Część badawcza

Rozdział III. Cel pracy, metodyka i zakres badań.
3.1. Cel pracy.
Celem pracy jest przedstawienie postawy mieszkańców powiatu jaworznickiego wobec aborcji i eutanazji. W świetle nagłośnienia przez media oraz w związku z ogólnoeuropejską czy nawet ogólnoświatową dyskusją na temat legalizacji oraz po zalegalizowaniu eutanazji i aborcji w niektórych państwach Unii Europejskiej zasadne jest poznanie jakie postawy wobec tego problemu przyjmują mieszkańcy powiatu Jaworznickiego. Tym bardziej że Polska jako członek Unii Europejskiej będzie musiała zająć stanowisko wobec tego problemu.

3. 2. Charakterystyka badanej populacji

Charakterystyka badanej populacji lub terenu badań jest to przede wszystkim typologia wszystkich zagadnień, cech i wskaźników jakie muszą być zbadane, odnalezienie ich na odpowiednim terenie, u odpowiednich grup społecznych, lub w układach i zjawiskach społecznych, a następnie wytypowanie rejonów, grup, zjawisk i instytucji jako obiektów naszego zainteresowania. Wybór terenu badań to dopiero część zadania, jeśli dotyczy to małej grupy to sprawa jest prosta, gdyż możemy zbadać wszystkie elementy interesującego nas układu. Jeśli badania dotyczą szerokiego obszaru badacz musi wyodrębnić grupy jednostek, które będą reprezentować całość.
Badania zostały przeprowadzone w miesiącu sierpniu 2008 roku wśród osób z powiatu jaworznickiego. Badaniem objęto 70 osób wybranych w sposób losowo – celowy.
Przed przystąpieniem do badań, respondenci zostali poinformowani o celu badań i dobrowolnym w nich udziale. Otrzymali dodatkowe informacje dotyczące wypełnienia ankiety i zapewnienie o anonimowości zebranych danych.
W pracy zastosowano metodę reprezentacyjną (sondażową), polegająca na przeprowadzeniu badań (technika: kwestionariusz ankiety) wśród danej zbiorowości. W części danych społeczno-demograficznych możemy wyodrębnić rozkład płci, wiek, wykształcenie ankietowanego .
Wiek ankietowanych ma istotne znaczenie dla analizy wyników badań z tego względu że, młodzi ludzie z reguły są bardziej liberalni w swoich poglądach, myślący o własnym rozwoju, swojej przyszłości rozumianej jako stabilna sytuacja materialna, mieszkaniowa, dziecko często traktowane jest przez młodych ludzi jako przeszkoda, powód do rezygnacji z rozwoju osobistego. Wraz z wiekiem sytuacja osobista ludzi jest bardziej stabilna, ludzie skłonni są bardziej do rezygnacji z własnych ambicji czy planów na korzyść drugiej osoby, czy to dziecka czy osoby starszej. Uzależnione jest to również od sytuacji materialnej, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i wielu innych mniej lub bardziej istotnych kwestii. Wraz z wiekiem wiele osób, mimo ustabilizowanej sytuacji materialnej ze względu na myślenie o swojej własnej starości, ze względu również na pojawiające się z wiekiem dolegliwości ludzie skłonność do popierania takich zjawisk jak aborcja i eutanazja rośnie.
W badaniach brało udział prawie tyle samo kobiet (52%) i mężczyzn, (48 %). Jeśli chodzi o wykształcenie, większość respondentów posiada wykształcenie średnie (38 %) , 36 % posiada wykształcenie wyższe, reszta ankietowanych 28 % posiada wykształcenie zawodowe. Respondenci w 65% byli mieszkańcami wsi.

3.3 Problem główny i problemy szczegółowe

Problem badawczy jest to zabieg werbalny polegający na precyzyjnym rozbiciu tematu na pytania i problemy. Jeśli chcemy aby był prawidłowy musi spełniać kilka warunków:
• sformułowane problemy muszą wyczerpywać zakres naszej niewiedzy zawartej w temacie badań,
• sformułowania powinny zawierać wszystkie generalne zależności między zmiennymi,
• problem powinien być rozstrzygalny empirycznie i praktycznie (w fazie koncepcji nie można mieć co do tego pewności).
W literaturze przedmiotu, problem badawczy jest różnie definiowany.
Zdaniem M. Łobockiego: ,,problemy badawcze są to pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych.”
Z. Skorny definiuje problem badawczy jako: ,,zadanie wymagające poznania jakiejś trudności o charakterze praktycznym lub teoretycznym, przy udziale aktywności badawczej przedmiotu.”
Zdaniem J. Półturzyckiego problem jest to: ,,trudność lub nieznana prawidłowość, którą należy wykryć i określić, by przybliżyć jej rozpoznanie i uczynić stałym elementem wiedzy przedmiotowej.”
Problem główny niniejszej pracy zawiera się w pytaniu: „Postawy mieszkańców powiatu jaworznickiego wobec problemu eutanazji i aborcji.”
W naszym, badaniu pytaliśmy o prawo kobiety do aborcji, dopuszczalność prawną aborcji i ograniczenia w tym zakresie. Pytania dotyczyły także warunków, ze względu na które przerywanie ciąży powinno być prawnie dozwolone. Problemy dotyczące eutanazji podjęte w mojej pracy obejmowały m.in. następujące wątki:
1. Jakie jest poparcie działań eutanazyjnych ?
2. Czy religijność ma wpływ na akceptację eutanazji wśród respondentów?
3. Czy gdyby matka była chora na nieuleczalną chorobę i cierpiała - to zdecydował(a)by się Pan / Pani na dokonanie eutanazji?
4. Kto powinien decydować o eutanazji?Na który rodzaj działań eutanazyjnych jest największe przyzwolenie, a na który najmniejsze?
5. W jakich przypadkach zgodził(a)by się Pan / Pani na akt eutanazji?
6. Czy Pana / Pani zdaniem eutanazja powinna być dopuszczalna?
Otrzymane odpowiedzi zostały pogrupowane i zestawione w formie tabel i wykresów a następnie poddane analizie opisowej. Dodatkowe źródło informacji stanowiły pozycje książkowe, artykuły naukowe, roczniki statystyczne które zostały wykorzystane głównie w teoretycznych częściach pracy. Przy analizowaniu wyników ankiety odrębnie przedstawiono wyniki dotyczące aborcji oraz zjawiska eutanazji.

3.4. Metody, techniki i narzędzia badawcze

Po sformułowaniu problemów badawczych, kolejnym etapem ogólnie przyjętego toku postępowania badawczego jest prawidłowy dobór określonych metod badawczych, wskazanie głównej metody oraz opracowanie technik badawczych.
Można się spotkać z różnymi klasyfikacje metod i technik w opracowaniach metodologicznych oraz w rozdziałach poświęconych metodom i technikom.
Metody badawcze są to sposoby zaplanowania i realizowania procesu badawczego, w którym techniki badawcze stanowią bardzo ważny, lecz nie jedyny składnik. Metoda badań jest to ogólnie ujmując zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu badawczego .
Trafny dobór metody głównej i metod dodatkowych wiąże się z potrzeba uświadomienia sobie założeń teoretycznych wybranych do badania metod oraz ograniczeń związanych z ich stosowaniem. Techniki badawcze są precyzyjnie wypracowanymi czynnościami obserwowania, przeprowadzania wywiadów, ankietowania itp. Natomiast narzędzia badawcze są przedmiotami, za pomocą, których realizuje się daną taktykę zbierania materiału badawczego.
W ślad za wyborem metody musi następować przygotowanie szczegółowych technik badawczych. Przez technikę badania należy rozumieć czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów. Technika badawcza jest określoną czynnością służącą do uzyskania pożądanych danych. Jest pojedynczą procedurą, polegającą na wykonaniu określonej czynności badawczej .
Narzędzie badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań .
Jednym ze sposobów gromadzenia danych jest ankietowanie. Może być ono przeprowadzone bezpośrednio przez ankietera, który nanosi osobiście odpowiedź osoby badanej na kwestionariusz, może być też przeprowadzone bez jego udziału.
Dla potrzeb niniejszej pracy przeprowadzono badania ankietowe. Metodę tę uznano, bowiem za szybki i efektywny sposób gromadzenia danych. Ankietę środowiskową można stosować w tych wszystkich przypadkach, kiedy osoby badane skupione są w jednym miejscu. Wybór metody okazał się, więc adekwatny w stosunku do badanej grupy, którą stanowiły osoby z powiatu jaworznickiego.
Przygotowany przeze mnie kwestionariusz wywiadu składa się z 12 pytań. Pytania dotyczyły w szczególności podstawowej informacji dotyczących problemu aborcji i eutanazji oraz stosunku badanych osób do tego problemu.

3.5 Hipotezy, zmienne i wskaźniki

Kolejnym etapem procesu badawczego jest wysunięcie hipotez. Hipoteza są to stwierdzenia do których istnieje prawdopodobieństwo że są trafną odpowiedzią na sformułowany problem badawczy. Jest to jednak oczywiście odpowiedź wstępna, przypuszczalna, której prawdziwość ma być potwierdzona w podejmowanym badaniu.
Hipoteza jest pierwszym i koniecznym elementem naukowego badania jakiegokolwiek wycinka rzeczywistości. Naukowe poznanie rzeczywistości podejmujemy, bowiem po to, by wytłumaczyć w sposób bezsporny źródła pojawiania się nowych, dotąd nie obserwowanych zdarzeń, lub po to, by powszechnie znane jednostkowe fakty jednoznacznie określić przez wskazanie ich pełnego uwarunkowania. Hipoteza ukierunkowuje badania na problemy ważne. Jednak żeby hipoteza mogła tę barierę ochronną stanowić, musi spełnić następujące warunki:
• tłumaczyć w sposób dostateczny znane fakty,
• musi być możliwa do zweryfikowania przez konsekwencje, które z niej wynikają,
• musi dotyczyć istotnych dla danej nauki zdarzeń i ma moc teoriotwórczą,
• musi być zdaniem wysoce prawdopodobnym, którego słuszność wstępna polega na tym, że jest zdaniem niesprzecznym z udowodnionymi już twierdzeniami danej dyscypliny naukowej.
W mojej pracy przyjęłam cztery następujące hipotezy robocze.
Hipoteza 1 – Im większa religijność mierzona deklarowaną częstością praktyk religijnych, tym mniejsze poparcie dla eutanazji i aborcji.
Hipoteza 2 - Większość będzie opowiadać się przeciwko eutanazji i aborcji.
Hipoteza 3 – Poglądy polityczne będą miały wpływ na dopuszczalność eutanazji i aborcji.
Hipoteza 4 – Styczność ze śmiertelnie chorym bliskim będzie miała wpływ na poparcie dla eutanazji, w ten sposób, że im bliższe pokrewieństwo z taką osobą, tym mniejsze poparcie dla eutanazji
Kolejnym etapem procesu badawczego jest wyróżnienie zmiennych i wskaźników.
Zmienna jest pewną kategorią zjawisk, których wielkość, intensywność, częstość występowania, może ulegać zmianom zależnie od okoliczności . Inaczej mówiąc zmienna jest dowolna własność, która przybiera różne wartości (co najmniej dwie) .
Zmienna określa pod jakim względem interesują nas analizowane przedmioty i zjawiska, którym podlegają, a dodatkowo, jakie typy relacji będziemy uwzględniać między przedmiotami rozpatrywanymi pod danym względem.
Wśród zmiennych wyróżniamy zmienne: zależne, niezależne, pośredniczące.
Aby opisać zmienne należy posłużyć się pewnymi wartościami opisowymi, zwanymi wskaźnikami. Występującym w badaniach zmiennym przyporządkowuje się właściwe wskaźniki. Wskaźnik to pewna cecha, zdarzenie lub zjawisko na podstawie, którego wnioskujemy z pewnością bądź z określonym prawdopodobieństwem wyższym od przeciętnego, iż zachodzi zjawisko, które nas interesuje .

3.6 Teren badań.

Jaworzno jest miastem na prawach powiatu położonym jest we wschodniej części województwa śląskiego, na pograniczu regionów Górnego Śląska i Małopolski. Obszar miasta znajduje się w dorzeczu Wisły, w zlewni rzek: Białej Przemszy, wzdłuż której przebiega północna granica miasta oraz Przemszy, zamykającej teren Jaworzna od południowego-zachodu.
Jaworzno zajmuje powierzchnię 152,7 km2 i należy do jednych z największych miast w Polsce. Nie tworzy zwartej struktury osadniczej. Dzielnice położone są promieniście w stosunku do centrum, oddzielone od siebie pasami zieleni. Tworzy to specyficzny i ciekawy charakter funkcyjno-przestrzenny. Wpływ na taki kształt miasta miały zachodzące w XX wieku procesy historyczne i zmiany administracyjne kraju, które spowodowały połączenie w jeden organizm miejski kilku działających samodzielnie gmin.
Jaworzno rozwinęło się na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych: drogowych i kolejowych.
Przez miasto przebiegają: droga krajowa nr 1 Gdańsk - Cieszyn, nr 79 Warszawa - Bytom, nr 4 łącząca granice państwa (wschód - zachód) Jędrychowice - Korcza, której odcinek Katowice - Kraków jest płatną autostradą A4.
Stacja Jaworzno - Szczakowa jest jednym z największych w Polsce węzłów kolejowych i ważnym punktem przeładunku towarów.
Położenie miasta w pobliżu autostrady A-4 spowodowało bardzo dobre połączenie z międzynarodowym portem lotniczym w Krakowie - Balicach, a poprzez bliskość drogi krajowej nr 79 z międzynarodowym portem lotniczym Katowice - Pyrzowice.
W Jaworznie mieszka 96 220 osób zameldowanych na pobyt stały i czasowy, w tym 49 481 kobiet i 46 739 mężczyzn. Średni wskaźnik gęstości zaludnienia wynosi 630 osób/km2. Wśród mieszkańców miasta: 18,8 proc. to dzieci i młodzież do 19 lat, 65,5 proc. to ludność w wieku produkcyjnym, 15,7 proc. stanowi grupa osób w wieku powyżej 64 lat.
Pracujących ogółem wg sektorów ekonomicznych i płci jest 22 345 osób, w tym: 13 778 mężczyzn i 8 567 kobiet. W sektorze przemysłowym jest zatrudnionych 12 224 osób, w sektorze usługowym rynkowym i nierynkowym 10 000 osób, w sektorze rolniczym 121 osób.
W mieście prowadzi działalność około 7 666 podmiotów gospodarczych. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca Jaworzna to 3 036 zł brutto.
Zasoby mieszkaniowe zamieszkane Jaworzna: 33 282 mieszkania, 114 537 izb, o łącznej powierzchni użytkowej 2 085 tys. m2. Na jedno mieszkanie o przeciętnej powierzchni użytkowej 62,6 m2 przypadają trzy osoby. 99 proc. ludności korzysta z sieci wodociągowej, 72 proc. z sieci kanalizacyjnej, 33 proc. z sieci gazowej.
Dochody miasta w 2006 r. wyniosły 243 142 938 złotych, a wydatki 258 056 713 złotych.
Dochody budżetu miasta na jednego mieszkańca stanowiły 2 531 złotych, a wydatki budżetu miasta 2 687 złotych.