Uwłaszczenie chłopów w XIX wieku.
PRUSY
1807 - Zniesienie poddaństwa chłopow
1811 - Edykt regulacyjny (umożliwiał chłopom
korzystanie z dobr prywatnych, nabycie
własności i pozbycie się pańszcyzny)
1819 - Zakaz rugowania chłopow wydany
przez rząd
1821 - Zarządzenie o wykupie powinności
(przeliczenie na gotowkę dotychczasowych
świadczeń i robocizny umożliwiało ich wykup)
1823 - Rozciągnięcie edyktu regulacyjnego na
Księstwo Poznańskie
1848-1850 - Zniesienie resztek praw zwierz -
chnich pana wsi do gruntow, uwłaszczenie
objęło wszystkie kat. ludności chłopskiej.
Konsekwencje:
Powstanie znacznej liczby
dużych gospodarstw wiejskich, liczna grupa
chłopow zamożnych i masa małorolnych i bezrolnych
AUSTRIA
koniec XVIIw. - Reformy jozefińskie (gwarancja
na dziedziczenie użytkowanej ziemi, pod
warunkiem wykonania powinności, zabroniono
rugować panu chłopow z ziemi, oczynszowanie
prowadzone pod nadzorem władz austriackich -
proces rozdrobnienia gospodarstw chłopskich,
pan opiekunem dominalnym wsi do końca lat
40-tych XIXw.
1848 - Zniesienie poddaństwa i uwłaszczenie
chłopow - odszkodowania dla dziedzicow płacone
przez państwo - fundusze na ten cel z podatkow
płaconych przez chłopow. Serwitutow nie rozwia -
zano, co było przyczyną nieporozumień miedzy
wsią, a panem.
Konsekwencje:
Rozdrobnienie i karłowatość
gospodarstw chłopskich, dominacja ziemian
(47% gruntow w ich rękach)
ROSJA
1815-1830 - Konstytucja krola polskiego gwaran -
towała chłopom wolność osobistą, ale bez prawa
do użytkowanej ziemi. W 1818 dekret krolewski -
pan jest jednocześnie wojtem. Ograniczony zasięg
oczynszowania jedynie w dobrach narodowych.
1841-1864 - Oczynszowanie przede wszystkim w
dobrach narodowych, początek akcji rugowania w
dobrach prywatnych, 1861 z inicjatywy Wielko -
polskiego ukaz carski o oczynszowaniu w dobrach
narodowych 9całkowitych)
1864 - ukaz carski o uwłaszczeniu.
Konsekwencje:
Spadek liczby chłopow bez ziemi,
zwiekszenie liczby małych gospodarstw.