W czym wyraził się regres gospodarczy I Rzeczypospolitej (lata 30.XVIIw-poł XVIIIw) i jakie były jego przyczyny?

Początek regresu wiąże się ze spadkiem produkcji zbożowej(długotrwała tendencja spadkowa wszystkich podst. wskaźników życia gosp.)
Przyczyny regresu:
* spadek cen zbóż w Eur. Zach.
* w II poł. XVII w.- zarysowała sie tendencja spadkowa cen na mięso i zboże, spadek zapotrzebowania utrzymywał się do XVIIIw a w II poł. XVIII zapotrzebowanie wzrosło
* handel zbożem polskim trzymali Holendrzy
* znacznie zmalał eksport zboża polskiego do Holandii
Wojny(kozacka, szwecka, turecka) były przyczyną spustoszenia i głodu. Panowała zasada,że wojna żywi się sama. Nie było linii zaopatrzenia wojska na froncie. Chłopi musieli ich żywić.Wojska zniszczyły wiele miast, a ludność polska zmniejszona została od 60-80%.
Upadek miast był związany ze zniszczeniami wojennymi (słaba wymiana towarami miasta ze wsią). Upedek miast był również związany z dyskryminajcą mieszczan (zakaz wykupu ziem, zwolnienia celne dla szlachty, wojewodowie ustalali ceny na wyroby rzemiosła i były to ceny jak najniższe.
Ustrój państwa- osłabienie pozycji politycznej szlachty na korzyść magnatów.
Rolnictwo w okresie regresu:
* opustoszałe wsie,
* zmalał obszar użytków rolnych,
* zmniejszenie wielkości gospodarstwa chłopskiego,
* pogorszenie techniczne gospodarstwa, budynki w złym stanie,
* chłopi wrócili do gospodarki bezinwestycyjnej,
* rośnie wymiar pańszczyzny od 12-20 h/tydzień,
* pańszczyzna wydziałowa (normy dzienne pracy),
* przymus propinacyjny (alkohol tylko w karczmie pana)
Pojawiła się nowa kategoria ludności, czyli RATAJE-nie byłi to chłopi pańszczyźniani, to kategoria pośrednia pomiędzy chłopem a robotnikiem folwarcznym. Rataj nie ma na własność gospodarstwa. Jest tylko wynagradzany w postaci naturalnej(zboże,groch), oraz dostaje nieco pieniędzy. W połowie XVII w pojawiało się po 2-3 ratajów.
W regresie nastąpiło znaczne pogorszenie prawne chłopów:
* opuszczanie wsi było zabronione
* chłopa można było sprzedać innemu szlachcicowi, przegrać go w karty.
Chłop sabotował oraz uciekał.
W okresie regresu nastąpiły zmany w zakresie stanu:
* polaryzacja(rozproszenie), bogata magnateria, biedna szlachta,
* nastąpił odwrotny proces średniowiecza w/c chłopów. Ubywało kmieci z braku inwentarza. Zmniejszył się Skarb Państwa, natomiast wzrosły dochody możnowładców, duchowieństwa i zamożnych mieszczan (patrycjatu).