Pedagogika społeczna: rodzina, grupa rówiesnicza, szkoła
Pedagogika społeczna
Pedagogika społeczna- (wychowanie przez środowisko) dyscyplina zajmująca się badaniem warunków środowiskowych, gdzie przebiegają procesy opiekuńczo-wychowawcze człowieka przez całe jego życie, przy uwzględnieniu czynników społecznych, środowiskowych, kulturowych, ped. Społeczna nie wyklucz czynników środowiskowych. Jest nauką pragmatyczną (czerpiącą z socjologii itp.)
Twórca pedagogiki społecznej była Helena Radlińska ? w człowieku drzemie potęcjał zdolny do zmiany sytuacji?
Rodzina
1. Definicja rodziny (W. Okoń) ? jest to mała grupa społeczna, składająca się z rodziców, dzieci i krewnych. Rodziców łączy wież małżeńska a rodziców z dziećmi wież rodzicielska stanowiąca podstawę wychowania, jak również, jest to wież formalna wytyczająca obowiązki względem dzieci i rodziców.
2 Rys historyczny rodziny
a) okres przed przemysłowy
- dominuje rodzina duża, wielopokoleniowa, która jednocześnie stanowi gospodarstwo zdolne do zaspokojenia potrzeb bytowych
- patriarchat silnie zarysowany ( dominuje mężczyzna) który jest głową rodziny
- żona i dzieci są cenione jako siła robocza
b) okres przemysłowy (industrialny)
- dominują rodziny małe, dwupokoleniowe
-mężczyzna dalej dominuje, podejmuje prace poza miejscem zamieszkania (praca zawodowa)
- żona opiekuje się dziećmi, domem, dba o wychowanie
- powstało pojęcie dzieciństwa, w którym nie ma obowiązku pracy, ale jest obowiązek nauki
- państwo zaczęło spostrzegać, dziecko jako małego obywatela, któremu potrzeba jest opieka i wsparcie
3 Okres współczesny (ponowoczesność)
a) wielkość rodziny- przeważnie jest to matka, ojciec dwoje dzieci ( 2 2) rzadziej matka, ojciec jedno dziecko ( 2 1)
b) podział władzy (autorytetu)
- rodzina patriarchalna ? dominuje mężczyzna
- matriarchalna ? dominuje kobieta
- egalitarna- partnerska
- wielopokoleniowa
-jednopokoleniowa
c) podział przywilejów obowiązków
- związek egalitarny (partnerski)
- ojciec ,matka pracuje
- matka opiekuje się dzieckiem a ojciec pracuje lub na odwrót (rzadziej)
- podział obowiązków , matka zajmuje się domem a ojciec praca, lub na odwrót (rzadziej)
d) dominujące w rodzinie style wychowania
- tzw. Bezstresowe , ale moim zdaniem wychowanie to określenie norm dziecku, bo to any czuło się bezpiecznie
e) konsekwencje wypływające z ich realizacji ( wychowania)
- agresywność , nadpobudliwość, zbyt duża emocjonalność
-dziecko się uwstecznia
4 funkcje rodziny
1) materialno- ekonomiczna ? zaspokojenie potrzeb społecznych oraz zlenienie podstawowych środków do życia
2) opiekuńczo ?zabezpieczająca ? opieka wobec dzieci jak i osób starszych
3) legalizacyjno- kontrolna- akceptacja zachowań wcześniej uznawanych a dewiacyjne np. panna z dzieckiem, konkubinat, oraz kontrola stanu zdrowia członków rodziny
4) socjalizacyjno wychowawcza- przygotowanie młodego człowieka do życia w społeczeństwie, przyswojenie norm i wartości osób znaczących i innych
5) klasowa- wstępne nadanie dzieciom i mężczyźnie, który nie pracuje pozycji w strukturze klasowo-warstwowej, dbałość o utrzymanie lub podniesienie struktury klasowej poprzez podnoszenie swoich kwalifikacji np. studiowanie itp.
6) kulturalna- zapoznanie z dobrami kulturowymi orz umiejętność korzystania z dóbr kultury
7)prokreacyjna- zaspokojenie emocjonalno- rodzicielskich potrzeb współmałżonków oraz posiadanie potomstwa
8) seksualna- rozwój farmakologii ( pigułka antykoncepcyjna) możliwość planowania rodziny
9)rekreacyjno- towarzyska- dom jest miejscem naszego wypoczynku nawiązywania nowych kontaktów towarzyskich
10) emocjonalno- ekspresyjna- możemy w sposób swobodny, spontaniczny wyrażać swoje uczucia jak i kontrolować je , wsparcie rodziny
Grupa rówieśnicza
1 def. Gr. Rówieśniczej (Szczepański) jest to pewna ilość osób najmniej trzy, gdzie powstaje wież, (osoba utożsamia się z członkami grupy) grupa rówieśnicza jest oddzielona od innych zbiorowości, zasada odrębności.
2. grypa rówieśnicza- ( wiek 13-21) wspólne zainteresowania, podobny sposób ubierania, słuchanie podobnej muzyki, mają wspólny (podobny) system wartości, norm, poglądów ideologicznych, członków grupy łączy więź o charakterze emocjonalnym.
3. typologia grup:
a) grupa odniesienia-jest to grupa do której chcemy przynależeć ale nie koniecznie przynależymy, grupa jest wzorcem do postępowania. Np. osoba lub grupa która nam imponuje i chcemy pewne postępowania przenieść na swój grunt.
b) grupa pierwotna i wtórna- pierwotna -powstaje samoistnie w wyniku potrzeb jednostki, człowieka, występuje w jej obszarze silny ładunek emocjonalny (więź o charakterze osobowo-emocjonalnym), liczy się dobro, bezpieczeństwo wszystkich osób w tej grupie.
wtórna- powstaje w określonym celu, więź o charakterze rzeczowym, (odmiennym), liczy się cel grupy a nie potrzeby, (problemy) indywidualnych osób.
c) grupa moja i obca- gr. moja- należymy do niej, łączy nas z nią poczucie solidarności, jedności, dbamy o jej dobro, gr. obca- nie należymy do niej, nic z nią nas nie łączy, nie ma poczucia jedności, chcemy ją zniszczyć, porostu je nie lubimy.
4. struktura grupy rówieśniczej- ma charakter hierarchiczny, w każdej grupie zwłaszcza mieszanej pojawia się prawie zawsze element rywalizacji.
* występuje w niej formalny podział ról
*na czele grupy staje przywódca (mniej lub bardziej zarysowany) lider
- lider ma łatwość przekonywania do realizacji swoich pomysłów, komunikowanie się z pozostałymi osobami z grupy.
-lider powinien wyróżniać się wiedzą, umiejętnościami powinien być akceptowany
- jest gotowy do realizacji zadań, ważnych dla całej grupy.
5. trzy typy przywództwa.
1) przywódca- wyróżnia się wiedzą, umiejętnościami, dzięki temu się wyróżnia, imponuje grupie.
2) przywódca formalny- został wybrany, jednak nie posiadł wiedzy, umiejętności, nie imponuje innym osobą, jednakże podejmuje działania dyplomatyczne w celu utrzymania swojej pozycji ( kieruje się chorą potrzebą władzy)
3) prowodyr- nie jest jasno określonym przywódcą ,w sytuacjach problemowych podejmuje decyzje i jest w stanie przekonać do nich pozostałych członków grupy.
6. Co daje grupa rówieśnicza- grupa umożliwia rozwój społeczny, rozwija zainteresowania, zdolności, dzięki grupie mamy poczucie akceptacji, przynależności, bezpieczeństwa, daje możliwości samorealizacji, samo urzeczywistnienia, możliwość konfrontacji swoich możliwości, wpływa na budowanie swojego światopoglądu, wartości, uczy tolerancji, odmienności, akceptacji, podnosi samoocenę ,daje możliwości wyładowania swoich negatywnych emocji w sposób kontrolowany.
7. Typologia grup- ze względu na wiek członków grupy, stopień konfliktowości w stosunki do osób dorosłych, rodzaj zaspakajanych potrzeb.
1) dziecięce grupy zabawowe- w 3 r.ż u człowieka powstaje nieodparta potrzeba przebywania w zbiorze innych osób (dzieci), dzieci poprzez zabawę uczą się ról obowiązujących w świecie osób dorosłych, ujawniając tym samym swoje zainteresowania, predyspozycje.
2) paczka- składa się z osób z najbliższego otoczenia, najczęściej liczy do 8 osób. Jest względnie stabilna i w spójna ,członków tej grupy łączy więź o charakterze emocjonalnym. Wiążące są wspólne wyprawy, spędzanie wolnego czasu, grupa ta może wpływać pozytywnie na rozwój i uspołecznienie człowieka, rozwijać zainteresowania. Jednak w jej obszarze, może również wystąpić koncentracja na właściwościach hedonistycznych (przyjemnościowych) sprzecznych do prospołecznych. Elementem łączącym jest bliskość przestrzenna, może pozytywnie wpływać na rozwój, lub też negatywnie.
3) kliki- są to grupy ekskluzywne manifestujące swoje powiązane, wpływ, przywileje. Przynależność pozyskuje się na podstawie wykształcenia, pochodzenia społecznego, pozycji zawodowej rodziców jak i wieku. Względnie stabilna z dość silnie zarysowanym przywódcą, w swym działaniu kieruje się zachowaniami nie praworządnymi (demoralizującymi)
*ta gr. nie jest dobrze spostrzegana przez pedagogów, ponieważ nie ma pozytywnego wpływu na rozwój. Np.: grupy blokersów, dresiarzy, punkowców)
4) przestępcze- Nie są t grupy ekskluzywne, działają w konspiracji z jasno wyznaczonym liderem, są silnie z solidaryzowane wewnętrznie. Przynależność uzyskuje na podstawie umiejętności, wykonywania aktywności ( umiejętność kradzieży) sprzecznej z prawem.
Perspektywy przemian dokonujących się w polskiej oświacie, jej znaczenie dla rozwoju człowieka i społeczeństwa. ( szkoła)
1.def. Szkoły- instytucja oświatowo- wychowawcza, zajmująca się kształceniem i wychowaniem w państwie, a także siedziba (budynek) tej instytucji oraz jej uczniowie i personel.
2. W 1998r. zastała wprowadzona reforma oświatowa ,która przyjmowała realizacje trzech celów, które stanowiły hasła ideologiczne:
a) podniesienie poziomu edukacji, upowszechnienie wykształcenia średniego i wyższego.
b) Wyrównywanie szans edukacyjnych- były szkoły o niższym poziomie kształcenia, państwu zależało aby wyrównać poziom kształcenia we wszystkich szkołach.
c) Podnoszenie poziomu edukacji, rozumianej zarówno jako wychowanie jak i również kształcenia.
3.Struktura oświaty
1. wychowanie przedszkolne (dzieci 6lat)- przygotowuje do funkcjonowania w środowisku szkolnym
2. szkoła podstawowa (6-letnia) z podziałem a) na nauczanie zintegrowane kl I-III, b) blokowe kl. IV-VI ? szkoła podstawowa wyposaża dziecko w ogólną wiedzę, umiejętności i nawyki, czyni to przy współpracy z rodzicami.
3. gimnazjum (od 13-16 r.ż.) nauka 3-letnia ? gimnazjum diagnozuje umiejętności, predyspozycje ucznia rozbudza je i ukierunkowuje na dalszy proces kształcenia.
4. szkoły ponad gimnazjalne, a) liceum 3-letnie, b) liceum profilowane 3-letnie, c)technikum 4-letnie, mają kształcić jak najbardziej profilowo, czemu ma służyć realizacja kanonu 80% ogółu godzin kształcenia ogólnego i 20% specjalistycznego
5. szkoły zawodowe- kształcą w danym zawodzie 2-3 letnie w zależności od kierunku
6. szkoły policealne ( studium) trwa 2, 3, 4 semestry w zależności od kierunku ukończenia profilu.
7. uczelnie wyższe, I stopień- studia licencjackie (3lata), II stopień studia magisterskie (2lata)
4. szkoła zaspokaja potrzeby
Poznania ( wiedza, umiejętności) samo urzeczywistnienia, współżycia (kształtowanie współdziałania w środowisku), uzyskanie odp. Prestiżu i pozycji, zapewnienie bytu, uczestnictwo w realizacji idei doniosłych społecznie.
5. Funkcje szkoły.
a) edukacyjna- wykształcenie, umiejętności, nwyki
b) selekcyjna- decyduje o ilości i jakości przygotowanych kadr i ich doborze specjalizacji.
c) adopcyjno-kulturowa ?wyrażająca się we wprowadzeniu młodych ludzi do społeczności lokalnej i jej kultury
d) ideologiczna- wskazuje określone cele działania, filozofię edukacji, ideologia dotyczy postaw opinii, przekonań, poglądów kształtowanych również przez szkoły
e) integracyjna i dezintegracyjna ? szkoła nie tylko zbliża, ale i dzieli wpływa pośrednio lub bezpośrednio na społeczność poza szkolną.
f) opiekuńczo- wychowawcza- diagnozuje sytuację ucznia w rodzinie oraz środowisku, działa profilaktycznie (zapobiega patologii), symuluje rozwój ucznia(szerokie znaczeni), poradnictwo, integracja i koordynacja działalności opiekuńczo-wychowawczej ,dzisiejsza szkoła wychowuje, przy czym stara się to robić zgodnie z aktualnymi i przyszłymi potrzebami społeczeństwa.