Prawo podatkowe-notatki z wykładu

DOCHÓD PUBLICZNY- to dochody uzyskiwane przez państwo i samorząd.
Klasyfikacja dochodów:
1.kryterium podmiotu od którego dochód jest pobierany
*od os.fiz- np. podatek od os.fiz- PIT, podatek od psów
*od os. prawnych- CIT
*od jedn. org. nieposiadających os. prawnej
2.ze względu na podmiot do budżetu którego dochód wpływa
*dochody państwa- np. VAT, akcyza, cło
*doch. jedn. sam. ter.- np. podatki pobierane przez gminę, min rolny, leśny
3.ze względu na funkcję jaką dany dochód spełnia
*fiskalne(zasadnicze)- ich celem jest zebranie dochodu w celu realizacji określonych zadań, np. cło, podatek, opłaty
*uboczne- mają znaczenie prewencyjne, represyjne, np. kary, mandaty, grzywny.
4.kryterium ostatecznego pobrania dochodu
*bezzwrotne- raz pobrane przez podmiot prawa publicznego nie są zwracane podmiotowi, od którego zostały pobrane, np. podatki, cła, opłaty
*zwrotne(przychody)- po ustalonym terminie wracają do podmiotu, od którego je pobrano, np. pożyczki, kredyty.
5.kryterium wzajemnego świadczenia- odnosi się do relacji: podmiot od którego dochód jest pobrany- podmiot który dochód pobiera
*nieodpłatne- państwo lub samorząd pobierając dochód nie daje żadnego wzajemnego świadczenia, np. podatki, cła
*odpłatne- są związane z istnieniem wzajemnego świadczenia
6.ze względu na możliwość egzekwowania
*przymusowe- mogą być pobrane w drodze egzekucji administracyjnej, np. podatki, opłaty, cła, grzywny, mandaty
*dobrowolne- nie ma przymusu, gdy chcemy to płacimy, np. darowizny
7. .ze względu na unormowanie dochodu publicznego w przepisach prawnych
*obligatoryjne- przepisy prawne obligują p.p.p. do pobrania danego dochodu, np. podatki, opłaty, cła
*fakultatywne- przepisy prawne dopuszczają możliwość pobrania danego dochodu, np. dochody na rzecz samorządu
8. ze względu na okoliczności poboru dochodu
*zwyczajne- pobierane w normalnych, powszechnych i stałych sytuacjach, np. cło, VAT, opłaty
*nadzwyczajne-wprowadzane w szczególnych okolicznościach, np. podatki na rzecz odbudowy państwa, na rzecz gmin objętych klęską żywiołową
9.dochody p.p.p. mogą mieć charakter:
*zewnętrzny, np. kredyty, pożyczki
*własny, wszystkie pozostałe
10. ze względu na lokalizację źródła poboru dochodów
*pochodzące z kraju, np. podatek, cło, grzywny, mandaty
* pochodzące z zagranicy, np. bezzwrotne środki pochodzące z funduszy strukturalnych UE, np. z funduszu społecznego
PODATEK-to rodzaj dochodu publicznego. Jest to świadczenie pieniężne na rzecz podmiotu prawa publicznego.
Uniwersalne cechy podatku
1charakter pieniężny 2jednostronny 3obligatoryjny 4przymusowy 5ogólny 6zasadniczy(fiskalny) 7bezzwrotny 8nieodpłatny
Najbliższe podatkowi są:
*opłata(1-7) odpłatna
*cło(1-8) pobierają go inne organy
*kary, grzywny, mandaty-(1-5)- mają charakter sanacyjny, represyjny
Elementy techniczne(stałe) podatku
1.podmiot podatku- jest nim zarówno ten kto podatek ustanawia i pobiera na swoją rzecz, jak i ten kto jest zobowiązany do zapłacenia podatku
a)podmiot czynny-to taki który pobiera na swoją rzecz podatek lub dla którego podatek jest pobierany. Podmiotem czynnym są podmioty prawa publicznego- państwo, jedn. sam. tery, UE
b)podmiot bierny- jest zobowiązany do uiszczenia podatku. Są to os. fiz., prawne i jedn. org. nie posiadające osobowości prawnej, które mogą mieć formę podatnika, płatnika, inkasenta.
Prawo podatkowe przewiduje takie kategorie podmiotów, które występują tylko i wyłącznie w przepisach prawa podatkowego i którym prawo to nadaje podmiotowość:
*podatkowa grupa kapitałowa podatków CIT
*spadek w podatku od spadków i darowizn
*członkowie wspólnego gospodarstwa domowego.
Podmiot bierny(podatnik) może być podmiotem:
*formalnym- ten kto formalnie wg p.p.p. jest zobowiązany do zapłacenia podatku, na niego wydawana jest decyzja podatkowa
*rzeczywistym- ten kto rzeczywiście ponosi ciężar podatkowy
w większości podatków ci podatnicy są utożsamiani ze sobą. Odstępstwem od tego utożsamienia jest zjawisko rozczepienia podatnika formalnego i rzeczywistego.
Wiąże się z tym zjawisko przeżucalności podatku. Dotyczy to podatków pośrednich.
Przeżucalność nielegalna jest zjawiskiem negatywnym. Wiąże się ona z niekorzystną sytuacją gospodarczą, gdy popyt przewyższa podaż, lub podaż popyt.
A)w przód-im wyższa cena tym wyższy podatek. Popyt przewyższa podatek, cierpi na tym konsument
B)w tył-podaż przewyższa popyt. Cierpi na tym dostawca lub producent.
Może być likwidowana:
-normatywnie- przez bariery prawne
-przez bariery ekonomiczne
2.przedmiot podatku, czyli przedmiot opodatkowania to rzecz albo zdarzenie faktyczne lub prawne, które wywołuje powstanie obowiązku podatkowego(np. samochód, nieruchomość, psy, lasy, grunta orne)
3.podstawa podatku to ilościowa albo wartościowa konkretyzacja przedmiotu opodatkowania w zależności od przedmiotu opodatkowania
-postać ilościowa- np. powierzchnia budynków w m3, powierzchnia gruntów ornych w ha przeliczeniowych, wielkość stada hodowlanego wyrażona w sztukach
-postać wartościowa- wyrażona w zł. np. wysokość dochodu uzyskanego w ciągu roku podatkowego, wartość kupowanego samochodu.
Podstawa podatku-koszty uzyskania= podstawa opodatkowania (dla PIT i podatkach od spadków i darowizn)
4.stawki podatkowe- to relacja podatku do podstawy opodatkowania
a)stawki procentowe- np. PIT-19, 30, 40%
CIT-19% VAT-0,3,7,12,20% ryczałt- 3.5 5.5 7.5 20 p od spadków i darowizn- 3, 7%
b) stawki kwotowe- wyrażone w zł. Są w tych podatkach, gdzie konkretyzacja przedmiotu opodatkowania jest ilościowa, np. w podatku od nieruchomości
skala- to ogół stawek w danym podatku.
a)proporcjonalna- niezależnie od podstawy opodatkowania istnieje taka sama stawka podatkowa, np. w podatku liniowym, podatek CIT
b)nieproporcjonalna- są różne stawki podatkowe
*progresywna- wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania rośnie stawka
· Globalna(skokowa)
· Szczeblowała(ciągła)
*regresywna- wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania stawka maleje
*degresywna- w miarę zmniejszania się podstawy opodatkowania maleje stawka
5.termin i warunek płatności mogą być unormowane w sposób dokładnie sprecyzowany, np. PIT
Termin płatności podatku może być ustalony jako:
*z góry ustalony dzień- np. każdego 10 dnia m-ca od zakończenia roku podatkowego
*w nawiązaniu do jakiegoś zdarzenia, którego terminu nie można z góry przewidzieć, np. w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji w sprawie wymiaru podatku.
Klasyfikacja podatków:
1. ze względu na podmiot który płaci podatki
*od os. fiz. np. PIT
*od os. prawnych, np. CIT
*od jedn. org. nieposiadających os. prawnej, np. VAT
Znaczną część podatków można pobierać od os. fiz. jak i prawnych. Jednak tylko os. fiz. można obciążać podatkami:
-dochodowymi od os. fiz.
-od spadków i darowizn
-od posiadania psów
2. .ze względu na podmiot który pobiera podatki
*państwowe- które są w całości pobierane dla budżetu państwa, jak i te które w przeważającej części zasilają ten budżet, np. VAT, akcyza
*samorządowe-zasilające budżety gmin, np. leśny, rolny, od nieruchomości, od psów
3. ze względu na okoliczności pobrania
*zwyczajne-są wprowadzane odpowiednimi ustawami na czas nieokreślony
*nadzwyczajne-nakładane w wyjątkowych okolicznościach, np. w stanie klęski żywiołowej
4.ze względu na charakter źródła dochodu
*ciągłe(stałe), np. od wynagrodzeń za pracę, rolny, leśny
*sporadyczne, np. od spadków i darowizn
5.z punktu widzenia tożsamości podatnika formalnego i rzeczywistego
*pośrednie- gdy następuje rozczepienie podatnika formalnego i rzeczywistego, np. podatek od towarów i usług, od gier, VAT
*bezpośrednie-gdy jest tożsamość tych podatników- pozostałe
6.ze względu na unormowanie w przepisach prawnych
*obligatoryjne- wynikają z ustawy- wszystkie
*fakultatywne- przepis prawa dopuszcza pobieranie podatku
7.ze względu na charakter obciążeń
*rzeczowe- najważniejszym elementem technicznym podatku jest przedmiot. Nie bierze się pod uwagę osobistej sytuacji podatnika, np. od spadków i darowizn
*osobiste- najistotniejszą pozycję zajmuje podmiot podatku, np. dochodowe, PIT, CIT
8.ze względu na źródło pobrania
*majątek- od posiadania, od przyrostu wartości(ilości)*dochód *przychód* mieszane przychodowo-dochodowe* od wydatków(konsumpcyjny)
System podatkowy-ogół podatków w państwie
System prawa podatkowego-to ogół przepisów prawnych normujących funkcjonowanie podatków w danym państwie
Zasady podatkowe
Adam Smith- XVIIIw
1. zasada równości(powszechności)- powszechność podatku, wszyscy płacą takie same podatki. Jest to równość w znaczeniu obiektywnym
2.pewności- podatki powinny wynikać z jawnych i konkretnych przepisów, które powinny dokładnie określić wysokość podatku i termin jego płatności.
3.taniości -podatek powinien być tani. Utrzymanie administracji skarbowej nie powinno obciążać podatnika
4.dogodności- podatek należy pobierać w najbardziej dogodnym dla podatnika czasie.
Adolf Wagner- XIXw
1.fiskalne- dostarczenie państwu funduszy
2.społeczne- jest to zasada równości subiektywnej. Każdy powinien płacić podatki w takiej wysokości, w jakiej może. Podatek powinien być uzależniony od jego osobistej sytuacji.
3.techniczne-
*pewności
*taniości
*dogodności
Funkcje podatków:
*fiskalna
*redystrybucyjna
*stymulacyjna
*informacyjno-kontrolna
Źródła prawa podatkowego:
*konstytucja RP art.84
*ustawy- ordynacja podatkowa i ust. szczegółowe
*ratyfikowane umowy międzynarodowe
*akty podwykonawcze- rozporządzenia, zarządzenia
OGÓLNE PRAWO PODATKOWE- są to przepisy, które stosuje się do wszystkich lub do większości podatków. Są to przepisy ordynacji podatkowej-ust. z 29VIII 1997.
*uprawnienia i obowiązki stron stosunku materialno-prawnego
*zobowiązania podatkowe oraz postępowanie podatkowe
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA PRAWA PODATKOWEGO- to przepisy regulujące poszczególne podatki
Obowiązek podatkowy- jest podstawowym pojęciem prawa podatkowego. Rozróżnia się obowiązek abstrakcyjny i zindywidualizowany, a drugiej strony obowiązek główny
Obowiązek abstrakcyjny- są to wyrażone w ustawach podatkowych reguły opodatkowania obejmujące podatkowy stan faktyczny(hipoteza normy prawnej) i jego następstwa prawne(dyspozycja). Nie odnosi się on do konkretnego podmiotu, lecz do grup podmiotów opisanych w ust.podatkowych. Samo uchwalenie konkretnej ustawy podatkowej powoduje powstanie obowiązku abstrakcyjnego.
Obowiązek zindywidualizowany- odnosi się do konkretnego podmiotu, u którego zaistniał stan faktyczny opisany w ust.podatkowej i z chwilą jego zaistnienia stał się on podatnikiem. Zawiązuje się z tą chwilą stosunek prawno-podatkowy pomiędzy podatnikiem a podmiotem prawa publicznego. Stosunek ten w przyszłości może doprowadzić do powstania u podatnika obowiązku świadczenia podatkowego. W tym momencie najczęściej powstają pewne obowiązki instrumentalne, np. obowiązek zarejestrowania się w urzędzie skarbowym, prowadzenia ksiąg, złożenia deklaracji podatkowej, itp.
Obowiązek główny-to obowiązek świadczenia podatkowego, czyli zapłaty podatku
Obowiązki instrumentalne(pomocnicze) w stosunku do obowiązku głównego- obowiązki instrumentalne przygotowują możliwość realizacji obowiązku głównego.
Obowiązkiem podatkowym wg.art 4 ordynacji podatkowej jest:
1 powinność-czyli jakiś obowiązek
2 przymusowe świadczenie pieniężne- obowiązek ten odnosi się tylko do świadczenia podatkowego, tzn. że ordynacja podatkowa straciła z pola widzenia regulacje obowiązków instrumentalnych, które mogą być regulowane aktami prawnymi także niższej rangi niż ustawowej

3 zaistnienie zdarzenia określonego w ust.podatkowych- obowiązek zindywidualizowany powstaje z chwilą zaistnienia u określonego podmiotu stanu faktycznego opisanego w ust.podatkowej
4 nieskonkretyzowana- obowiązek ma charakter nieskonkretyzowany, tzn. jest nieskonkretyzowany przedmiotowo- nie jest wiadomo czy będzie z tego podatek opłacony, jego wysokość, miejsce i termin świadczenia
5 może wynikać wyłącznie z ustaw podatkowych- oznacza to, że w aktualnym stanie prawnym [podatki mogą być nakładane tylko przez parlament, stąd ustawowy tryb regulacji, powinna być to ust.podatkowa
Zobowiązanie podatkowe- to stosunek prawny pomiędzy wierzycielem podatkowym, którym jest państwo albo gmina w imieniu którego występuje organ podatkowy w tym stosunku, a dłużnikiem podatkowym(podatnikiem). Treścią świadczenia wynikającego z tego stosunku jest podatek
Zob.pod. w o.p.
1.wynika z obowiązku pod.- oznacza to że zob.pod. może powstać o ile powstał wcześniej obowiązek abstrakcyjny a potem zindywidualizowany. Zob.pod. jest bowiem następstwem obowiązku pod., jest kolejna fazą rozwoju stosunku prawno-podatkowego
2.zobowiązanie podatnika- tylko jego
3.do zapłacenia na rzecz skarbu państwa, woj., powiatu albo gminy- w aktualnym stanie prawnym wierzycielem podatkowym w odniesieniu do podatków państwowych jest skarb państwa i gmina do samorządowych. Powiat i woj. są tylko potencjalnymi wierzycielami
4.podatku- wynikającego ze zob.pod.
5.w wysokości, terminie, oraz miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego
Sposoby powstawania zob.pod.
1.poprzez zaistnienie zdarzenia z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie zob.pod.(powstanie z mocy samego prawa) – jego wysokość może wynikać z obliczeń dokonanych przez podatnika, płatnika, lub bezpośrednio z przepisów prawa podatkowego. Ten sposób jest najczęściej stosowany, a gł. w tzw. nowych podatkach- VAT, akcyza. Sposób ten wpływa na zwiększenie obowiązków związanych z wymiarem i poborem podatku z organów podatkowych na podatników i płatników. Organ podatkowy nie bierze tu udziału w wymiarze podatku, ale mimo to może być wydawana decyzja podatkowa. Ma ona charakter deklaratoryjny, czyli stwierdzający istnienie zob., wysokość podatku do zapłacenia i termin powstania zob. Decyzje te są nazywane decyzjami określającymi. Wydawane są one w trybie samoobliczenia podatku lub obliczenia przez płatnika. Mogą być wydawane one w okresie 5 lat od końca roku kalendarzowego w którym upłynął termin płatności podatku. Decyzje te nie wpływają na termin płatności podatku. Dają możliwość wniesienia odwołania w ciągu 14 dni od doręczenia.
2.przez wydanie i doręczenie decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zob.pod. –stosowany jest np. w podatku rolnym, leśnym, od nieruchomości i niektórych innych podatkach jako uzupełniający sposób powstania zob.pod.
Organy pod. dokonują tu wymiaru podatku. Może wystąpić tu inkasent- podmiot pośredniczący w odprowadzeniu podatków wymierzonych przez organ pod. Zob.pod w tym powstaje z dniem doręczenia decyzji podatnikowi. Ma ona charakter konstytutywny. Jest ona decyzja ustalającą wysokość zob.pod. Decyduje ona o terminie płatności podatku, możliwości ustanowienia zabezpieczenia zob.pod., o terminie przedawnienia zob.pod., zob.pod także daje możliwość wniesienia odwołania.
Wygasanie zob.pod.
1.sposoby efektywne- zob. podatnika wygasa z jednoczesnym zaspokojeniem wierzyciela podatkowego: zapłata podatku, pobranie pod. przez płatnika lub inkasenta, potrącenie, zaliczenie nadpłaty na poczet zaległych lub bieżących zob.pod., przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych, przejecie egzekucyjne
2.sposoby nieefektywne- zob. wygasa ale bez zaspokojenia wierzyciela podatkowego: zaniechanie poboru podatku, umorzenie zaległości podatkowych, przedawnienie zob.pod.
· zapłata-aby była skuteczna powinna nastąpić we właściwym terminie, formie i wysokości
*termin-jego długość i sposób ustalania zależy od sposobu powstania zob.pod. zob.pod od zastosowanej techniki wymiarowej.
-zob. powstające z mocy samego prawa i przy zastosowaniu techniki samoobliczenia podatku lub obliczenia podatku przez płatnika- za termin uważa się ostatni dzień w którym zgodnie z przepisami wpłata powinna nastąpić. A więc terminy ustala ustawa regulująca dany podatek.
-w przypadku powstania zob. w drodze wydania i doręczenia decyzji konstytutywnej termin wynosi 14 dni od doręczenia tej decyzji.
-w przypadku wystąpienia inkasenta terminem jest dzień następujący po ostatnim dniu w którym zgodnie z przepisami wpłata powinna nastąpić
-gdy termin upływa w sobotę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy to ostatnim dniem będzie pierwszy dzień po dniach wolnych od pracy
*formy zapłaty
1.podstawowe- pieniężna gotówkowa lub bezgotówkowa. Podmioty gospodarcze które prowadzą księgi rachunkowe maja obowiązek zapłaty w formie bezgotówkowej, tj. polecenie przelewu
2.opłata znaczkami opłaty skarbowej, papiery wartościowe, znaki akcyzy, blankiety urzędowe.
*wysokość
za mało-zaległość
za dużo- nadpłata
Nadpłata jest wtedy gdy podatek został zapłacony w kwocie wyższej od należnej, lub jest całkiem nienależny
-postępowanie z urzędu- zaliczka na poczet zaległych lub bieżących zobowiązań
-jeśli takich nie ma to tez z urzędu- na poczet przyszłych zobowiązań
· potrącenie- bieżące zob. podatnika, zaległości + odsetki, wierzytelności podatnika wobec SP lub jedn. sam. ter.
Wierzytelność-wzajemna, bezsporna, wymagalna, bezpośrednia
· zaniechanie poboru podatku- stosowane tylko przez ministra finansów dla całych grup podatników. Obecnie nie stosuje się.
· Umorzenie zaległości podatkowych- po upływie terminu, na wniosek. Jest stosowane przez organy.
-kwota główna oraz odsetki za zwłokę
-częściowe umorzenie zaległości podatkowych
-same odsetki za zwłokę
-same opłaty promulgacyjne
Przedawnienie zob.pod.
-po przerwie w biegu przedawnienia termin przedawnienia biegnie od nowa następne 5 lat
-po zawieszeniu biegu terminu przedawnienia biegnie dalej
WYJĄTKI-w zastawie skarbowym
-w zabezpieczeniu w formie hipoteki przymusowej
Formy wykonania zob.pod.
1.zabezpieczenie wykonania zob.pod. w formie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w adm.-dokonywane przed upływem terminu płatności z majątku podatnika. Do urzeczywistnienia zob. potrzebne jest postanowienie organu egzekucyjnego, np. zablokowanie konta,
zabezpieczenie nie jest egzekucja i nie przerywa terminu.
2.hipoteka przymusowa-można ją ustanowić na: nieruchomościach podatnika, częściach ułamkowych podatnika jeżeli stanowią jego udział, na całej nieruchomości stanowiącej część podatnika wraz z małżonkiem, na nieruchomości stanowiącej własność wspólnika sp. cywilnej z tytułu zaległości spółki, na użytkowaniu wieczystym, na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkaniowego, użytkowanego, na prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, na wierzytelności zabezpieczającej hipotekę
*Powstaje ona przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej a jeżeli nieruchomość nie ma księgi to przez złożenie wniosku o wpis do zbioru dokumentów
*podstawa wpisu hipoteki może być: decyzja ustalająca(określająca) wysokość zobowiązania podatkowego, decyzja określająca wysokość odsetek za zwłokę(zwrotu podatku przy podatku VAT),
*skutki hipoteki- zobowiązanie zabezpieczające w formie hipoteki nie przedawnia się, zobowiązanie takie może być egzekwowane od każdorazowego właściciela hipoteki i z pierwszeństwem zaspokojenia przed innymi hipotekami
3.zastaw skarbowy- przysługuje zarówno SP. jak i jedn.sam.teryt. co oznacza że w ten sposób mogą być zabezpieczane zarówno zobowiązania w podatkach państwowych jak i samorządowych W ten sposób mogą być zabezpieczane wszystkie zobowiązania bez względu na sposób ich powstania, a także odsetki za zwłokę jeżeli zobowiązania przekształcają się w zaległości. Przedmiotem zastawu mogą być rzeczy ruchome jak i zbywalne prawa majątkowe jeżeli ich wartość w dniu ustalenia zastawu wynosi co najmniej 10tyś.Zastaw powstaje poprzez wpis do rejestru zastawów skarbowych z dniem dokonania wpisu.
Rejestry zastawów prowadza Naczelnicy Urzędów Skarbowych, a Centralny rejestr skarbowy prowadzi minister właściwy ds. finansów pub.
*podstawą wpisu zastawu może być: doręczona decyzja ustalająca wysokość zob.pod., decyzja określająca wysokość zob.pod.,(odsetek za zwłokę, zwrotu [podatku albo deklaracja podatkowa jeżeli wykazano w niej że zob.pod. nie zostało wykonane)
wpisu nie można dokonać wcześniej niż przed upływem 14 dni od upływu terminu płatności
*skutki ustanowienia zastawu- zabezpieczenia nie przedawniają się, ale mogą być egzekwowane po terminie upływu przedawnienia tylko z przedmiotu zastawu, zobowiązania mogą być egzekwowane z przedmiotu zastawu nie zależnie od tego czyją stał się własnością.
Podatek od towarów i usług
Zasadnicze rodzaje podatków obrotowych:
1.ogólny(powszechny)
2. specjalne obniżające określone dobra
3.od przenoszenia wartości majątkowych
ad 1
obejmuje on swoim zakresem wyrażane w pieniądzu przychody ze sprzedaży towarów i świadczenia usług, uzyskane w określonym przedziale czasowym. Występuje w 3 formach:
· Wielofazowy podatek obrotowy brutto(niszczący, kaskadowy)- pobiera się go w każdej fazie wytwarzania, przetwarzania i wymiany. W następujących po sobie fazach obrotu podatek oblicza się od ceny towarów i usług w której zawarty jest wcześniej zapłacony podatek. Podatek ten prowadził do zjawiska tzw. pionowej koncentracji produkcji, czyli sztucznego łączenia się przedsiębiorstw.
· Wielofazowy podatek obrotowy netto- obciąża tylko wartość wytworzoną odrębnie w danej fazie obrotu. Są 2 metody wymiaru podatku:
*kredytu podatkowego- podatnik od wartości netto sprzedawanego towaru odejmuje wartość netto jaką towar miał przy zakupie. Różnica stanowi wartość dodaną, stąd wywodzi się nazwa ”podatek od wartości dodanej” Od tej wartości oblicza się kwotę należnego podatku.
*fakturowania- najpierw ustala się kwotę podatku od pełnej wartości obrotu danej fazy i po ustaleniu uprzednio zapłaconego podatku następuje zróżnicowanie kwot podatkowych, tzn. od podatku należnego odejmuje się podatek zapłacony w poprzedniej fazie obrotu. Podatek musi być odrębnie wykazany w dokumencie sprzedaży(fakturze) i stąd pochodzi nazwa.
Istota podatku od wartości dodanej wyraża się w zasadach:
-jednolitości i równości opodatkowania- jednolite i równe traktowanie wszystkich opodatkowanych VATem podmiotów gospodarczych.
-powszechności opodatkowania-
#ujęcie podmiotowe- podatek płacony jest przez wszystkie podmioty bez względu na formę prawną
#przedmiotowe- opodatkowaniu podlega cały obrót
-wielofazowości- podatek jest pobierany we wszystkich fazach obrotu
-potrącalności- podatek zapłacony przez podatnika w danej fazie obrotu zostaje pomniejszony o wysokość podatku zapłaconego zapłaconego poprzednich fazach
· Jednofazowy podatek obrotowy- pobierany jest tylko w 1 fazie obrotu- od pełnej wartości sprzedaży towarów

Podatek należny w danej fazie-wynika z zastosowania stawki podatkowej do obrotu zrealizowany w tej fazie
Podatek naliczany-zapłacony w poprzedniej fazie przy zakupach towarów i usług
Podatek do zapłaty w danej fazie- różnica między podatkiem należnym a naliczonym

Zakres przedmiotowy VAT
-odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
-eksport towaru
-import towaru
-wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju
-wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
dostawa towarów- przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel
świadczenie usług- każde świadczenie na rzecz os.fiz., os.pr., lub jedn.org. nie posiadającej os.pr. nie stanowiące dostawy towarów
towarami- sa rzeczy ruchomo, energia, budynki, budowle lub ich części będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu
importem- jest przywóz towarów z terytorium poza UE do kraju
eksportem-jest potwierdzony przez urząd celny wywóz z terytorium kraju poza terytorium wspólnoty
wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów- jest nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dostawy są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego
wewnątrzwspólnotową dostawa towarów-jest wywóz towarów z terytorium innego państwa członkowskiego
Zakres podmiotowy VAT
Podatnikami są os.fiz., os.pr., lub jedn.org. nie posiadającej os.pr. wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat tej działalności
Działalnością gosp.- jest wielka działalność producentów, handlowców lub usługodawców w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne, oraz rolników a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Obejmuje ona także czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Podatnikami są również os.fiz., os.pr., lub jedn.org. nie posiadającej os.pr. na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, które dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, uprawnione do korzystania z procedury celnej, będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatni8ków posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium kraju
Podatnikami nie są organy publiczne gdy wykonują czynności urzędowe

Odpowiedzialność podatkowa- pozwala odpowiedzieć na pytanie od kogo i w jakim zakresie wierzyciel podatkowy może żądać zapłaty podatku, ewentualnie od kogo i w jakim zakresie egzekwować.
Rodzaje odpow.
1.podstawowa- za własny dług, za własne działanie lub zaniechanie. Jest to odpow. podatnika, płatnika i inkasenta
2.posiłkowa- za cudzy dług(działanie, zaniechanie). Jest to odpow. osób trzecich, małżonka podatnika jego udziałem w majątku wspólnym.
Zasadą jest odpow. podstawowa. Posiłkowa jest wprowadzana na podstawie konkretnego przepisu, musi być bardzo dokładnie uregulowana.