Małe i średnie przedsiębiorstwa w gospodarce

Dziś firmę może założyć każdy. Wystarczy mieć odpowiednią ilość pieniędzy, dobry pomysł, wiele cierpliwości i? dużo szczęścia. Co roku powstaje mnóstwo nowych firm, jednak nie każdej dane jest osiągnąć zadowalające dochody, czy też w ogóle utrzymać się na rynku. Produkcja nie jest dziedziną, w której małe firmy odnoszą sukcesy, ale nie jest to regułą. Niektóre wielkie firmy zaczynały jako małe jedno lub dwuosobowe przedsiębiorstwa i w tej chwili dorobiły się milionowych zysków. Gotowość do podejmowania ryzyka w rozsądnych granicach, wiara w swoje możliwości, gotowość do pracy i cel to cechy, przy których mały przedsiębiorca jest w stanie osiągnąć sukces. Czasami przypadek może spowodować, że mała firma dokona czegoś przełomowego i rozwinie swoją działalność na wielka skalę.
Zarówno w Unii Europejskiej jak i w gospodarce Stanów Zjednoczonych Małe firmy stanowią ponad 99% z 18 milionów przedsiębiorstw w Unii i 17 milionów firm w Stanach Zjednoczonych. Małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią podstawę wszystkich współczesnych gospodarek europejskich. W dzisiejszych warunkach rynkowych odpowiednia polityka gospodarcza stanowi o rozwoju danego regionu. Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw uznawany jest na świecie za jedną z miar wzrostu gospodarczego oraz przejaw zdrowej konkurencji w gospodarce. To głównie dzięki małym i średnim przedsiębiorcom gospodarka zawdzięcza swój wzrost. W Polsce jest zarejestrowanych ponad 3,5 miliona małych i średnich przedsiębiorstw, co stanowi 99,5% wszystkich zarejestrowanych firm. Zapewniają one około 67% miejsc pracy oraz tworzą około 48,6% PKB. Ich wpływ na gospodarkę, w tym w szczególności na rynek pracy, zmusza władze publiczne do stałego rozwijania i doskonalenia infrastruktury oraz warunków ich działania.

Co przeszkadza w rozwoju małym i średnim gospodarstwom? Pierwsze, co przychodzi na myśl przeciętnemu konsumentowi, to konkurencja w postaci wielkich hipermarketów, które proponują klientom te same dobra w korzystniejszych cenach. Z tego powodu mniejsze firmy upadają, nie dając sobie rady z konkurencją. Czy aby na pewno?Są dowody na to, że małe przedsiębiorstwa wykazują lepsze wyniki finansowe niż duże firmy. Przeciętnie mali producenci uzyskują wyższy zysk na jednostkę zainwestowanego kapitału niż duże firmy. Równie istotnym powodem upadku mniejszych przedsiębiorstw, jest fakt, iż wydatki klienta przekraczają jego dochody, czyli mówiąc krótko, bariery finansowe. Problemy mogą wynikać też z niewystarczającej wiedzy i umiejętności przedsiębiorców oraz kadry zarządzającej. W większości przypadków problemy te są umniejszane przez przedsiębiorców, ale faktycznie istnieją i stanowią istotną przeszkodę w rozwoju. Przedsiębiorstwa przede wszystkim cierpią na brak wystarczającego kapitału inwestycyjnego. Mogą jednak liczyć na pomoc rządu i dotacje z funduszów Unii Europejskiej, choć zdobycie takich pieniędzy wcale nie należy do najprostszych zadań.

Unia Europejska w swoich programach stawia duży nacisk na rozwój tego sektora. W Polsce jest on wspomagany m.in. przez realizację programów, które dotyczą zarówno regulacji prawnych, jak też tworzenia i działania instytucji i struktur wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa. W Polsce istnieją dokumenty określające politykę państwa w stosunku do sektora małych i średnich przedsiębiorstw z uwzględnieniem zmian, które nastąpią po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Dokument ten ? przyjęty przez Radę Ministrów 4 lutego br. - uwzględnia kierunki określone w Europejskiej Karcie Małych Przedsiębiorstw, podpisanej przez Polskę w kwietniu 2002 r. Wskazuje on m.in. na trudności, jakie małe i średnie firmy mają z dostępem do informacji i zakłada rozbudowę systemu doradztwa dla przedsiębiorców, we wszystkich dziedzinach związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa oraz poprawę dostępu małych i średnich przedsiębiorstwa do informacji istotnych z punktu widzenia prowadzonej działalności gospodarczej, poprzez tworzenie i udostępnianie odpowiednich baz danych.

Odpowiedzialność za warunki pracy ponoszą pracodawcy, których obowiązkiem jest zapewnić pracownikom bezpieczeństwo i ochronę ich zdrowia w każdym aspekcie związanym z pracą, przez zapobieganie ryzyku zawodowemu, informowanie, organizowanie szkoleń oraz zapewnienie koniecznych środków i właściwej organizacji. ?Możliwie największa odpowiedzialność" za własne bezpieczeństwo i zdrowie spoczywa również na pracownikach, zgodnie z zakresem ich przeszkolenia i otrzymanymi od pracodawcy instrukcjami. Podobnie BHP. Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia pracowników w małych zakładach pracy zależy przede wszystkim od pracodawców, którzy w swoim zakładzie decydują o wszystkim. Właściciele podejmują decyzje o poprawie warunków pracy, inicjują wszelkie działania w tym zakresie, ustalają zasady i metody mające służyć poprawie warunków. Pracownicy na ogół godzą się na warunki stawiane przez pracodawcę, gdyż również dla nich najważniejszy jest zysk (wyplata i utrzymanie pracy). Określenie obowiązków wszystkich pracodawców (bez względu na formę własności), zobligowanie ich do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy jest ułatwieniem w egzekwowaniu wielu działań. Ale oprócz kontroli z zewnątrz potrzebna jest świadomość pracodawców o istnieniu zagrożeń i ich konsekwencjach, umiejętność ich oceny, analizy i zmniejszania lub, jeśli to możliwe, eliminowania. Ale to dotyczy wszystkich pracodawców!
Dzięki innowacji i pomysłowości małych przedsiębiorstw powstały: komputer osobisty, radio tranzystorowe, fotokopiarka, kalkulator kieszonkowy, fotografia błyskawiczna, a nawet silnik odrzutowy. Dynamizm i pomysłowość małych firm dały początek wielu nowym gałęziom przemysłu. Innym ważnym elementem istnienia małych firm jest ich zdolność do tworzenia nowych miejsc pracy. Młode i małe firmy wykorzystując rozwijającą się techniką tworzą miejsca pracy znacznie szybciej niż duże i stare przedsiębiorstwa, które raczej są skłonne do zwalniania swoich pracowników. Zarobki zazwyczaj nie są tam zadowalające i odpowiednie do wykonywania pracy, ale jeżeli ktoś szuka pracy i naprawdę jej potrzebuje, przyjmie każdą ofertę. Małe firmy natomiast zatrudniają ludzi z wybitnymi kwalifikacjami z dziedziny nauk ścisłych i technicznych, choć oczywiście nie zawsze, wszystko zależy od tego, w jakiej gałęzi przemysłu działa firma. Główne dziedziny, w których małe przedsiębiorstwa dobrze sobie radzą to przede wszystkim usługi, handel detaliczny i hurtowy, ale istnieją też w innych gałęziach np.: w produkcji czy rolnictwie.
Małe przedsiębiorstwa, choć same mają niewielki zasięg i wpływ na swoje otoczenie to zebrane razem stanowią niewiarygodną siłę jak lokomotywa, która ciągnie wagony tak małe przedsiębiorstwa ciągną gospodarkę i napędzają jej rozwój. Patrząc na te firmy jako na jedną całość dostrzegamy ich duży wpływ, widzimy, że to rozwój tych niewielkich przedsiębiorstw daje całej globalnej gospodarce jak i każdemu państwu z osobna siłę do dalszego rozwoju.