Jednolity Akty Europejski

Wszyscy członkowie Wspólnot pragnęli utworzenia jednolitego rynku wewnętrznego.
Aby do tego doszło, potrzebna była zmiana Traktatów Rzymskich.
Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej wprowadzał zasadę jednomyślności w odniesieniu do dziedzin rynku wewnętrznego. Ustalenie to ograniczało ukształtowanie się tak ważnego punktu w dziejach Wspólnoty.
Poprawki trzeba było także wprowadzić w sferze kompetencji Parlamentu Europejskiego.
Wybrani reprezentanci nie mieli możliwości efektywnego współdziałania w wielu rozległych dziedzinach.
W lutym 1986 r. ministrowie spraw zagranicznych dziewięciu państw Wspólnot Europejskich podpisali w Luksemburgu traktat międzynarodowy w sprawie zmiany i uzupełnienia postanowień traktatu paryskiego z 18 kwietnia 1951 r. (EWWS) oraz traktatów rzymskich z 25 marca 1957 r. (EWG i Euroatom).
Traktatu Luksemburskiego zwanego Jednolitym Aktem Europejskim , nie podpisały początkowo Dania , Włochy i Grecja .
Ponieważ parlament duński zażądał renegocjacji jego treści ,rząd postanowił odwołać się do referendum narodowego. W tej sytuacji Włochy i Grecja odroczyły złożenie podpisu pod traktatem ,warunkując to wynikiem referendum duńskiego . 27 lutego 1986 r. 56,2 % uprawnionych do głosowania Duńczyków zaakceptowało Jednolity Akt Europejski .
Następnego dnia ministrowie wyżej wspomnianych państw podpisali ten dokument w Hadze .
Jednak z powodu trudności konstytucyjno-prawnych , które ujawniły się podczas jego ratyfikacji w Republice Federalnej i Irlandii , Jednolity Akt Europejski mógł wejść w życie dopiero 1 lipca 1987 r.
Nadał on działaniom integracyjnym państw członkowskich ,zmierzającym do utworzenia w przyszłości UE , podstawę prawnomiędzynarodową . Wspólnoty Europejskie oraz Europejska Współpraca Polityczna obrały za swój cel wniesienie wspólnego wkładu do osiągnięcia konkretnego postępu ku jedności europejskiej.
Wszystkie dotychczasowe dokumenty deklarujące ten cel miały charakter aktów politycznych.
Jednolity Akt Europejski stworzył również podstawy prawnomiędzynarodowe dla działalności Rady Europejskiej (art.2):
„W skład Rady Europejskiej wchodzą głowy państw lub rządów państw członkowskich oraz Przewodniczący Komisji Wspólnot Europejskich. Są oni wspierani przez ministrów spraw zagranicznych i jednego członka Komisji (...) .”
Traktat Luksemburski ułożył podłoże także dla Europejskiej Współpracy Politycznej.
Wspólnoty Europejskie wspólnie formułują i realizują europejską politykę zagraniczną a także informują i konsultują we wszystkich sprawach dotyczących polityki zagranicznej. Konsultacje odbywają się zanim Umawiające się Strony podejmą ostateczną decyzję. Zapewniają stopniowy rozwój i definiowanie wspólnych zasad i celów.
Ministrowie spraw zagranicznych i członek Komisji Europejskiej spotykają się 4 razy w roku w ramach Europejskiej Współpracy Politycznej . Wysokie Umawiające się Strony są zobowiązane regularnie informować o swoich decyzjach PE. Opinie PE są brane pod uwagę. Nawiązują także stosunki polityczne z krajami trzecimi i ugrupowaniami regionalnymi.
Urząd Przewodniczącego Europejskiej Współpracy Politycznej, piastuje Urząd Przewodniczącego Rady WE. Jest on odpowiedzialny za inicjowanie działań, koordynowanie i reprezentowanie stanowisk państw członkowskich w stosunkach z krajami trzecimi w zakresie Europejskiej Współpracy Politycznej. Dyrektorzy polityczni zbierają się regularnie w Komitecie Politycznym by utrzymać ciągłość EWP oraz przygotowują dyskusje ministrów.
Komisja Polityczna lub zebranie ministrów odbywa się w ciągu 48h,na wniosek co najmniej 3 państw członkowskich.
Pod kierunkiem Komisji Politycznej działa Zespół Korespondentów Europejskich. Kontroluje on realizację EWP ,i odpowiada za problemy organizacyjne.
Urząd Przewodniczącego wspiera Sekretariat, mieszczący się w Brukseli. Pomaga w realizacji działań , i w sprawach administracyjnych.
Członkom Sekretariatu przysługują takie same przywileje i immunitety jak członkom misji dyplomatycznych.
Traktat Luksemburski nie ustanowił powiązań prawnych między wspomnianymi organami a Wspólnotami Europejskimi. Oznaczało to , iż decyzje obu tych gremiów mogły mieć charakter wiążący prawnie, ale jedynie wtedy , gdy podejmowane były na podstawie postanowień traktatów z 1951 i 1957 r. , nie zaś na podstawie treści Jednolitego Aktu Europejskiego.
Zasadnicze postanowienia Aktu sprowadzały się do utworzenia do 31 .XII.1992r.
wspólnego rynku, zwanego też rynkiem wewnętrznym(Dział II ,art.13):
„(...) Rynek wewnętrzny stanowi obszar bez wewnętrznych granic, w którym zapewniony jest swobodny ruch towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu.”
Zamiar ten został już ujęty w Białej Księdze Komisji ds. Utworzenia Rynku Wewnętrznego (czerwiec 1985r.). Określono w niej wszystkie istniejące przeszkody uniemożliwiające powstanie wolnego rynku na terenie Wspólnoty.
Istniały ważne powody aby cel(utworzenie rynku wew.),został osiągnięty do1992 roku.
Pozycja Wspólnoty na rynku światowym stała się odczuwalnie słabsza. Europie groziło pozostanie w tyle w dziedzinie produkcji towarów o decydującym znaczeniu.
Badania –środki na nie były źle rozłożone co powodowało wzrost kosztów.
Bezrobocie-zwiększała się liczba bezrobotnych oraz rosły koszty spowodowane samym podziałem rynku pomiędzy członków Wspólnoty.
Dla ułatwienia realizacji przyjętego celu Jednolity Akt Europejski rozszerzał do 17 przypadków na 46 możliwych zasadę podejmowania decyzji przez Radę Ministrów kwalifikowaną większością głosów (m.in. w sprawach polityki socjalnej, badań i rozwoju technologicznego i ochrony środowiska naturalnego).Zasada jednomyślności została utrzymana m.in. w sprawach ujednolicenia przepisów podatkowych, przepływu osób i ochrony pracy (tytuł II , art.18). Umowę Luksemburską z 27 .01.1966r. pozostawiono bez zmian.
Podczas szczytu luksemburskiego nie tworzono nowych form organizacyjnych .Podjęto natomiast próbę skupienia istniejących organizacji w jedną strukturę prawną. Jednolity Akt Europejski scalił EWP ze Wspólnotą, nadając jej(EWP), tym samym charakter prawny.
Po podpisaniu JAE, wyraźnie zarysował się zbiór naglących problemów. Przede wszystkim Wspólnota osiągnęła szczyt swoich ówczesnych możliwości finansowych.
Różnice rozwoju między regionami stawiały pod znakiem zapytania zdolność działania i przyszłą skuteczność Wspólnoty.
Podniesienie się kosztów wiążących z rynkiem agrarnym było wygórowane.

Opierając się na postanowieniach Jednolitego Aktu Europejskiego, przewodniczący Komisji Wspólnot Europejskich Jacques Delors opracował w 1987 r. pakiet reform obejmujący system finansowy ,politykę strukturalną i politykę rolną.
Pakiet Delors’a został przedstawiony Radzie Europejskiej ,która po zapoznaniu się z nim zaleciła jego realizację(12 .II.1988).
Reforma systemu finansowego wyjątkowo obowiązywała z mocą wsteczną od 01.I.1988r.
Polegała na wprowadzeniu czwartego źródła wpływów budżetowych , którym miały być wkłady państw członkowskich, jednak nie w formie składek, ale pobierane od sumy ich rocznych produktów narodowych brutto, w sposób ruchomy , tzn. w zależności od tego , na ile pozostałe źródła dochodów własnych WE nie wystarczały na pokrycie wydatków w danym roku.
W dziedzinie polityki strukturalnej pakiet Delors’a zaczął obowiązywać 01.I.1989r. Ustalał on m.in. dwukrotne realne zwiększenie do 1993r. środków budżetowych Europejskich Funduszy Strukturalnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Ukierunkowania Rolnictwa).
Głównym celem były inwestycje w regionach zacofanych ,zwalczanie bezrobocia przez stwarzanie ułatwień dla młodzieży przy wchodzeniu w życie zawodowe i dla pracobiorców w zakresie zmiany kwalifikacji zawodowych.
Reforma polityki rolnej polegała na zmniejszeniu jej kosztów przez osłabienie tempa wzrostu produkcji rolnej, a tym samym ograniczenie nadwyżek artykułów rolnych i zakupów interwencyjnych.
Udział wydatków zmniejszył się(z 75% spadł do 66%), ale nie osiągnął tego poziomu jaki był podawany w pakiecie Delors’a.
Na początku lat osiemdziesiątych Wspólnota Europejska przeżywała recesję gospodarczą ,spowodowaną m.in. przez ogólnoświatowy spadek koniunktury. Prowadziło to do wzajemnych waśni między państwami członkowskimi i utrudniało realizację integracji.
Dopiero zmiana postanowień traktatów rzymskich z 1957 roku wprowadzona na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego- umożliwiła reformę wspólnego systemu finansowego i złagodziła spory.
Traktat Luksemburski stał się także pierwszym ważnym krokiem w dziejach Wspólnoty do utworzenia przez nią Unii Europejskiej.



Bibliografia:
-dokument Jednolitego Aktu Europejskiego;
-materiały i opracowania Komitetu ds. Integracji Europejskiej (red. Krzysztof Popowicz);
-Leksykon Integracji Europejskiej