Konstrukcje tynków suchych (Praca dyplomowa)
Bardzo dobrym materiałem do wykonywania tynków na ścianach wewnętrznych są płyty gipsowo- kartonowe, nazywane „ suchym tynkiem”.
Wykonywane są one fabrycznie z modyfikowanego gipsu budowlanego i w trakcie produkcji obłożone specjalnym kartonem, w celu nadania płycie elastyczności. Płyty produkowane są jako zwykłe, ogniochronne i wodoodporne o szerokościach 1200 – 1250 mm, długościach 2000- 4000 mm oraz grubościach 9,5- 12,6 mm. Elementem wiążącym płytę ze ścianą, a równocześnie zapewniającym jej sztywność, są placki z gipsu szpachlowego lub pasy gipsowo- kartonowe. Gdy ściany mają różne powierzchnie, o odchyłkę do ok. 3mm/m, można zastosować klejenie płyt na cienkiej warstwie gipsu szpachlowego. W wypadku mocowania płyt wkrętami do przyściennego rusztu drewnianego lub stalowego, albo do rusztu stalowego ścianek działowych- przestrzenie można wypełnić wełną mineralną, aby zwiększyć własności cieplne i dźwiękochłonne.
Po ukończeniu mocowania płyt, ewentualnie szczeliny między płytami wypełnia się gipsem szpachlowym i nakłada z wierzchu papierową taśmę perforowaną (szerokości 50mm), dokładnie ją wyrównując i wciskając w świeżą szpachlówkę. Ostatecznym wykończeniem suchych spoin jest ich przeszlifowanie drobnym papierem ściernym. Miejsca narożne tynków (np. przy otworach drzwiowych) zabezpiecza się przed uszkodzeniami papierową taśmą narożnikową z wklejonymi paskami metalowymi.
1. Mocowanie płyt gipsowo- kartonowych na ścianach za pomocą zaczynu gipsowego.
Do zamocowania płyt gipsowo- kartonowych na ścianie wykonuje się placki z zaczynu przygotowanego z gipsu szpachlowego.
Stan wilgotności podłoża jest istotnym czynnikiem mocowania płyt gipsowo- kartonowych. Zbyt suche podłoże, przez szybkie odciąganie wody z placków gipsowych, powoduje ich zbyt szybkie twardnienie. W tym wypadku należy przed przystąpieniem do montażu zwilżyć podłoże wodą. Z kolei na podłoża nie chłonne należy stosować zaczyn na placki o większej gęstości. Podłożę powinno być twarde, pozbawione kurzu i luźnych resztek zaprawy. Stara powłoka z farb olejnych na ścianie powinna być zdrapana, a farba klejowa zmyta. Jeżeli podłoże (powierzchnia ściany) ma odchyłki do 2cm/m, należy je zniwelować przed montażem płyt. Niwelacji powierzchni ściany dokonuje się przez zamocowanie na niej „marek kontrolnych”, w rozstawach wynikających z szerokości stosowanych płyt. Marki (placki) powinny mieć średnicę 10- 15cm. Po związaniu marek gipsowych i sprawdzeniu lica ściany, np. przy użyciu dwóch pionów przyklejania płyt.
Przed nakładaniem kleju gipsowego należy mieć przygotowane płyty przycięte na odpowiednią długość lub szerokość. Przecinanie płyt wzdłuż linii prostej wykonuje się przez jednostronne nacięcie płyty od strony licowej ostrym nożem monterskim z wymiennym ostrzem, a następnie przełamanie rdzenia gipsowego i przecięcie po drugiej stronie płyty.
Przy wykonywaniu okładzin w kształcie łuku o niewielkim promieniu wystarczy tylko nacięcie kartonu. Karton nacina się na stronie spodniej płyty w odstępach 2-3cm. Tak dociętą płytę nawilża się i dopasowuje do konstrukcji, a następnie przytwierdza się. Płytę przeznaczoną do przyklejania układa się stroną licową do podłogi w pobliżu jej zamontowania. Następnie na jej tylną powierzchnię nakłada się placki z zaczynu kleju gipsowego w odstępach 30-35cm. Przy krawędziach płyt placki powinny być trochę węższe, ale układane gęściej. Grubość naniesionych placków powinna być nieznacznie większa, niż grubość przygotowanych marek kontrolnych. Płytę z naniesionymi plackami podnosi się i lekko dociska do ściany.
Przyklejenie można rozpocząć od narożnika ściany- przy większych długościach. Prawidłowe zamocowanie pierwszej płyty decyduje najczęściej o jakości wykonania całej okładziny.
Płytę opukuje się gumowym młotkiem przez łatę ( najlepiej aluminiową o przekroju 1,8-10cm i długości 2,5m ). Ważne jest, aby dolna krawędź płyty była lekko uniesiona- ok. 1cm nad płaszczyzną podłogi. Przyklejone płyty powinny dokładnie przylegać do siebie swoimi dłuższymi krawędziami. Wskazane jest jednoczesne mocowanie dwóch lub trzech płyt z jednego zarobu kleju gipsowego, a następnie wspólne regulowanie ich posadowienia.
W wypadku gdy ściany mają lica równe, o odchyłce do 3mm/m , można zastosować metodę klejenia płyt na cienkiej warstwie zaczynu kleju gipsowego, Klej powinien być w konsystencji ciekłej, co ułatwia równomierne rozprowadzenie go w momencie dociskania płyty do podłoża. Jeżeli podłoże (powierzchnia ściany) jest nierówne (np. po zamurowaniu otworów), zachodzi konieczność wstępnego wyrównania powierzchni muru za pomocą pasów gipsowo- kartonowych. Pasy takie o szerokości 10cm mocuje się we wgłębieniu za pomocą zaczynu gipsowego o rozstawie ok. 60cm. Po zamocowaniu płyt są widoczne wszystkie ich krawędzie. Chcąc uzyskać jednolitą płaszczyznę, należy zamaskować spoiny oraz uzupełnić ewentualne ubytki i inne uszkodzenia krawędzi płyt. Używa się do tego gipsu szpachlowego lub gotowych mas szpachlowych. Stosunek wody do gipsu szpachlowego powinien wynosić 7:10, tj. na 7 części wagowych wody należy dodać 10 części wagowych gipsu, które dodaje się porcjami do wody i miesza mieszadłem wolnoobrotowym lub ręcznie.
Stosując taśmę spoinową samoprzylepną nie ma konieczności nakładania warstwy podkładowej na spoinę, taśmę zaś (siatkę) pokrywa się warstwą masy szpachlowej. W wypadku spoinowania krawędzi ciętych, jeżeli wykonujący ma dużą wprawę, czynności przy szpachlowaniu wykonuje się w taki sam sposób jak dla połączeń krawędzi spłaszczonych, z tym że szerokość szpachlowania jest większa. Zastosowanie taśm pozwala uniknąć pękania spoin na narożach, jak też umożliwia uzyskanie prostolinijności naroża. Narożniki papierowe z wklejonymi paskami metalowymi mocuje się za pomocą zaczynu z gipsu szpachlowego. Po wstępnym przymocowaniu elementów zabezpieczających krawędzie, pokrywa się je dwukrotnie masą szpachlową i szlifuje. Szpachlowanie połączeń okładziny gipsowo kartonowej z elementami budynku (ściany, sufity) wykonanymi metodą tradycyjną rozpoczyna się od położenia masy szpachlowej na płyty gipsowo- kartonowe. Taśmę spoinową nakłada się, dosuwając ją do styku między obu spoinowanymi płaszczyznami. Dobrze ułożoną i dociśniętą taśmę powtórnie pokrywa się szpachlówką, a po wyschnięciu szlifuje.
Dla podniesienia estetyki wykończenia pomieszczenia w miejscach styku okładziny ścian i sufitu można zastosować gzymsy gipsowo- kartonowe. Można je mocować- w zależności od podłoża- za pomocą zaczynu z gipsu szpachlowego lub gwoździ nierdzewnych.
Powierzchnie okładzin z płyt gipsowo- kartonowych są dobrym podłożem pod malowanie lub tapetowanie. Przed przystąpieniem do malowania lub tapetowania powierzchnię z płyt gipsowo- kartonowych gruntuje się.
Gruntowanie pod farby klejowe wykonuje się przy użyciu 0,5-1% procentowego roztworu mydła szarego lub 1,5% procentowego roztworu kleju kostnego.
Gruntowanie pod farby emulsyjne wykonuje się za pomocą tej farby rozrzedzonej wodą w proporcji: 1 część objętościowo farby emulsyjnej i 5 części objętościowo wody. Może być także użyty ww. roztwór wodny mydła szarego.
Gruntowanie pod farby olejne przeprowadza się przy użyciu pokostu lnianego rozrzedzonego rozcieńczalnikiem do farb olejnych w proporcji 1:1.
Do malowania płyt gipsowo- kartonowych nie należy stosować farb wapiennych.
Mocowanie płyt gipsowo- kartonowych na ruszcie
Ruszty mocowane do ścian mogą być drewniane lub stalowe.
Ruszty drewniane wykonuje się z łat o wymiarach poprzecznych 5x2,5cm, lub 5x3cm. Łaty mocuje się poziomo ( w wypadku ścian) do podłoża za pomocą kołków rozporowych co ok. 65cm. Odstępy między łatami zależy od grubości płyt okładzinowych: przy grubości płyty 9,5mm, odstęp powinien wynosić 50cm, a przy grubości płyty 12,5mm powinien wynosić 65cm. Płyty montuje się stawiając je pionowo. Dla poprawienia izolacyjności cieplnej i akustycznej przestrzeń między łatami można wyłożyć płytami z wełny mineralnej lub ze styropianu samo gasnącego. Odstęp w tym wypadku między łatami powinien być dostosowany do wymiarów płyt ocieplających, np. 60cm.
Mocowanie płyt gipsowo- kartonowych na ruszcie drewnianym odbywa się za pomocą wkrętów z łbem kielichowym lub gwoździami zabezpieczonymi antykorozyjnie, których zagłębienie w drewnie powinno wynosić minimum 2cm. Gwoździe i wkręty powinny być zatopione w płycie na głębokość ok. 0,1mm.
Okładanie ścian płytami gipsowo- kartonowymi na ruszcie stalowym ocynkowanym można wykonywać dwoma sposobami:
· przy użyciu profili do budowy ścian działowych, bez kontaktu z osłanianą ścianą,
· przy użyciu ściennych profili U o szerokości 5cm, mocowanych do ściany osłanianej.
Po ustawieniu rusztu tj. profili poziomych U na taśmach tłumiących i profili pionowych C, ścianę osłanianą okłada się materiałem izolacyjnym np. wełną mineralną. Do profili metalowych przymocowuje się płyty grubości 12,5mm blacho- wkrętami, o tak dobranej długości, by po drugiej stronie ramy wystawała końcówka o długości minimum 0,7cm, a łeb kielichowy był zagłębiony w płycie ok. 0,1mm.
Po ustawieniu rusztu na taśmach tłumiących ścianę okłada się wełną mineralną, a do profili przymocowuje się płyty blacho- wkrętami. W razie obawy możliwości skraplania się pary wodnej (np. na ścianie zewnętrznej), należy na warstwę izolacji cieplnej nałożyć w sposób szczelny warstwę folii polietylenowej lub aluminiowej.
Mocowanie płyt gipsowo- kartonowych na sufitach
Sufity z okładziną gipsowo- kartonową wykonuje się przy użyciu rusztu stalowego zabezpieczonego przed korozją lub rusztu drewnianego zamocowanego do konstrukcji stropu za pomocą odpowiednich łączników. Sufity z płyt gipsowo- kartonowych wykonuje się w pomieszczeniach o wilgotności względnej do 75% i temp. 5-25 C.
Aby uzyskać dobre efekty eksploatacyjne sufitów, należy przestrzegać następujących zasad:
· Styki krawędzi wzdłużnych płyt powinny być w kierunku ściany z oknem
· Styki długich krawędzi płyt muszą opierać się na elementach rusztu,
· Styki poprzecznych krawędzi płyt także muszą opierać się na elementach rusztu
· Jeżeli okładzina z płyt gipsowo- kartonowych będzie dwuwarstwowa, to drugą warstwę płyt należy mocować mijankowo w stosunku do styków pierwszej warstwy, a styki drugiej warstwy także muszą pokrywać się z nośnymi elementami rusztu
Po zaprojektowaniu rozmieszczenia płyt można przystąpić do trasowania rozłożenia profili rusztu oraz miejsc mocowania wieszaków. Mocowanie wieszaków w stropie, bez względu na rozwiązanie techniczne wieszaka, musi spełnić warunek, że udźwig wieszaka jest pięciokrotnie większy od obciążenia przypadającego na dany wieszak.
Główna konstrukcja rusztu stalowego jest zbudowana ze stalowych profili głównych typu C o wymiarach 60x27x0,6mm, profil przyściennych typu U o wymiarach 27x28x0,6mm, przy użyciu łączników wzdłużnych o wymiarach 60x27x0,6mm oraz łączników krzyżowych 60x60mm.
Sufity mogą być:
· podwieszone z użyciem wieszaków,
· podwieszone, zamocowane do ścian nośnych,
· mocowane bezpośrednio do stropu
Sufity podwieszone (obniżone)wykonuje się zasadniczo jako dwuwarstwowe, natomiast gdy ruszty są bezpośrednio mocowane do stropów, to okładziny z płyt gipsowo- kartonowych wykonuje się jako jednowarstwowe.
W wypadku sufitów podwieszonych z użyciem wieszaków po zamocowaniu do stropu prętów mocujących, przystępuje się do zaznaczenia na otaczających ścianach poziomu przyszłego sufitu i zamocowania na wyznaczonym poziomie profili typu U. Profile te należy mocować do ściany dyblami rozstawionymi co ok. 50cm. Dopasowane profile C, mające stanowić warstwę główną rusztu, należy oprzeć na przeciwległych profilach U. Profile C należy rozsunąć równolegle na odpowiednie odległości. Po wykonaniu tej czynności należy do profili C powstawiać wieszaki i połączyć je z prętami mocującymi oraz całość płaszczyzny wyregulować.
Jeśli dysponuje się tylko profilami typu C oraz U można wykonać sufit podwieszony zamocowany do ścian nośnych. Profile typu U mocuje się kołkami rozporowymi do ściany nośnej, a profile C układa się jako prostopadłe do tych pierwszych. W tym typie konstrukcji rusztu stalowego stosuje się płyty gipsowo- kartonowe gr. 12,5mm, a profile C o wysokości: 50, 75 lub 100mm z blachy ocynkowanej gr. 0.6mm
Główna konstrukcja rusztu drewnianego jest wykonana z listew drewnianych umocowanych do stropu jako jednowarstwowa lub dwuwarstwowa; są też ruszty drewniane podwieszane.
Jeśli powierzchnia sufitu jest równa i jednocześnie sufit nie musi być obniżany, ruszt wykonuje się jako jednowarstwowy. Listwy drewniane o wymiarach 2,5x5cm lub 3,2x5cm mocuje się w kierunku prostopadłym do ściany z oknem co 65cm – przy stosowaniu listew cieńszych lub 80cm- przy stosowaniu listew grubszych.
W wypadku stosowania rusztu dwuwarstwowego mocowanego do podłoża nierównego, listwy główne o wymiarach 3,8x6,3cm, są mocowane z elementami kotwiącymi co ok. 110cm w kierunku równoległym do ściany z oknem.