Prawo spadkowe

PRAWO SPADKOWE
„to zespół przepisów prawnych odnoszących się do przejścia ogółu cywilnych, majątkowych praw i obowiązków zmarłego na inne osoby. W znaczeniu podmiotowym oznacza uprawnienie określonych osób do dziedziczenia po osobie zmarłej.mNormy prawa spadkowego mają charakter bezwzględnie obowiązujący i możemy je znależć w czwartej księdze Kodeksu Cywilnego Spadki (art. 922 do 1087)”.


Głowne pojęcia z dziedziny prawa spadkowego:

Spadek to majątkowe prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą śmierci spadkodawcy przechodzą na spadkobierców. Do takich nie należą np. prawo do pobierania wynagrodzenia za pracę, do pobierania renty, gdyż wygasają one w chwili śmierci spadkodawcy. Należą natomiast do spadku zaległe wynagrodzenia, alimenty, które nie zostały pobrane do chwili śmierci zmarłego.
Spadkodawca to osoba zmarła pozostawiająca spadek (tylko osoba fizyczna).

Spadkbiorca do osoba, która jest uprawniona do przejęcia spadku (os. fizyczna lub prawna).

Dział spadku to postępowanie mające na celu zniesienie wspólnoty majątkowej spadku i dokonanie jej podziału zgodnie z przepisami prawa lub wolą spadkodawcy wyrażoną w testamencie. Można go dokonać na podstawie umowy zawartej miedzy spadkobiercami lub w drodze postępowania sądowego. Umowa może byc zawarta w formie ustnej lub pismenej, jeżeli natomiast spadkiem jest nieruchomość, umowa powinna być sprządzona w formie aktu notarialnego. Sądowy dział spadku następuje, kiedy nie ma zgody dotyczącej podziału spadku miedzy spadkobiercami. Sąd wszczyna postępowanie na wniosek jednego ze spadkobierców, który może złożyć propoyzcję podziału spadku, nastepnie przydziela poszczegolne przedmioty w naturze.

Dziedziczenie to przejęcie spadku przez spadkobiorców. Nasze prawo określa dwa źródła powołania do spadku: testament i ustawę. Pierwszenstwo w regulacji dziedziczenia ma testament. Dziedziczenie ustawowe nastepuje, gdy zmarły nie sporządził testamentu lub żadna z osób powołanych do dziedziczenia nie chce lub nie może byc spadkbiorcą. Może byc również zastosowany system mieszany, kiedy spadkodawca uwzględnił w testamencie tylko część praw i obowiązków majątkowych, pozostała część podlega dziedziczeniu na mocy ustawy. Z tym że spadkobiorca ma prawo odrzucic spadek, składajac stosowne oświadczenie w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym sie dowiedział o przyznaniu mu spadku. Będzie on traktowany, jakby nie dożył otwarcia spadku.

DZIEDZICZENIE TESTAMENTOWE

Testament – jednostronne oświadczenie woli złożone na wypadek śmierci. Testament może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy, nasze prawo zakazuje sprządzania testamentów wspólnych. Jest możliwość sporzadzenia równobrzmiących testamentów na jednym dokumencie, pod warunkiem ze każde oświadczenie woli bedzie dostatecznie wyodrębnione i podpisane przez poszczególnego spadkodawcę. . Aby testament był ważny, powinny być spełniane nastepujące warunki: świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli, niedziałanie pod wpływem błedu lub groźby, zgodność z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego, zachowanie wymaganej formy. Pod względem formy wyróżniamy testamenty zwykłe i szczególne.
Do zwykłych zaliczamy testamenty:
· holograficzny - własnoręcznie sporządzony przez testatora, powinien zawierać dokładna date sporządzenia, treść oświadczenia woli i umieszczony pod pismem podpis
· allograficzny - wymagana obecność osoby pełniącej służby publiczne przy sporządzaniu testamentu, dla jego ważności powinien spełniać nastepujące warunki:
- ustne oświadczenie woli wobec osoby urzędowej w obecności świadków
- spisanie woli w protokole z data sporządzenia testamentu
- odczytanie spadkodawcy protołu w obecności świadków przez osobę urzędową
- podpisanie odczytanego protokołu przez spadkodawce, osobę urzędową oraz świadków
Do szczgólnych zaliczamy testamenty:
· ustny – sporządzany w szczególnych okolicznosciach, t.j. obawa rychłej śmierci, brak możliwości zachowania zwykłej formy testamentu. Oświadczenie woli testatora wobec świadków powinno być spisane ręcznie lub maszynowo do roku od sprządzenia testamentu, i podpisane przez conajmniej 2 świadków.
· na polskim statku morkim i powietrznym – sporządzany wobec dowódcy statku w obecności 2 świadków w drodze złożenia przez testatora ustnego oswiadczenia woli. Jest ono spisane i podpisane przez dowódcę, świadków i testatora.
· wojskowy - sporządzany w czasie wojny, lub przebywania w niewoli.

DZIEDZICZENIE USTAWOWE

Dziedziczenie ustawowe(wg przepisów ustawy) ma miejsce, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu lub testament jest nieważny, albo gdy osoby powołane do dziedziczenia nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami.
Polskie prawo spadkowe dzieli spadkobierców ustawowych na dwie grupy kolejno powoływane do spadku.
· Do pierwszej grupy należą zstępni i małżonek spadkodawcy.
· Do drugiej grupy zalicza się małżonka, rodziców, rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy.
· Do trzeciej grupy zaliczą się dziadków i ich zstępnych.
· Do czwartej należą pasierbowie.
· Do piątej Gmina i Skarb Państwa.
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w zasadzie w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadł, przypada jego dzieciom (jako wnukom spadkodawcy) w częściach równych.
W braku zstępnych spadkodawcy do spadku powołani są z ustawy spadkobiercy drugiej grupy tzn. małżonek, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa spadkodawcy.
Udział spadkowy małżonka dziedziczącego w zbiegu z innymi spadkobiercami drugiej grupy wynosi zawsze połowę spadku, bez względu na liczbę innych spadkobierców ponadto małżonek nie dziedziczy po spadkodawcy jeżeli ten wystąpił za życia o orzeczenie rozwodu lub separacji, a żądania te były uzasadnione. Małżonek nie może dziedziczyć na podstawie ustawy także wtedy gdy pozostawał w separacji ze spadkodawcą. Natomiast w braku wszystkich innych spadkobierców grupy drugiej małżonkowi przypada cały spadek.
Część spadku przeznaczona dla rodzeństwa jest zmienna i zależy od tego, czy rodzeństwo dziedziczy w zbiegu z małżonkiem i rodzicami spadkodawcy. Jeżeli do spadku powołane jest tylko rodzeństwo, cały spadek dzieli się między nie w częściach równych. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z rodzeństwem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą część tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu spadkodawcy.
W braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a w przypadku, gdy nie da się go ustalić - Skarbowi Państwa
Gmina albo Skarb Państwa są zatem spadkobiercami ustawowymi powołanymi do spadku w ostatniej kolejności.