Związki chemiczne

Aby doskonale rozpoznać związki chemiczne w otoczeniu człowieka należy wiedzieć, co to jest związek chemiczny. Więc jest to substancja złożona, zbudowana, z co najmniej dwóch różnych pierwiastków połączonych miedzy sobą ; to zbiór cząsteczek o tym samym składzie chemicznym i tych samych właściwościach chemicznych . Związki chemiczne towarzyszą człowiekowi, na co dzień są zawsze blisko nas. Często nie widzimy ich gołym okiem lub nie czujemy, jednak to sporadyczne przypadki. Związki te możemy zaobserwować np. w naszym domu, kuchni, łazience czy też pokoju. Bo przecież związki to rzeczy, z których korzystamy, na co dzień. Tymi podstawowymi są miedzy innymi: sól kuchenna, woda, metan, cukier buraczany, kwas cytrynowy czy tez kwas octowy oraz alkohole.
Pierwszym opisywanym przeze mnie związkiem będzie sól kuchenna. Jej potoczna nazwa to chlorek sodu , a jej wzór to NaCl . Jest to związek chemiczny używany jako przyprawa w kuchni . Znajdująca się w powszechnej sprzedaży sól to tak zwana sól jodowana – sztucznie wzbogacona związkami jodu ze względów zdrowotnych. Jej nadużywanie w dzisiejszej kuchni jest jednym z czynników wpływających na powstawanie tak zwanych chorób cywilizacyjnych. Zaleca się stosowanie soli nierafinowanych, czasami określanych jako kamienne oraz soli morskiej uzyskiwanie poprzez odparowywanie wody morskiej. Sól kuchenną używamy między innymi do poprawienia smaku wielu potraw. Stosuje się ją również jako środek konserwujący żywność .Głównie mięso , ryby i sery ponieważ ogranicza rozwój bakterii ,a w większym stopniu powstrzymuje go zupełnie ,wyodrębnia smak potrawy i wpływa na jej kolor i aromat .Równoważy działanie drożdży i jest niezbędna w procesie pieczenia ,ilość drożdży zależy od ilości soli , sól zapobiega utracie soli mineralnych podczas gotowania warzyw .Chlorek rtęci (II) - HgCl ma zastosowanie w medycynie jako środek dezynfekujacy ,w rolnictwie dodawna jest do ziarna siewnego w celu ochrony przed gryzoniami i jako środek ochrony roślin . Jest katalizatorem w syntezie organicznej .Stosuje się go również do garbowania skór i barwienia tkanin .Chlorek wapnia – CaCl2 stosowany jest jako środek osuszający i jako dodatek do cementów podczas robót zimowych .W lecznictwie znalazł zastosowanie jako środek przeciwko niedoborowi wapnia . Innym ważnym chlorkiem jest chlorek żelaza (III) , jest wykorzystywany w farbiarstwie jako zaprawa do produkcji farb i atramentu , do dezynfekcji wody , a w lecznictwie do tamowania krwi . Chlorek potasu - KCl służy nam jako nawóz mineralny, w spektroskopii (monokryształy) i w lecznictwie .Węglan magnezu - MgCO3 to bezbarwna substancja krystaliczna , może być szary , brunatny lub żółtawy .Wchodzi w skład minerału dolomitu .W przyrodzie rozpowszechniony jest jako minerał magnezyt . Jego złoża to żyły i gniazda wśród serpentytów .W Polsce napotkać go możemy na Dolnym Śląsku .Magnezyt stosowany jest do wyrobu materiałów ogniotrwałych , cementu sorela , w przemysle farb i lakierów jako biały pigment - w przemyśle szklarskim i papierniczym .W medycynie jest środkiem , który ozbojętnia nadmiar wydzielania soku żołądkowego , oraz wykazuje właściwości przeczyszczające . Węglan wapnia - CACO3 jest niezbędny do otrzymywania żelaza , cementu i szkła . Gdyby nie on nie można by było pisać kredą po tablicy (służy do jej wyrobu) ani po papierze (bierze udział w jego produkcji) . Węglan sodu - Na2CO3 stosujemy do produkcji szkła, proszków do prania, zmiękczania wody . Azotan (V) amonu – NH4NO3 to biala substancja krystaliczna , która doskonale rozpuszcza się w wodzie i alkoholu .Znajduje zastosowanie jako nawóz sztuczny ,Katalizator i surowiec do wyorbu materiałów wybuchowych . Azotan (V) srebra - AgNO3 ma własności utleniające i bakteriobójcze. Używany jest do otrzymywania innych soli srebra , w lecznictwie, do wyrobu luster, farb do wlosów i materiałów światłoczułych. Siarczan (VI) ołowiu – PbSO4 jest używany w litografii oraz do wyrobu farb, lakierów i ołowiu gąbczastego. Siarczan (VI) sodu – Na2SO3 na własności redukujące , stosuje się go w przemyśle tekstylnym , grabarskim , winiarskim i fotograficznym . Bromek sodu - NaBr wykorzystywany jest w fotografii .
Tlenek ołowiu (III) – PbO wystepuje w dwóch odmianach : tetragonalnej o czerwonej barwie i rombowej o barwie żółtej .Trudno rozpuszcza się w wodzie i na wlasności amfoteryczne .Używany jest do wyrobu szkła i glazury. Tlenek węgla – CO jest silną trucizną , gdyż tworzy trwały związek z hemoglobiną umożliwiając łączenie się jej z tlenem .Wykorzystuje się go w metalurgii .Wodorotlenek potasu – KOH jest bardzo silną zasodą o własnosciach żrących .Stosuje się go do produkcji mydła , jako środek suszący i odczynnik labolatoryjny .Wodorotlenek wapnie – Ca(OH)2 jest mocną zasadą , stosuje się go do wyrobu zaprawy murarskiej , w przemyśle garbarskim , cukierniczym i do zmiękczania wody. Chlorowodór – HCl dobrze rozpuszcza się w alkoholach , estrach oraz w wodzie – tworząc mocny kwas solny . Stosuje się go do produkcji kwasu solnego i w syntezach organicznych . Amoniak – NH3 znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle chemicznym do produkcji kwasu azotowego , nawozów , włókien syntetycznych oraz jako czynnik chłodzący.





Kolejnym związkiem godnym uwagi jest kwas cytrynowy. Jest to związek organiczny, hydroksykwas trikarboksylowy o wzorze C3H4OH(COOH) 3 . Kwas cytrynowy występuje w niewielkich ilościach większości organizmów żywych , gdyż spełnia ważną rolę w ich metabolizmie.W większych ilościach występuje w niektórych owocach np. w cytrynach . Kwas cytrynowy jest używany jako regulator kwasowości i przeciwutleniacz w przemyśle spożywczym. Sole kwasu cytrynowego – cytryniany są stosowane jako leki przy niedoborze określonego metalu w organizmie. Znaczne zastosowanie znajdują też niektóre kwasy chlorowe pochodne związków organicznych .Gazowy chlor ma kolor żółto-zielony i jest trujący. Jest cięższy od powietrza. Był używany jako gaz bojowy podczas I wojny światowej. Został jednak wyparty przez bardziej "skuteczne" środki . Kwas azotowy (V) – HNO3 jest silnym utleniaczem o własnościach żrących reaguje ze wszystkimi metalami z wyjątkiem metali szlachetnych . Jest używany do produkcji materiałów wybuchowych, barwników, sztucznego jedwabiu, paliw rakietowych i nawozów sztucznych . Kwas fosforanowy (V) – H3PO4 stosuje się głównie do wurobu nawozów sztucznych, w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym .
Jednym ze związków chemicznych,a dokladnie alkoholem jest gliceryna . Jej nazwa zwyczajowa to glicerol . Jest to najprostszy alkohol trójwodorotlenowy o wzorze CH2OH-CHOH-CH2OH. Gliceryna , jako dobry rozpuszczalnik tłuszczy i innych lipidów, jest stosowana przy produkcji kremów, pomadek i innych produktów kosmetycznych. Stanowi ważny surowiec do syntezy wielu różnorodnych związków chemicznych, chemicznych m. in niektórych gatunków mydeł. Oprócz zdolności do homogenizowania składników produktów kosmetycznych ma też własności nawilżające i natłuszczające skóre. Głównych źródłem gliceryny w przemyśle są tłuszcze roślinne i zwierzęce, które w reakcji z roztworami zasad ulegają reakcji hydrolizy do gliceryny i mydeł. Gliceryna znajduje się też w niektórych owocach i warzywach .Nastepnie alkohol etylowy lub inaczej zwany etanol to związek organiczny z grupy alkoholi o wzorze C2H5OH. Etanol do celów spożywczych otrzymuje się w wyniku fermentacji cukrowej. Źródłem cukrów są zwykle zboża oraz ziemniaki i agawa. Etanol spożywczy jest podstawowym składnikiem wszystkich napojów alkoholowych. Etanol do celów przemysłowych jest też często produkowany poprzez bezpośrednią syntezę z tak zwanego gazu syntezowego, która jest tańsza do fermentacji i prowadzi do czystszego chemicznie etanolu, jednak w wielu krajach świata użycie etanolu syntetycznego do celów spożywczych jest zabronione. Jest to podyktowane nie tyle względami zdrowotnymi ile chęcią utrzymania tradycyjnego przemysłu spirytusowego i związanych z nimi miejsc pracy. Jest on dosyć tanim w produkcji surowcem tak, więc jest dość często wykorzystywany jako rozpuszczalnik w przemyśle chemicznym .
Kolejnym związkiem jest woda , czyli tlenek wodoru o wzorze H2O. Woda może występować w trzech stanach skupienia: w stanie ciekłym w warunkach normalnych, w stanie gazowym jako para wodna oraz w stanie skupienia stałym jako lód. Woda ma bardzo duże zastosowanie w chemii, gdyż jest doskonałym rozpuszczalnikiem dla substancji polarnych. Większość występującej w przyrodzie wody jest słona tzn. , że zawiera dużo rozpuszczonych soli, głównie chlorku sodu. W wodzie rozpuszczanych jest również wiele gazów, najwięcej dwutlenku węgla. Jako substancja użytkowa woda może mieć wiele zastosowań. Najważniejsza jest woda pitna gospodarstwach domowych jest używana woda do celów sanitarno – bytowych, w rolnictwie zaś do nawadniania pól, a także znaczne ilości wody zużywają zakłady przemysłowe. Woda przemysłowa może służyć jako substancja będącą przekaźnikiem ciepła lub ciepło odbierająca, poza tym jako reagent, rozpuszczalnik. Tak, więc każde żywe stworzenie potrzebuje wody, jest ona niezbędna do życia człowiekowi.
Nastepnym związkiem chemicznym jest cukier zwany cukrem buraczanym. Jego wzór chemiczny to C12H22O10 . Cukier ten jest jedną z dwóch najpopularniejszych odmian cukrów jadalnych spożywczych na świecie, drugim jest cukier trzcinowy. Cukier buraczany, jako gotowy produkt, jest w Polsce nazywany cukrem spożywczym. Cukier ten na dobre znalazł sobie miejsce w naszych kuchniach. Służy miedzy innymi do osładzania potraw, herbat, kaw jednym słowem doprawia smak potrawy.