Dietetyk - praca

Zadania i czynności zawodowe

Celem pracy dietetyka jest opracowywanie, zgodnie z obowiązującymi zasadami żywienia oraz zaleceniami lekarskimi, właściwych dziennych racji pokarmowych i jadłospisów, dla różnych grup ludności (np. dzieci, młodzieży, dorosłych, sportowców) oraz dla chorych z różnymi schorzeniami (np. po operacjach czy z upośledzonym wchłanianiem pewnych składników pokarmowych).

Dietetyk wykorzystuje do tego celu swoją wiedzę na temat funkcji składników pokarmowych w organizmie człowieka, norm składników odżywczych i energetycznych, właściwych dla poszczególnych grup wiekowych, i o zasadach żywienia w wielu schorzeniach, między innymi chorobach przewodu pokarmowego, nerek, chorobach metabolicznych, układu krążenia i w stanach patologii ciąży. Dobiera produkty uwzględniając ich wartości odżywcze.

Po opracowaniu receptur potraw, dietetyk nadzoruje poszczególne etapy ich przygotowania. Odpowiada również za prawidłowość przebiegu procesów technologicznych. Umożliwia mu to znajomość technologii sporządzania potraw (z kasz, mleka i jego przetworów, z mięsa zwierząt rzeźnych, z podrobów, ryb, drobiu i dziczyzny, potraw bezmięsnych i półmięsnych, potraw z ziemniaków, warzyw, grzybów i owoców, zup, sosów, przekąsek, napojów i deserów oraz ciast), jak również znajomość obsługi narzędzi i urządzeń, takich jak: noże, piły, tasaki, obieraczki i krajalnice do warzyw, frytkownice, kotły parowe.

Zanim gotowe potrawy zostaną podane, dietetyk sprawdza ich jakość i estetykę wykonania. Następnie pobiera próbki potraw i zabezpiecza je na odpowiedni okres.

Do zadań dietetyka należy również prowadzenie dokumentacji rozliczeniowej zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji potraw. Dietetyk nadzoruje i kontroluje jakość stosowanych do produkcji surowców oraz warunki ich przechowywania. Uczestniczy w ocenie stanu odżywienia pacjentów i określonych grup ludności. Sporządza karty dietetyczne dla pacjentów opuszczających szpital (sanatorium). Prowadzi działalność oświatową w zakresie prawidłowego żywienia.


Materialne środowisko pracy

Praca dietetyka wykonywana jest w budynkach - w placówkach żywienia zbiorowego, w szpitalach (w działach żywienia, kuchniach, i bezpośrednio na oddziałach), w sanatoriach i domach wczasowych, wreszcie w zakładach przemysłu spożywczego - w działach kontroli prawidłowości stosowanych receptur i przy produkcji odżywek (dla sportowców, diabetyków itp.).


Warunki społeczne

Praca dietetyka ma charakter głównie zespołowy. Dietetyk opracowuje jadłospisy, ale ich przygotowanie należy do podległego dietetykowi personelu. Nadzoruje on pracowników zaplecza kuchennego i kuchni. W szpitalach i sanatoriach dietetycy ściśle współpracują z lekarzami zlecającymi indywidualne diety dla pacjentów. Nawiązują kontakty z pacjentami i ich rodzinami, udzielając porad w zakresie żywienia. Szerzą oświatę zdrowotną z zakresu żywienia wśród wielu grup społecznych. Kontakty z innymi ludźmi są więc w tym zawodzie dość częste.


Warunki organizacyjne

Godziny pracy dietetyków są zazwyczaj stałe, w ciągu dnia. Praca trwa na ogół 8 godzin. Osoby zatrudnione w szpitalach i sanatoriach, ze względu na specyfikę pracy tych placówek, muszą niekiedy pracować w dni wolne od pracy i w święta. Praca w zawodzie dietetyka jest nadzorowana okresowo, gdyż czynności podlegające kontroli, wykonuje się według standardowych procedur.

Osoba zatrudniona w tym zawodzie często pełni rolę zarówno kierownika (wobec podległego personelu), jak i podwładnego (wobec kierownika placówki, w której jest zatrudniona). Praca dietetyka wiąże się z odpowiedzialnością za zdrowie i bezpieczeństwo powierzonych jego opiece ludzi.


Wymagania psychologiczne

Bardzo przydatne w pracy dietetyka są takie cechy, jak: łatwość nawiązywania kontaktów z ludźmi, którzy zwracają się o pomoc, informację i radę oraz umiejętność wczuwania się w ich problemy. Najwięcej czasu dietetyk poświęca na opracowywanie dziennych racji pokarmowych i jadłospisów. Jeśli ta praca ma przynosić satysfakcję, niezbędne są zainteresowania naukami przyrodniczymi (w szczególności fizjologią, fizjopatologią, biochemią) oraz dietetyką. Bardzo pożądane są zdolności plastyczne i wyczucie estetyczne, aby potrawy sporządzane pod jego nadzorem, miały apetyczny wygląd (kompozycja, kolorystyka).

Obróbka produktów spożywczych często wymaga posługiwania się różnymi narzędziami i urządzeniami kuchennymi (noże, piły, tasaki, obieraczki i krajalnice do warzyw, miksery, frytkownice, kotły parowe). Przydatne są do tego uzdolnienia techniczne, zręczność rąk i palców oraz dobra koordynacja wzrokowo - ruchowa.

Dietetyka powinna cechować spostrzegawczość (dostrzeganie istotnych informacji będących podstawą do sporządzania racji pokarmowych) i umiejętność logicznego myślenia (właściwy dobór produktów spożywczych do diet). Przy sporządzaniu jadłospisów i dokumentacji rozliczeniowych, bardzo przydatne są uzdolnienia rachunkowe.

Dietetyk musi mieć świadomość, że im większa będzie placówka, w której podejmie zatrudnienie, tym bardziej prawdopodobne będzie oczekiwanie od niego umiejętności pracy w szybkim tempie, częstego przestawiania się z jednej czynności na inną, a zarazem zdolności koncentracji i podzielności uwagi. Niezależnie od okoliczności, dietetyk musi wykonywać swą pracę wytrwale i dokładnie. Od prawidłowego żywienia zależy stan zdrowia ludzi, powierzonych jego opiece. Od umiejętności kierowniczych dietetyka zależą właściwe relacje z podległym personelem i współdziałanie przy wykonywaniu zadań zawodowych.


Wymagania fizyczne i zdrowotne

Najbardziej istotne w pracy dietetyka są zmysły: wzroku, smaku i powonienia, pozwalające właściwie ocenić jakość surowców i potraw. Dopuszczalne są: wady wzroku skutecznie skorygowane szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi oraz wady słuchu skorygowane odpowiednimi aparatami słuchowymi.

Względnymi przeciwwskazaniami do pracy w tym zawodzie są: skrzywienia kręgosłupa, niewydolność układów krążenia i oddechowego, zaburzenia równowagi, a także alergie kontaktowe.

Natomiast do przeciwwskazań bezwzględnych należy zaliczyć: nosicielstwo chorób zakaźnych, padaczkę, zaburzenia psychiczne, alergie pokarmowe, ślepotę, głuchotę, obniżoną sprawność zmysłów smaku i powonienia.