Mao Zedong - podstawowe informacje
Mao Zedong, Mao Tse-tung (1893-1976), polityk, dyktator komunistycznych Chin. Urodził się w zamożnej rodzinie chłopskiej. W 1911 brał udział w rewolucji w Chinach. W latach 1913-1918 studiował na uniwersytecie Czangsza. Tam też nawiązał kontakt z grupami marksistowskimi. W 1921 wraz z towarzyszami założył Komunistyczną Partię Chin (KPCh). W dwa lata później wszedł do Komitetu Centralnego KPCh.
Współzałożył Kuomintang, lecz szybko zaczął go zwalczać jako przywódca I rewolucyjnej wojny domowej, toczonej w latach 1924-1927. Wtedy to sformułował tezę o rewolucyjnej roli chłopstwa. Uczestniczył też w II wojnie domowej w latach 1927-1937. Po utworzeniu w 1931 Chińskiej Republiki Sowieckiej w prowincji Ciangsi, stanął na jej czele. W 1934 tereny te opanowały wojska Chiang Kai-sheka(Czang Kaj-szeka), a siły komunistyczne przeniosły się w 1935, w wyniku tzw. Długiego Marszu, w rejony północno-zachodnich Chin. Wtedy to Mao Tse-tung wysunął się na czoło KPCh. Od 1943 został przewodniczącym partii sprawując także dowództwo nad armią rewolucyjną.
Po ataku Japonii na Chiny w 1937, wspólnie z Kuomintangiem walczył z agresorem. Po wyparciu Japończyków zdecydował się, wbrew sugestiom J.W. Stalina, na III wojnę domową, która miała miejsce w latach 1946-1949. W jej wyniku pokonał siły Czang Kai-szeka. 1 października 1949 proklamował powstanie Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL). Mao Tse-tung stanął na czele państwa jako przewodniczący Centralnego Rządu Ludowego ChRL.
W 1949 podpisał układ o przyjaźni ze Związkiem Radzieckimi wprowadził sowiecki model gospodarki. Po 1956 zerwał sojusz z ZSRR poddając krytyce kierownictwo w Moskwie, na czele którego stał wtedy N.S. Chruszczow. Był autorem znanych akcji: gospodarczej, czyli tzw. Wielkiego Skoku, która polegała na tworzeniu w latach 1958-1961 komun ludowych, i politycznej, czyli "rewolucji kulturalnej" (1966-1976), wymierzonej przeciw opozycji w aparacie partyjnym i administracji. Przyniosły one Chinom wielkie szkody, ale ostatecznie Mao Tse-tung uzyskał pełnię władzy.
Po odsunięciu od władzy Lin Piao, oparł się na grupie ludzi zwanej "bandą czworga". Wtedy rozwinął się kult jego osoby, jako "sternika rewolucji", a tzw. czerwona książeczka stała się "katechizmem politycznym" w Chinach, a także wśród radykalnych ruchów rewolucyjnych w Europie Zachodniej (np. goszystów). Jego chińska wersja marksizmu-leninizmu przeszła do historii pod nazwą maoizmu. Uznawał on chłopstwo i warstwy pośrednie za czynnik sprawczy rewolucji, dlatego też koncepcja ta znalazła wielu zagorzałych naśladowców w krajach Trzeciego Świata.