuszczowych, używki, zła dieta, brak ruchu, nadwaga. Objawy: bóle zamostkowe, duszności.
Udar mózgu- przyczyny: ograniczenie przepływu krwi przez tętnice mózgowe, niedokrwienie mózgu. Skutki: utrata pamięci, zaburzenia czucia, paraliż, śmierć.


Układ limfatyczny:
Układ limfatyczny- wspomaga układ krwionośny, układ otwarty zbudowany z:
-naczyń limfatycznych (włosowate naczynia limfatyczne, żyły i przewody limfatyczne- prowadzą limfę do żył.
-narządów limfatycznych (węzły limfatyczne (chłonne), grudki chłonne, migdałki, śledziona, grasica)- namnażanie się i dojrzewanie krwinek białych.
Funkcje: transportowa- rozprowadzanie substancji organicznych i nieorganicznych oraz białych krwinek
Limfa- przefiltrowany płyn tkankowy, zamknięty w systemie naczyń włosowatych. Oczyszcza organizm, transportuje tłuszcze.
Płyn tkankowy- przesącz obmywający komórki ciała podczas tworzenia się limfy, stanowiący miejsce wymiany substancji między krwią a tkankami.

Krew- tkanka łączna płynna. Skład:
-elementy morfotyczne: erytrocyty(czerwone), leukocyty(białe), trombocyty(płytki krwi)
-osocze- substancja międzykomórkowa składająca się z fibrynogenu i surowicy Funkcje: -transport witamin, kwasów tłuszczowych
–krzepnięcie krwi
–wytwarzanie przeciwciał
–rozmieszczanie tłuszczy w organizmie
Funkcje krwi: -rola oddechowa
-rola odżywcza -rola wydalnicza
-termoregulacja
-rola immunologiczna (odpornościowa)
-utrzymanie homeostazy -transport
Hemoglobina- czerwony barwnik mający zdolność do nietrwałego łączenia się z gazami oddechowymi.
Parametry: Hematokryt 30-50
Erytrocyty (K) 3,8-5 mln/ul (M) 4,2-5,4 mln/ul (N) 7mln
Leukocyty 4,0- 10 tys./ul
Trombocyty 100-450 tys./ul


EKG- zapis pracy serca, elektrokardiogram.
Serce- zbudowane z mięśni poprzecznie prążkowanych i tkanki łącznej (zastawki)
Układ przewodzący serca- tworzą go komórki o słabo widocznych prążkach i licznych ziarnistościach w cytoplazmie.
Węzeł zatokowy (rozrusznik serca)- u ujścia żyły głównej górnej
Węzeł przedsionkowo-komorowy- położony między przedsionkami tuż nad komorami
Pęczek Hisa- dodatkowe pęczki włókien wzdłuż przegrody międzykomorowej
Ośrodek sercowy- ośrodek nerwowy regulujący pracę serca.
-przyspieszający pracę serca (impulsy za pośrednictwem nerwów współczulnych)
-zwalniający pracę serca (przywspółczulnych)
Adrenalina- hormon wydzielany przez rdzeń nadnerczy.
Cykl pracy serca
1)Faza spoczynku- serce rozluźnione, napływa krew, do prawej części żyłami głównymi, do lewej żyłami płucnymi, zastawki przedsionkowo- komorowe otwarte, a półksiężycowe zamknięte.
2)Skurcz przedsionków, przepchnięcie krwi z przedsionków do komór, zastawki przed.-kom. Otwarte
3) Skurcz komór- zamknięcie zastawek przed.-kom. W momencie wyrównania ciśnienia krwi otwarcie półksiężycowatych
4)rozkurcz- otwarcie zastawek przed.-kom. I zamknięcie półksiężyc.
Tony serca (dwa)- powstają podczas zamykania się zastawek
Szmery- powstają w wyniku wadliwego funkcjonowania zastawek

UKŁ.KRĄŻENIA=ukł.krwionośny+ukł.limfatyczny; składa się z serca,żył,tętnic i naczyń włosowatych.

FUNKCJE UKŁ. KRWIONOŚNEGO: transport substancji pokarmowych pokarmowych miejsca ich wchłonięcia do miejsc wykorzystania, transp. O2 do kom. i odprowadzanie z nich CO2, rozprowadzanie swoistych subst. wytwarzanych przez kom. ,np.hormonów,czy przeciwciał, do innych kom., odprowadzanie zbędnych produktow przemiany materii do narządów, w których zostaną unieszkodliwione/usunięte z organizmu.

BUDOWA UKŁ.KRW.: serce + naczynia krwionośne. Tętnice wyprowadzaja krew z serca do tkanek, natomiast żyly ja zbieraja i wprowadzaja do serca. W naczyniach włosowatych(znajdujących się pomiedzy zylami a tętnicami)zachodzi wymiana subst. miedzy krwia a plynem tkankowym.

BUDOWA TĘTNICY: sciany (zbudowane z 3 warstw-zewnetrznej, środkowej i wewnętrznej) są grube i elastyczne,przystosowane do wysokiego ciśnienia krwi, mogą ulegac odkształceniom, w warstwie mięśniowej znajduja się liczne zakoncznia nerwow układu autonomicznego.

BUDOWA ŻYŁY: sciany(tez 3-warstowe jak u tetnic)cieńsze i mniej elastyczne niż tetnicze, ale bardziej rozciągliwe. Ze względu na niskie ciśnienie krwi, żyły maja zastawki zapobiegające cofaniu się jej.

BUDOWA NACZYŃ WŁOSOWATYCH: zbudowane z 1 warstwy kom. śródbłonka. Ściany cienkie,dzieki czemu miedzy znajdujaca się w nich krwia a plynem tkankowym może zachodzic ciagla wymiana subst. N. W. stanowia lacznik miedzy tętnicami tętnicami zylami.

SIEĆ DZIWNA: wyst.-nerki(kłębuszki nerkowe-przysadka mózgowa); nie uczestniczy w wymianie gazów(O2 i CO2) substancji odżywczych, zapewnia utrzymanie wysokiego ciśnienia i szybkiego tempa przepływu krwi.

UKŁAD WROTNY: wyst.-narządy jamy brzusznej(jelita,wątroba); krew przepływa miedzy dwiema sieciami naczyń włosowatych zespolonych żyłą wrotną.

SERCE-BUDOWA: narząd mięśniowy położony w srodpiersiu, zawieszony na naczyniach krw. Otoczone 2-warstwowym workiem-osierdziem, którego warstwa wewnetrzna przylega do powierzchni serca, tworząc nasierdzie. pomiedzy osierdziem a nasierdziem znajduje się jama osierdziowa(znajduje się w niej plyn zmniejszający tarcie w czasie pracy serca). Wsierdzie-cienka warstwa kom.nabłonkowych wyscielająca jamy wew.serca (komory, przedsionki). Prócz tego: 2komory, 2przedsionki. Przedsionek lewy i prawy oddzielone są od siebie przegrodą międzyprzedsionkową, komory-przegr. międzykomorowa.

BUDOWA SERCA CD.: przedsionki przyjmują krew z żył i przetłaczają do komór,komory wtłaczają krew do tętnic. Do prawego przeds.uchodzą: zatoka wieńcowa, 2 żyły głowne(górna i dolna)prowadzące odtlenowaną krew; lewy p.-przyjmuje krew utlenowaną za pośrednictwem 4 żył płucnych. Na granicy komór i przedsionków znajdują się zastawki przedsionkowo-komorowe. Pomiedzy lewym przedsionkiem i komorą znajduje się zastawka dwudzielna, a prawym przedsionkiem i komorą-trójdzielna. Dolny kraniec lewej komory tworzy koniuszek serca. Na granicy komór i wychodzących z nich: pnia płucnego(z komory prawej) i aorty (z komory lewej) znajduja się zastawki półksiężycowate(zapobiegaja cofaniu się wypchniętej do naczyn krwi w czasie rozkurczu komór). Serce jest zaopatrzone we własny system krążenia

UKŁAD WIEŃCOWY. Rozpoczyna się odchodzącymi u podstawy aorty 2 tętnicami wieńcowymi, a kończy żyłami wieńcowymi uchodzącymi do zatoki wieńcowej u podstawy serca. cechy: b.rozbudowana sieć naczyń włosowatych, zapewniających doskonałe ukrwienie każdego obszaru serca.

KRWIOOBIEG MAŁY(płucny): łaczy serce z płucami;zaczyna się w pr.kom.,kończy w l.przeds.; odtlenowana krew zostaje wtłoczona do pnia płucnego, który rodziela się na 2 tętnice płucne(jedyne tętnice w org.transportujące krew odtlenowaną). Tętnice płucne tworzą sieci naczyń włosowatych. Podczas przepływu przez naczynia włosowate płuc krew oddaje CO2, pobiera O2, po czym jest wprowadzana do lewego przedsionka. Żyły płucne są jedynymi w org.w których płynie krew utlenowana.

KRWIOOBIEG DUŻY(ustrojowy):zapewnia łączność serca z pozostałymi tkankami i narządami ciała; rozpoczyna się w lewej komorze, przyjmuje krew utlenowaną, która w wyniku skurczu l.kom. zostaje wtłoczona do aorty, tętnice rozprowadzają ja do wszystkich tkanek i narządów ciała. W naczyniach włosowatych narządów&tkanek krew oddaje O2 i odbiera CO2. Odtlenowana krew jest zabierana do krwioobiegu dużego, następnie do żył głównych, które wlewają ją do pr.przeds.serca. Potem krew wtałaczna do pr.kom. prykom przez krwioobieg mały kierowana do płuc.