Konferencje Wielkiej Trójki

Po ukształtowaniu się Wielkiej Koalicji pojawiła się konieczność określenia przyszłego, powojennego układu sił na świecie. Jednak o tym układzie sił nie decydowały wszystkie państwa koalicji antyhitlerowskiej, lecz Wielka Trójka- trzy największe mocarstwa (USA, ZSRR, Wielka Brytania), które uważały, że ich pozycja daje im prawo do decydowania o wszystkich najważniejszych kwestiach. Przywódcy Wielkiej Trójki wizję świata powojennego ukształtowali na trzech najważniejszych konferencjach (w Teheranie, Jałcie i Poczdamie), z czego ostatnia odbyła się już po wojnie). Przywódcy ci to: Franklin Delano Roosevelt (prezydent USA), Józef Stalin (ZSRR) i Winston Churchill (premier Wielkiej Brytanii). Na konferencji w Poczdamie Roosevelta zastąpił Harry Truman, a Churchilla- Clement Attlee.
Największe zyski z konferencji wyniósł niewątpliwie Józef Stalin, o czym zadecydował militarny wysiłek ZSRR (ponoszącego główny ciężar walk z Niemcami) oraz skłonność do ustępstw Roosevelta, który dążył do stworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych, nawet kosztem pewnych wyrzeczeń.
Konferencja w Teheranie (28 XI- 01 XII 1943):
Decyzje ogólne:
1 Wspólna walka z Rzeszą aż do ostatecznego zwycstatecznego zwyc44 r. powstanie drugi front we Francji
2 Udzieli się pomocy jugosłowiańskiej partyzantce Tito
3 Po wojnie zostanie utworzona międzynarodowa organizacja, stojąca na straży pokoju
Duże kontrowersje wywołała sprawa przyszłości Niemiec (np. czy mają one zostać podzielone na kilka państw, czy też nie), jednak w Teheranie nie została ona rozstrzygnięta.
Decyzje w sprawie Polski
2 Wschodnią granicę Polski miała stanowić linia Curzona (tzn wzdłuż Bugu, m.in. bez Wilna i Lwowa).
3 Zachodnia granica miała przebiegać na linii Odry.
4 Do Polki miały również należeć: Opolszczyzna, Gdańsk, Warmia i Mazury.
Kwestia przyszłości Polski od początku budziła duże kontrowersje. Polacy, jako sojusznik państw zachodnich i pierwsze państwo podejmujące zbrojną walkę z Niemcami, oczekiwali przynajmniej powrotu do granic przedwojennych, niepodległości i rządu, jaki sami sobie wybiorą. Stalin natomiast dążył do całkowitego uzależnienia Polski poprzez narzucenie jej rządów komunistycznych. Generalnie zaznaczyła się tendencja do stopniowych ustępstw na rzecz ZSRR ze strony USA i Wielkiej Brytanii, które nie zamierzały, wobec ważniejszych dla nich kwestii, stawiać sprawy ?na ostrzu noża?.
Konferencja w Jałcie (4- 11 II 1945)
Decyzje ogólne
1 Niemcy, po pokonaniu ich, zostaną podzielone na cztery strefy okupacyjne (francuską, amerykańską, rosyjską, angielską)
2 Do administrowania okupowanymi Niemcami zostanie powołana Sojusznicza Rada Kontroli (składająca się z przedstawicieli najważniejszych państw, wchodzących w skład koalicji antyhitlerowskiej)
3 Niemcy zostaną zdemilitaryzowane, zdenazyfikowane (tzn. naziści zostaną usunięci z administracji, policji, szkolnictwa itp.) a ich przywódcy i zbrodniarze wojenni staną przed sądem
4 Powstanie Organizacja Narodów Zjednoczonych
5 W ciągu trzech miesięcy od kapitulacji Niemiec, ZSRR przystąpi do wojny z Japonią- w zamian otrzyma Wyspy Kurylskie, południowy Sachalin oraz kontrolować będzie strefę okupacyjną w Korei

Decyzje w prawie Polski:
2 Granica zachodnia przebiegać będzie na Odrze, a Polska uzyska szeroki dostęp do morza
3 Do Polski włączona będzie południowa część Prus Wschodnich
4 Granica wschodnia przebiegać będzie wzdłuż linii Curzona
5 Powstanie Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej (TRJN), w skład którego wchodzić będą przedstawiciele lewicy komunistycznej oraz przedstawiciele polskiego rządu na Zachodzie. Głównym celem tego rządu będzie przeprowadzenie demokratycznych wyborów
Konferencja w Jałcie w decydującym stopniu zaważyła na losach powojennego świata, dlatego też wzbudzała- i wzbudza- wiele kontrowersji. Postanowienia tej konferencji szczególnie boleśnie odczuli m.in. Polacy, gdyż milcząco przyzwalały one na kontrolowanie tego kraju przez ZSRR za pośrednictwem komunistów polskich. Polsce narzucone zostały inne niż przedwojenne granice, podważono również legalność rządu polskiego na Zachodzie (dlatego mówi się ?dyktacie jałtańskim?)
Konferencja w Poczdamie (17 VII- 2 VIII 1945)
Decyzje ogólne
2 Potwierdzono i skonkretyzowano decyzję o podziale Niemiec na cztery strefy okupacyjne; podzielony miał być również Berlin
3 Utworzono Sojuszniczą Radę Kontroli
4 W Niemczech przeprowadzona zostanie demokratyzacja, denazyfikacja, dekartelizacja i demilitaryzacja (4D)
5 Ustalono zasady odszkodowań wojennych
6 Zbrodniarze hitlerowscy zostaną osądzeni przed międzynarodowym trybunałem
7 Austria zostanie podzielona, podobnie jak Niemcy, na cztery strefy okupacyjne
8 Wojna z Japonią kontynuowana będzie aż do jej bezwarunkowej kapitulacji
9 Ludność niemiecka z terenów Polski, Czechosłowacji i Węgier zostanie wysiedlona
Decyzje w sprawie Polski:
1 Wielka Trójka uznała ukształtowany już wcześniej TRJN w Polsce
2 Zachodnia granica Polski przebiegać miała wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej (aż do chwili traktatu pokojowego Polski z Niemcami)
3 Gdańsk i południowe Prusy Wschodnie należeć będą do Polski
4 Polska otrzyma odszkodowania wojenne z części Niemiec, będącej pod okupacją rosyjską
5 Ludność niemiecka na terenach polskich zostanie wysiedlona (repatriowana)
Konferencja w Poczdamie skonkretyzowała i uściśliła decyzje jałtańskie, wyjaśniając wcześniejsze niejasności. Ostatecznie potwierdziła też zasady ustalone na konferencji w Jałcie.