Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w ujęciu teoretycznym.Czy Polska jest atrakcyjnym krajem dla BIZ

Środowisko Biznesu Europejskiego - praca na potrzeby modułu ŚBE


Temat: Wyjaśnij ( w ujęciu teoretycznym ) znaczenie Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych dla gospodarki kraju przyjmującego takie inwestycje.
Oceń uwzględniając czynniki ekonomiczne, polityczne, prawne, technologiczne i społeczne, czy Polska jest atrakcyjnym krajem dla BIZ. Przedstaw zalecenia dla poprawy klimatu inwestycyjnego w Polsce.


Postępująca globalizacja gospodarki w dużym stopniu wymusza na podmiotach gospodarczych aktywne uczestnictwo w tym procesie. Przedsiębiorstwa chcąc utrzymać lub umocnić swą pozycję konkurencyjną stają przed dylematem rozszerzenia swojej działalności poza granice macierzystej gospodarki.

Inwestycje Zagraniczne – aspekty teoretyczne

Zgodnie z definicją OECD- Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju z Zagranicznymi inwestycjami bezpośrednimi ZIB ma się do czynienia wtedy, gdy rezydent jednej gospodarki (inwestor bezpośredni) uzyskuje trwałą korzyść ( z kapitału) z jednostki znajdującej się w innym państwie niż kraj pochodzenia inwestora. Trwała korzyść wskazuje na związek pomiędzy przedmiotem inwestycji a inwestorem, który posiada znaczący wpływ na zarządzanie przedsiębiorstwem.

Zagranicznym inwestorem bezpośrednim jest osoba fizyczna, prawna lub grupa posiadająca przynajmniej 10% wartości danego przedsiębiorstwa wyraźnej w akcjach lub udziałach.

Muszą być przy tym spełnione następujące wymogi:

• Środki kapitałowe powinny być inwestowane bezpośrednio w walory przedsiębiorstwa, a nie innych podmiotów (rządów samorządów),
• Inwestycja bezpośrednia ma udziałowy charakter zapewniający uczestnictwo w zarządzaniu,
• Inwestycje zagraniczne traktuje się jako lokaty trwałe.

Podstawowym celem każdego przedsiębiorstwa jest rozwój, a ze względu na globalizację oraz postępującą liberalizację w międzynarodowych przepływach czynników produkcji powstaje dodatkowa strategia ekspansji na zagraniczne rynki w formie zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Korporacje transnarodowe kierują się różnymi motywami podejmując decyzję o eksporcie kapitału, lecz podstawową przyczyną ich podejmowania SA cele zorientowane na rynek zbytu. W. Karaszewski BIZ przypisuje dwojaki charakter: ofensywny i defensywny.
Defensywne inwestycje podejmowana są w celu zdobycia nowych rynków zbytu, natomiast ofensywne inwestycje mają ochraniać uzyskaną pozycję na rynku.
Możemy również uogólnić: korporacje podejmują BIZ, ponieważ są one niezbędne dla utrzymania lub polepszenia międzynarodowej pozycji konkurencyjnej.
Możemy wyróżnić cztery rodzaje motywów determinujących podjęcie BIZ, które przedstawiam w poniższej tabeli 1 na kolejnej stronie.

Tabela 1. Rodzaje inwestycji zagranicznych ze względu na motywy kierujące inwestorem.
Rodzaj ZIB
Motywy Inwestora
Resorce seeking – inwestycje poszukujące surowców naturalnych
Redukcja kosztów produkcji
Market seeking - inwestycje poszukujące rynków zbytu Unikanie barier o charakterze celnym

Produkcja i sprzedaż na rynku lokalnym
Efficiency seeking - inwestycje zorientowane na polepszenie efektywności Rozszerzenie działalności na zagraniczne rynki w celu zwiększenia efektywności globalnej wszystkich oddziałów.
Asset seeking – inwestycje poszukujące zasobów strategicznych
Pozyskanie zasobów tj. know – how, technologia, kanały dystrybucyjne
Źródło: M.A. Teresa, Inwestycje niemieckie w Polsce, a hande lbilateralny: substytucja czy komplementarność?. Prace i materiały SGH 2002.

BIZ należy również analizować z punktu widzenia kraju przyjmującego kapitał. Zwykle oczekiwania kraju są ściśle powiązane z problemami, które trapią jego gospodarkę.
Pierwszym pozytywnym skutkiem napływu BIZ jest zlikwidowanie lub częściowe zmniejszenie deficytu w zakresie wyposażenia kraju przyjmującego w kapitał własny. BIZ są najatrakcyjniejszą inwestycją, ponieważ w przeciwieństwie do np. inwestycji pośrednich mają charakter długoterminowy i nie ma niebezpieczeństwa nagłego ich odpływu, co w historii światowej gospodarki często kończyło się kryzysem ekonomicznym (w Polsce wielki kryzys gospodarczy w okresie międzywojennym).
Napływ BIZ wiążę się również z transferem nowoczesnych technologii, wiedzy, innowacyjnych sposobów zarządczych, technik w zakresie zarządzania eksportem i marketingiem. Nowe rozwiązania technologiczne eksportowane przez inwestorów przyczyniają się do modernizacji gospodarki również poprzez oddziaływanie na krajowe podmioty gospodarcze, które muszą dorównywać im kroku. Kraje przyjmujące traktują BIZ jako źródło finansowania regionów słabiej rozwiniętych gospodarczo, takim książkowym przykładem są tereny byłej NRD, gdzie lokalne władze i rząd Niemiec wspólną polityką próbują przyciągnąć jak najwięcej inwestorów.
Negatywne oddziaływanie BIZ sprowadza się do wypierania miejscowego (w krajach lokaty) kapitału z najbardziej dynamicznie rozwijających się gałęzi gospodarki; odcinanie miejscowych przedsiębiorstw od tych gałęzi produkcji, które są nośnikami postępu technicznego, może spowodować powstanie w krajach lokaty wbudowanej luki technologicznej.
Należy również zaznaczyć, że często napływy BIZ wiążą się ze wzrostem importu do kraju przyjmującego. To działanie jest spowodowane zaopatrywaniem się spółek córek poza krajem docelowym. Wywołuje to pogorszenie bilansu płatniczego i kolejne „rozczarowanie” goszczącej gospodarki, której podmioty oczekiwały na dynamiczny rozwój kooperacji z inwestorem.
Często również jako niekorzystny efekt przepływu zagranicznego kapitału produkcyjnego, podaje się także transferowanie za granice zysków powstałych w krajach lokaty, traktując to jako stratę dla tych ostatnich. NBP oszacował, że w Polsce w roku 2005 wartość dochodów zagranicznych inwestorów bezpośrednich podlegająca transferowi do krajów macierzystych wyniosła 4,724 mln euro i była wyższa o ponad 82% w stosunku do roku 2004.
Szanse i zagrożenia wynikające z napływu BIZ przedstawiłam w formie tabeli w załączniku nr 1.

Ważnym obszarem jak już wspomniałam, na który wpływają BIZ jest wymiana handlowa przyjmującego. Zgodnie z makroekonomiczną teorią BIZ, której autorem jest K. Kojima, rozróżniamy inwestycje na BIZ niezorientowane i zorientowane na handel.
Inwestycje niezorientowane na handel – dokonywane przez podmioty gospodarcze, których kraje macierzyste są w posiadaniu przewag komparatywnych. Inwestycje podejmowane przez amerykańskie korporacje sprowadzają się do ograniczenia wymiany handlowej, a nie budowania przewag konkurencyjnych. Przykładem inwestycji zorientowanych na handel są BIZ podejmowane przez przedsiębiorstwa japońskie. Inwestorzy kierują swoje środki do krajów, które w przeciwieństwie do nich, posiadają przewagi komparatywne w obrębie określonych przemysłów. W wyniku tego działania inwestorzy dokonują dyskonta korzyści pochodzących z handlu.

Wydaje mi się, że istotną kwestią jest to, że kraje przyjmujące BIZ i inwestorzy mają wspólne i rozbieżne cele, dlatego należy patrzeć na napływ BIZ przez pryzmat tych dwóch stron.

Najwięksi importerzy BIZ

BIZ rozmieszczone są na świecie niejednorodnie i w przeszłości widoczna była wyraźna tendencja do koncentracji strumieni inwestycji w grupie krajów wysoko rozwiniętych – nazywanych Triadą, a do tej grupy największych i najbardziej dynamicznych gospodarek świata należy obecnie blisko 30 krajów: Ameryki, Europy oraz Azji. Kolejne lata pokazują pewne próby przejęcia częściowej roli eksportera i importera BIZ przez kraje rozwijające się.
Według danych opublikowanych w Światowym Raporcie Inwestycyjnym 2005 do 10 największych odbiorców zagranicznych inwestycji bezpośrednich należą: USA 95,9 mld USD, Wielka Brytania 78,4 mld USD, Chiny 60,6 mld USD, Luksemburg 57 mld USD, Australia 42,6 mld USD, Belgia 34,4 mld USD, Hongkong (Chiny) 34,0 mld USD, Francja 24,3 mld USD, Hiszpania 18,4 mld USD, Brazylia 18,2 mld USD.
Analizując bardziej szczegółowe przedstawione dane warto zauważyć, że 7 spośród 10 odbiorców BIZ zalicza się do krajów wysoko rozwiniętych. Najwięksi importerzy BIZ (tj. USA, UK, Chiny, Luxemburg, Australia odpowiadają aż o 52% całości światowych BIZ.


Polska atrakcyjnym krajem dla BIZ.

Na ocenę atrakcyjności inwestycyjnej naszego kraju mają wpływ następujące czynniki:
• Położenie geograficzne
• Wielkość rynku wewnętrznego
• Potencjał inwestycyjny
• Zasoby kadrowe
• Koszty pracy
• Konkurencyjne koszty działalności gospodarczej
• Zachęty inwestycyjne
• Europejskie centrum usług i B+R

Położenie geograficzne Polski w sercu Europy tworzy wiele możliwości, co przyciąga inwestycje z Europy Zachodniej, USA i Azji. Ułatwia ono także proces logistyczny związany z eksportem do Europy i poza nią. Istnieją doskonałe połączenia lotnicze, drogowe, kolejowe i morskie z głównymi stolicami kontynentu. Polska usytuowana jest pomiędzy wysoce rozwiniętą Europą Zachodnią a Europą Wschodnią, z dynamicznie rosnącymi rynkami np. w Rosji czy na Ukrainie. Inwestycje w Polsce dają dostęp do 500 milionów osób w Europie Zachodniej i 250 milionów w Europie Wschodniej. Jedenaście lotnisk posiada bezpośrednie połączenia lotnicze z najważniejszymi miastami świata. Jesteśmy również w posiadaniu trzech portów morskich na wybrzeżu Bałtyku, które oferują połączenia do najważniejszych portów na świecie. Wszystkie drogi komunikacji transportowej są obecnie rozbudowywane i modernizowane dzięki funduszom z UE, np. korytarz transportowy Trans-European Network.
Polska ma szansę stać się kluczowym centrum dystrybucyjnym Europy. Prawie 80% nowoczesnych magazynów znajduje się w okolicach Warszawy. Także miasta takie jak Łódź, Poznań, Wrocław, Gdańsk i Katowice są strategicznie położone jako centra magazynowe z dobrym dostępem do rynków ościennych.

Według firmy Cushman&Wakefield, Warszawa jest nadal najlepszą lokalizacją dla inwestycji. Zajęła także drugie miejsce w Europie pod względem łatwego dostępu do innych rynków. W poniższej tabeli przedstawiam, w jakich miastach Europy firmy planują umiejscowienie.

Tabela 3. Przyszła ekspansja - Europa
Miasto Liczba firm planujących umiejscowienie
Warszawa
41
Praga
34
Moskwa
32
Budapeszt
32
Londyn
20
Źródło: European Cities Monitor 2005.

Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na ocenę atrakcyjności Polski jest rozmiar rynku i jego dynamika. Polska jest największym rynkiem Europy Centralnej i ósmym największym rynkiem kontynentu. Obecnie żyje tu 38,17 milionów ludzi, co sprawia, że jest to 30 największy rynek na świecie. Polski rynek zbytu jest większy niż połączone rynki innych 9 nowych członków UE. 38,17 milionów polskich konsumentów napędza 10% roczny wzrost rynku detalicznego.
Wykres 1. Liczba ludności nowych krajów UE.

Źródło: Eurostat
Pod względem atrakcyjności rynków lokalnych polska prowadzi wśród 10 nowych państw członkowskich UE i jest 4 w europie, po Niemczech, Wielkiej Brytanii i Francji.
Polska posiada również potencjał inwestycyjny, czego dowodem jest wzrost PKB dwa razy wyższy niż w Europie Zachodniej. Wzrost polskiego PKB wyniósł 3,2% w 2005 r. Polska gospodarka rozwija się znacznie szybciej niż strefa euro (1,3%), wyprzedza także średnią wszystkich 25 krajów Unii (1,5%). Wzrost polskiego PKB zawdzięczamy wzrostowi eksportu, produkcji przemysłowej i inwestycjom. Zatrudnienie także rośnie. Polska wyprzedza kraje regionu pod względem wzrostu PKB na osobę.
Podniesienie poziomu płac, poprawiający się rynek pracy i niskie stopy procentowe przyczyniają się do wzrostu konsumpcji i inwestycji w latach 2006 – 2007. Polski eksport może nawet wzrosnąć o 8,4% w 2006 i 8,7% w 2007 roku.

Tabela 4. Prognozy wzrostu polskiego PKB w najbliższych latach.
Rok 2006 2007 2008

Wzrost PKB w % 3,9 – 5,0 3,4 – 5,8
3,5 – 6,2
Źródło: NBP, kwiecień 2006.

Polska znajduje się wśród liderów dzięki doskonałym wskaźnikom produktywności
i elastycznym regulacjom zatrudnienia co przyniosło nam pierwsze miejsce w rankingu planowanych inwestycji w Europie. Polskę postrzega się jako doskonałą lokalizację potencjalnych inwestycji lub rozszerzenia projektów w Europie.
Polska znalazła się również na drugim miejscu w Europie pod względem zaufania inwestorów.
Raport firmy konsultingowej AT Kearney z 2006 r. bardzo pozytywnie ocenia Polskę jako dynamiczne środowisko dla BIZ i przewiduje, że niebawem zaobserwujemy ogromny wzrost napływu inwestycji telekomunikacyjnych do Polski ( prace polskiego rządu nad zmianami w ustawie o telekomunikacji ). Polska zajęła drugie miejsce wśród najbardziej preferowanych lokalizacji inwestycji z sektora energetycznego i gazowego, trzecie w rolnictwie, leśnictwie
i rybołówstwie. Raport podkreślił rosnący potencjał Polski jako lokalizacji centrów usług takich jak centra finansowe czy centra obsługi telefonicznej tzw. call- centers.



Prezesi największych europejskich korporacji ocenili Polskę wysoko pod względem produktywności. Według Ernst&Young Polska jest druga w Europie.

Tabela 5. Lokalizacje najbardziej preferowane przez prezesów pod względem:
Dostępności lokalizacji, kosztów ziemi regulacji prawnych.
%
Polska
12
Wielka Brytania
9
Niemcy
8
Hiszpania
7
Czechy
6
Źródło: Ernst&Young 2005.


Ważnym czynnikiem przyciągającym BIZ do naszego kraju są zasoby kadrowe.
Polskie społeczeństwo jest najmłodsze w Europie 50% społeczeństwa polskiego ma mniej niż 35 lat, zaś 35% ma mniej niż 25 lat, co jest ewenementem w Europie. Ilość osób pracujących jest największa w Europie Centralnej. Młoda generacja Polaków jest najlepiej wyedukowana w Europie. 45,2% osób w wieku od 20 do 24 lat korzysta z ofert szkół wyższych.
Polacy tworzą jedna z najlepiej wykształconych społeczności w Europie. W Polsce istnieje 427 ośrodków wyższej edukacji. Pracuje w nich ponad sto tysięcy naukowców, z czego połowa z tytułem doktora. Co roku ponad 211 000 studentów kończy nauki społeczne, biznesowe i prawnicze, 43 000 kończy kierunki inżynierskie, produkcyjne i budowlane, 22 000 absolwuje kierunki z dziedzin nauk ścisłych, matematyki i informatyki, zaś kierunki filologiczne kończy
2 500 osób.
Kolejnym naszym atutem jest znajomość języków obcych. Wśród młodych Polaków 80% mówi po angielsku, 53% po niemiecku, 11% po francusku i 18% po rosyjsku.
Warto dodać również, że po Koreańczykach, Polacy są najbardziej pracowitym społeczeństwem.
Inwestorzy zagraniczni wysoko oceniają umiejętności i zaangażowanie polskich pracowników.
W wielu przypadkach polskie oddziały zagranicznych firm były oceniane jako najbardziej wydajne na świecie.

Wśród czynników kosztowych ważną role odgrywają koszty pracy, które należą do najniższych w Europie. Polska oferuje również konkurencyjne koszty prowadzenia działalności gospodarczej.
W raporcie Ernst&Young Polska znalazła się na pierwszym miejscu w Europie pod względem dostępności gruntów przemysłowych, ich kosztów i regulacji prawnych. W elastyczności prawa pracy Polska jest druga po Wielkiej Brytanii i trzecia w raporcie pod względem wysokości podatku CIT.

Polski rząd wprowadza szereg zachęt inwestycyjnych dostosowanych do potrzeb inwestorów w celu podniesienia atrakcyjności inwestycyjnej naszego kraju, środki pochodzą w większości z funduszy unijnych.
Dostępne są różne formy pomocy publicznej, włączając granty, zachęty i zwolnienia podatkowe.
W ramach wspierania rozwoju regionalnego powstało 14 Specjalnych Stref Ekonomicznych i Parki Naukowo – Techniczne. Zarząd strefy wydaje zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej, pomaga w procesie inwestycyjnym.
Specjalna Strefa Ekonomiczna (SSE) jest to wyodrębniona administracyjnie część terytorium Polski, przeznaczona do prowadzenia działalności gospodarczej na korzystniejszych warunkach.
Inwestorzy działający w takiej strefie mogą uzyskać:
• zwolnienia z podatku dochodowego,
• gruntów po konkurencyjnych cenach,
• zwolnienia z podatku od nieruchomości,
• nieodpłatnej pomocy w załatwianiu formalności inwestycyjnych,
• dotacji na szkolenia pracowników,
• dotacji wspierających tworzenie nowych miejsc pracy.

Parki Naukowo – Techniczne to obok SSE kolejne instrumenty podnoszenia konkurencyjności regionalnej gospodarki. PNT wdrażają nowoczesne rozwiązania technologiczne oraz zarządzania zasobami wiedzy i kapitały. Parki mają ułatwić prowadzenie działalności zarówno małym jak i dużym i średnim przedsiębiorstwom. To pomysł na ściągnięcie nowoczesnych technologii i równoczesne wykorzystanie potencjału miejscowych uczelni wyższych i ośrodków naukowo – badawczych.

Atrakcyjność Polski jako lokalizacji inwestycji w centra badań i rozwoju (B+R) i centra usług BPO lawinowo rośnie. Polska staje się regionalną i światową platformą usług.
Korporacje międzynarodowe są żywo zainteresowane ulokowaniem swoich centrów badań i rozwoju w Polsce. Otwarcie takiego ośrodka pozwala na poprawę efektywności i obniżenie kosztów jak i również poprawę jakości produktów firmy. Obecnie w Polsce istnieje ponad 30 centrów B+R i wciąż przybywają nowe. Wśród inwestorów, którzy umieścili swoje centra B+R w Polsce są takie firmy jak: ABB, Ario, Siemens, Whirpool, IBM, Inlel,
Motorowa, Oracle, TRW Automotive, Glaco, Smith Kline. Ich pozytywne doświadczenia i doskonałe rezultaty sprawiają, że większość decyduje się na zwiększenie zakresu i skali działalności. Wg raportu AT Kearney inwestorzy europejscy uplasowali Polskę na czwartym miejscu na świecie pod względem atrakcyjności inwestycji B+R.
Polska postrzegana jest jako doskonałe miejsce do przeniesienia nieprodukcyjnych funkcji firmy takich jak departamenty finansowe, calls – centers czy magazynowanie. Polska staje się europejskim centrum usług offshoringowyvh (BPO). Polska już wkrótce może się stać liderem pod względem napływu inwestycji do sektora BPO.

Polityka regionalna w zakresie przyciągania inwestycji zagranicznych na przykładzie Województwa Podkarpackiego.

Województwo Podkarpackie, które od kilku lat przyciąga inwestorów jest atrakcyjnym miejscem do lokowania kapitału zagranicznego, co potwierdza wzrost wolumenu inwestycji zagranicznych w tym regionie w ostatnich latach. BIZ przyczyniają się do długotrwałego rozwoju ekonomicznego Podkarpacia, mają znaczny wpływ na transfer technologii do regionu, tworzenie nowych miejsc pracy, a także wzrost produktywności i zwiększanie eksportu. Wiedzą o tym lokalne władze, które we współpracy z Rzeszowską Agencją Rozwoju Regionalnego i Polską Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych stworzyły w swoim regionie klimat korzystny dla inwestorów.
Co przyciąga inwestorów na Podkarpacie:?
• Bliskość nowych i rozwijających się rynków krajów Europy Środkowo – Wschodniej – wschodnia granica Unii Europejskiej.
• Specjalne Strefy Ekonomiczne tj. Tarnobrzeska SSE „Euro – Park Wisłosam”, SSE „Euro – Park Mielec” ( w strefach tych przedsiębiorcy uzyskują zwolnienia podatkowe CIT lub PIT, darmową pomoc przy załatwieniu formalności związanych z inwestycją, zwolnienia od podatku od nieruchomości), Podkarpacki Park Naukowo - Techniczny (PPNT) – obszary przyjazne dla biznesu. PPNT jest jednym z instrumentów podnoszenia konkurencyjności podkarpackiej gospodarki, wdrażania nowoczesnych rozwiązań technologicznych oraz zarządzania zasobami wiedzy i kapitału. Park ma ułatwić podejmowanie działalności zarówno dużym, małym jak i średnim przedsiębiorstwom.
• Obecność klastra „Dolina Lotnicza”. Dolina Lotnicza – Stowarzyszenie przedsiębiorców przemysłu lotniczego. (Województwo podkarpackie, w którym rozwinięty jest przemysł lotniczy charakteryzuje duża koncentracja firm przemysłu lotniczego, ośrodków naukowo – badawczych oraz rozwinięte zaplecze edukacyjno – szkoleniowe tj. Ośrodek szkolenia pilotów. Warto podkreślić, że Podkarpacki przemysł lotniczy stanowi 85% polskiej produkcji przemysłu lotniczego.
• Relatywnie niskie koszty pracy.
• Wysoko wykwalifikowani pracownicy.
• Dobrze rozwinięta infrastruktura edukacyjna.
• Wsparcie regionalne na tworzenie nowych miejsc pracy, zwrot kosztów szkoleń pracowników.
• Konkurencyjne ceny działek inwestycyjnych.
• Klimat społeczny dla inwestorów zagranicznych.
• Dobrze rozwinięta sieć komunikacyjna – połączenia drogowe, kolejowe i lotnicze.
• Czyste środowisko naturalne, piękne pejzaże, tereny rekreacyjne, atrakcje kulturalne, zabytki.

Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne na terenie Województwa Podkarpackiego znacznie wpłynęły na rozwój ekonomiczny tego rejonu. Wśród największych inwestorów tego regionu, których po wejściu Polski do UE przybyło możemy wymienić: LG Philips LCD, Onduline Sp. z o.o., BRW Sp. z o.o., Kirchoff Polska Sp. z o.o., Lear Corporation Poland, Stahlschmidt & Maiworm Sp. z o.o., Fakro WDF Sp. z o.o. i inne.


BIZ uważane są za jeden z najważniejszych katalizatorów rozwoju oraz gwarancję wzrostu gospodarczego każdego kraju. W tym roku jak szacuje rząd do Polski ma napłynąć ponad 10 miliardów USD BIZ. Polska jest niekwestionowanym liderem w regionie, jeżeli chodzi o ilość zainwestowanego kapitału. Jednak jest jeszcze dużo do zrobienia, żeby zachęcić inwestorów do lokowania swoich aktywów w Polsce.
Inwestorzy zagraniczni wciąż narzekają w Polsce na:
• wolne i nieskuteczne sądownictwo,
• wszechobecną biurokracje,
• infrastrukturę drogową i transportową utrudniającą prowadzenie działalności,
• nadmiernie skomplikowany system podatkowy.
Według badań KPMG zapytani inwestorzy: Co powinny zrobić polskie władze, aby Państwa firma zainwestowała w Polsce na dużą skalę? Odpowiadali:
• 43 % informacja,
• 36 % uproszczone procedury,
• 14% inne,
• 7% zachęty finansowe.

Myślę, że konieczne jest prowadzenie dialogu z inwestorami, którzy sami najlepiej potrafią przedstawić problemy, które często uprzykrzają im działalność gospodarczą w naszym kraju. Finansowanie własnych należności, korupcja, potencjalny koszt i czas, który członkowie spółki marnują w korytarzach urzędów daje w sumie kilka procent mniej zwrotu na kapitale inwestowanym w Polsce. W efekcie stajemy się krajem zbyt drogim i przyszli inwestorzy wybierają działalność np. w Czechach czy na Łotwie. Dlatego niezbędne jest wprowadzanie zmian w celu polepszenia klimatu inwestycyjnego w Polsce.



Co zrobić by poprawić klimat inwestycyjny w Polsce?

1. Poprawa uwarunkowań prawnych, administracyjnych i organizacyjnych:
• zmiany w ustawie Prawo telekomunikacyjne, których brak blokuje rozwój teleinformatyki w Polsce,
• uznanie sektora teleinformatycznego i innych sektorów np. biotechnologii za sektory kluczowe dla dalszego rozwoju i wzrostu gospodarczego Polski,
• wprowadzenie nowych rozwiązań sprzyjających komercjalizacji nowych rozwiązań i technologii ( np. możliwość pełnego odliczania kosztów poniesionych na B+R na każdym etapie prowadzonych prac pod warunkiem wprowadzenia produktu do produkcji i uzyskania określonego pułapu przychodów ze sprzedaży ),
• uproszczenie zasad i warunków rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej
( skrócenie terminów wydawania decyzji administracyjnych, zmiany w kodeksie pracy ),
• współpraca wielu ośrodków decyzyjnych,
• wskazanie jednostki koordynującej realizację programu.
• rozwiązanie problemu korupcji lub choćby zmniejszenie jej poziomu ( Polska przoduje w Europie Wschodniej ),
• skrócenie długiego okresu odzyskiwania należności ( w PL 31 dni, Rosja 8 dni ).
• ograniczenie biurokracji.
2. Zmiany w szkolnictwie wyższym i sposobie finansowania badań naukowych w Polsce:
• tworzenie warunków sprzyjających wykształceniu kadry przygotowanej merytorycznie z umiejętnościami menedżerskimi ( o czym często wspominają inwestorzy ),
• współpraca ośrodków akademickich z inwestorami zagranicznymi w zakresie prowadzenia wspólnych prac badawczych oraz kształcenia,
• próby tworzenia dalszych Parków Technologicznych,
• tworzenie nowych kierunków studiów, na które zgłaszają zapotrzebowania firmy z sektorów zaawansowanych technologii.
3. Przyciąganie inwestycji zagranicznych i promocja eksportu:
• wspieranie inwestycji w sektorze ICT,
• budowa infrastruktury dla inwestorów,
• zmiany strategii promocji polskiego eksportu,
• wykorzystanie potencjału regionów w procesie przyciągania BIZ,
• wzrost nakładów finansowych na promocję eksportu i inwestycji zagranicznych, przynajmniej do poziomu analogicznych wydatków Czech i Węgier,
• większe środki z budżetu państwa na marketing inwestycyjny,
• bardziej agresywny marketing inwestycyjny,
• wykorzystanie środków związanych z akcesją do UE.

Wnioski własne

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne obejmują kapitał zainwestowany w danym kraju w sposób bezpośredni lub za pośrednictwem powiązanych z inwestorem zagranicznym podmiotów. BIZ obejmują przede wszystkim inwestycje kapitałowe, ale również reinwestowane zyski i pożyczki wewnątrz korporacyjne.
BIZ mają charakter inwestycji długoterminowych i mogą przybierać formę przejęcia, inwestycji typu „greenfield” czyli budowa od podstaw, prywatyzacji, joint – ventures czy też form mieszanych.
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne BIZ w znacznym stopniu przyczyniają się do rozwoju ekonomicznego Polski i mają istotny wpływ na transfer technologii, tworzenie nowych miejsc pracy oraz zwiększenie eksportu.

Polska jest postrzegana przez inwestorów zagranicznych jako kraj atrakcyjny do inwestowania, czego dowodem jest między innymi wartość inwestycji zagranicznych w latach 2002 – 2006. Szczególnie duże zainteresowanie inwestycjami w Polsce przyniosło członkostwo w Unii Europejskiej, staliśmy się stabilnym, zaufanym partnerem biznesowym.
Również istotnym czynnikiem jest fakt, że Polska gospodarka rozwija się dynamicznie.
PKB za I kwartał 2006 roku wzrósł o 5,2%, w drugim o 5,5%, podczas gdy w całej UE wzrost wyniósł odpowiednio: 2,4% i 2,8% w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego.
Analitycy oczekują, że ta zwyżkowa tendencja BIZ utrzyma się w Polsce w kolejnych latach.

Polska jest jednym z największych krajów Unii Europejskiej przez co gwarantuje stabilność bezpieczeństwo i dobrobyt. Polska oferuje wyjątkowe szanse biznesowe i inwestycyjne. Nie bez znaczenia dla europejskich firm jest także bliskość geograficzna, kulturowa i systemu prawnego. Przyjazne środowisko biznesowe stwarza dogodne warunki osiągania sukcesu. W Polsce zagraniczni inwestorzy mogą realizować ciekawe i przynoszące zyski przedsięwzięcia. Kraj nasz jak już wcześniej wspomniałam posiada chłonny, duży rynek zbytu, dobrze wykształconą, znającą języki obce młodą kadrę, relatywnie niskie w porównaniu ze starymi krajami UE, koszty pracy. Polska oferuje szereg określonych zachęt inwestycyjnych.
Przedsiębiorstwa inwestujące w specjalnych strefach ekonomicznych czy Parkach Technologicznych korzystają ze znacznych zwolnień podatkowych, dotacji na szkolenia pracowników czy dotacji wspierających tworzenie nowych miejsc pracy. W naszym kraju podatek CIT od osób prawnych jest jednym z najniższych w UE i wynosi 19%.

Polska niezależnie od inwestycji typowo produkcyjnych, w tym w dziedzinach najnowszych technologii (np. inwestycje firmy Sharp), jest postrzegana także jako interesujący kraj dla tworzenia centrów usług.
Zalety te doceniają inwestorzy, tworząc w Polsce centra usług i centra badawczo – rozwojowe. Swoje centra usługowe mają już w Polsce międzynarodowe koncerny tj.: General Electric, Philips, IBM ( ulokował w Krakowie pierwsze w Europie Środkowej i Wschodniej laboratorium oprogramowania ). Pomysły polskich inżynierów z tych ośrodków są wykorzystywane w informatycznych i telekomunikacyjnych rozwiązaniach Nokii, Intela, Siemensa, Motorowi, Oracle, w produktach potentata w dziedzinie podzespołów samochodowych Delphi. Ośrodki założone w Polsce przez zagraniczne koncerny osiągają dobre rezultaty, których efektem są decyzje o ich powiększaniu. Polska jest na 5 miejscu pod względem atrakcyjności dla lokalizacji offshoringowych wg rankingu przeprowadzonego przez firmę Economist Intelligence w 2005 roku.
Także kolejne raporty potwierdzają fakt, że Polska jest atrakcyjnym krajem dla BIZ.
7 miejsce Polski na świecie pod względem liczby projektów inwestycyjnych zrealizowanych 2005 roku ( w 2004 roku nie było Polski w pierwszej 15 ). Nasz kraj zaliczono również jako 3 kraj po Wielkiej Brytanii i Francji pod względem ogólnej liczby projektów w Europie.
Tylko te 3 kraje zwiększyły liczbę inwestycji. Polska zajęła 1 miejsce w Europie Wschodniej pod względem inwestycji produkcyjnych ( 148 projektów zrealizowanych w 2005 roku ).
Większość inwestycji w Polsce to projekty produkcyjne, a badania i rozwój stawiają nasz kraj na 12 pozycji.

W Polsce kapitał zagraniczny w znacznej mierze rekompensuje występujące niedobory wewnętrznych źródeł akumulacyjnych i stanowi ważne dodatkowe źródło finansowania inwestycji polskich przedsiębiorstw. Zgodnie z informacją Ministerstwa Gospodarki z dnia 29.08.2006 roku będą podejmowane działania prowadzące do eliminowania barier i zapewnienia sprzyjających warunków dla zagranicznych inwestorów. Polska jest zainteresowana jak największym napływem BIZ.

Umocnienie fundamentów makroekonomicznych tj.: relatywnie wysoki wzrost gospodarczy, wzrost produkcji przemysłowej, rozwój sektora usług, wysoki wzrost eksportu, silnie zredukowany deficyt na rachunku obrotów bieżących, niska presja inflacyjna, poprawa sytuacji na rynku pracy, stabilny i silny złoty stwarza szansę na duże wykorzystanie szans płynących z członkostwa Polski w UE. Skala środków finansowych przeznaczonych na lata 2007 – 2013 jest nieporównywalnie większa niż w okresie 2004 – 2006, a poszerzające się uczestnictwo Polski w politykach wspólnotowych i Wspólnym Rynku otwiera przez naszym krajem szerokie perspektywy. Zgodnie z prognozami Polska weszła na ścieżkę długotrwałego wzrostu gospodarczego, co umożliwi nadrabianie dystansu dzielącego nas od krajów wysoko rozwiniętych.

ZAŁĄCZNIK NR 1

Podstawowe potencjalne korzyści i zagrożenia wynikające z napływu Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych.

Tabela 2. Korzyści i zagrożenia wynikające z napływu BIZ.
Potencjalne korzyści Potencjalne zagrożenia

Presja na stabilność i przejrzystość polityki gospodarczej, zwłaszcza fiskalnej, podatkowej oraz presja na przejrzystość , stabilność i jakość infrastruktury prawnej.
Osłabienie motywacji i determinacji do powiększania krajowych oszczędności i pozyskiwania wewnętrznych źródeł kapitału.
Umocnienie bodźców doskonalenia systemu podatkowego.
Unikanie niepłacenia podatków, przy niesprawności systemu podatkowego.
Wzrost zatrudnienia poprzez tworzenie nowych miejsc pracy.

Wzrost wydajności pracy.

Rozwój infrastruktury informacyjnej, komunikacyjnej, prawnej, finansowej.

Transfer wzorców i stylów pracy oraz umiejętności menedżerskich.

Korzystne efekty zewnętrzne (externalities) i efekty przenikania (spillovers).
Ujemne efekty zewnętrzne.
Umacnianie dynamicznych przewag komparatywnych.

Wzrost exportu i poprawa bilansu handlowego.
Wzrost importu i pogorszenie bilansu handlowego płatniczego.
Wzrost konkurencyjności gospodarki.
Ryzyko stosowania nieuczciwej konkurencji w stosunku do firm krajowych, co może prowadzić do ich upadłości.
Ograniczenie monopoli krajowych, negatywnych skutków ich funkcjonowania dla efektywności
i konkurencyjności.
Ryzyko ustanowienia przez firmę zagraniczną lokalnego monopolu.
Reinwestowanie zysków.
Transfer zysków.
Poprawa terms of trade. Pogarszanie się terms of trade.

Szanse na transfer technologii proekologicznych. Ryzyko wystąpienia zjawiska napływu niewłaściwych „brudnych” i przestarzałych technologii.

Rozwój sfery naukowo-badawczej
i transfer myśli naukowo technicznej.
Likwidacja krajowego zaplecza badawczo-rozwojowego.

Transfer wysoko wykwalifikowanej kadry krajowej do central firm zagranicznych.

Wzrost nakładów na szkolenia kadry. Przywiązywanie niewielkiej wagi do szkolenia kadr krajowych.

Podnoszenie kwalifikacji kadr krajowych.
Rezerwowanie stanowisk kierowniczych dla kadry z kraju pochodzenia kapitału zagranicznego.

Pozyskiwanie kredytów zagranicznych. Absorpcja przez kapitał zagranicznych krajowych zasobów kredytowych.

Ograniczenie dostępu firm krajowych kredytów.

Promocja pozytywnych wzorców kulturowych pozytywnych wzorców konsumpcji.
Napływ negatywnych wzorców kulturowych i negatywnych wzorców konsumpcji.
Poprawa wizerunku kraju i jego pozycji w międzynarodowych rankingach gospodarczych.

Źródło: Opracowanie własne.


ZAŁĄCZNIK NR 2

Tabela 6. Napływ BIZ wg danych NBP w mln USD i euro do Polski w latach 2000 – 2006.
ROK I kw. II. kw. I półr. III kw. I – III kw IV. kw. Ogółem
2000 USD
euro 1.895
1.918 1.221
1.309 3.116
3.227 1.056
1.165 4.172
4.392 5.171
5.942 9.343
10.334
2001 USD
euro 1.151
1.246 889
1.017 2.040
2.263 749
842 2.789
3.105 2.925
3.267 5.714
6.372
2002 USD
euro 1.099
1.253 819
893 1.918
2.146 847
860 2.765
3.006 1.366
1.365 4.131
4.371
2003 USD
euro 1.547
1.443 935
824 2.482
2.267 605
536 3.087
2.803 1.502
1.264 4.589
4.067
2004 USD
euro 3.886
3.111 2.812
2.331 6.698
5.442 1.388
1.137 8.086
6.578 4.787
3.700 12.873
10.279
2005 USD
euro 3.095
2.357 1.398
1.109 4.493
3.466 2.364
1.936 6.857
5.402 1.384
1.164 8.241
6.566
2006 USD
euro 4.055
3.372 1.703
1.356 5.758
4.728
Źródło: NBP, Bilans Płatniczy, rok 2005 i 2006 - dane wstępne.




Wykres 2. Formy BIZ w Polsce.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PAIiIZ.


Niemal połowa Bezpośrednich inwestycji w Polsce w latach 2000 – 2005 to fuzje i przejęcia. Niemal 37% inwestorów zagranicznych wybrało inwestycje typu „greenfield”
ZAŁĄCZNIK NR 3

Dlaczego Polska?

Tabela nr 7. Główne powody dla których warto rozważyć inwestycje w Polsce.
Potencjał inwestycyjny • Wzrost PKB dwa razy wyższy niż w Europie Zachodniej
• 1 miejsce w rankingu planowanych inwestycji w Polsce
• 2 miejsce w Europie pod względem zaufania inwestorów
• 5 miejsce w rankingu najlepszych lokalizacji dla BIZ
• Doskonała wydajność produkcji.
Zasoby kadrowe • 20 milionów młodych, wyedukowanych i znających języki obce osób
• 50% społeczeństwa ma mniej niż 35 lat
• Ponad 2 miliony osób uczęszcza do szkół wyższych
• 427 ośrodków nauczających na poziomie wyższym
• Lojalne i pracowite społeczeństwo
Strategiczne położenie • W sercu kontynentalnej Europy
• Dostęp do 250 milionów konsumentów w promieniu 1000 km
• Część transeuropejskiego korytarza drogowego
• Konkurencyjne koszty prowadzenia działalności gospodarczej

Znaczący rynek zbytu • 38 milionów konsumentów i 10% roczny wzrost rynku detalicznego

Zachęty inwestycyjne
• Ponad 90 miliardów Euro dostępnych na rozwój, infrastrukturę i zasoby kadrowe
• 14 Specjalnych Stref Ekonomicznych i Parków Technologicznych oferujących zachęty

Europejskie centrum usług
i B+R • Światowe i regionalne centrum usług i produkcji
• 4 miejsce na świecie pod względem atrakcyjności dla inwestycji B+R
• Europejskie centrum usług i produkcji (BPO)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie analiz PAIiIZ.




ZAŁĄCZNIK NR 4

Najwięksi indywidualni inwestorzy zagraniczni w Polsce w latach 2002 - 2006

Tabela 8. Najwięksi indywidualni zagraniczni inwestorzy w 2002 roku
l.p. Inwestor Kapitał zainwestowany (w mln USD) Kraj pochodzenia kapitału Branża
1. KBC Bank N.V. 442,0 Belgia Bankowość, finanse
2. RWE Plus AG 388,0 Niemcy Energetyka
3. Tesco Plc 320,0 Wielka Brytania Handel detaliczny
4. Rodamco N.V 240,0 Niderlandy Budownictwo i nieruchomości
5. EBOR 239,6 Międzynarodowe Inwestycje
Kapitałowe
6. ITI Group NV 150,0 Niderlandy Media
I rozrywka
7. Energis Plc 150,0 Wielka Brytania Telekomunikacja
8. Credit Agricole S.A. 146,8 Francja Bankowość, finanse
9. Glaco SmithKline 139,5 Wielka Brytania Farmacja
10. Volkswagen AG 126,7 Niemcy Motoryzacja
Źródło: PAIiIZ.


Tabela 9. Najwięksi indywidualni zagraniczni inwestorzy w 2003 roku w mln USD
l.p. Inwestor Kapitał zainwestowany
(w mln USD) Kraj rejestracji inwestora Kraj pochodzenia
inwestora Branża
1. Fiat-GM Powertrain N.V 432,2 Niderlandy Międzyna-rodowe Motoryzacja
2. GE Capital Real
Esteta/Hetman Central
Europe Property Oatners 254,7 Międzyna-rodowe Międzyna-rodowe Finanse
3. Europolis Invest 237,3 Austria Austria Budownictwo
4. General Motors
Corporation 210,0 USA USA Motoryzacja
5. Deutsche Bank AG 183,3 Niemcy Niemcy Energia
elektryczna
6. ITI Media Group NV 160,0 Niderlandy Niderlandy Media i rozrywka


7. Electrabel S.A. 145,4 Belgia Belgia Energia
elektryczna
8. Lafarge 140,0 Francja Francja Produkcja
9. KBC Bank NV 135,5 Belgia Belgia Bankowość
10. Vattenfall AB 110,0 Szwecja Szwecja Energetyka
11. Krono-Holding AG 105,0 Szwajcaria Szwajcaria Przemysł drzewny
12. Unided Technologies
Holding S.A. 95,0 Francja USA Lotnictwo
13. Toyota 90,0 Belgia Japonia Motoryzacja
Źródło: Komunikat MSP z 2002roku.

Tabela 10. Najwięksi indywidualni zagraniczni inwestorzy w 2004 roku w mln USD
l.p. Inwestor Kapitał zain-westowany
(w mln USD) Kraj rejestra-cji inwestora Kraj pocho-dzenia inwe-stora Branża
1. Apollo-Rida 800,0 USA USA Nieruchomości
2. France Telecom 450,0 Francja Francja Telekomunikacja
3. LNM Holding 390,0 Niderlandy Indie Hutnictwo
4. BEG S.A. 350,0 Francja Francja Budownictwo
5. Vattenfall AB 305,0 Szwecja Szwecja Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
6. Toyota 220,0 Belgia Japonia Motoryzacja
7. IVAX Corporation 210,0 USA USA Farmaceutyka
8. Volkwagen AG 195,0 Niemcy Niemcy Motoryzacja
9. KBC Bank N.V. 192,0 Belgia Belgia Pośrednictwo finansowe
10. LG Electronics Inc. 178,0 Rep. Korei Rep. Korei Produkcja urządzeń elek-trycznych
Źródło:PAIiIZ.
Tabela11. Największe projekty inwestycyjne realizowane w 2005 i 2006 r.
Inwestor Kraj Branża Lokalizacja Rodzaj mln euro / mln zł miejsca pracy1
2005 rok
LG Philips LCD Korea Płd elektroniczna Kobierzyce produkcja paneli LCD 429,0
1.725,0 3.149
LG Elektronics Korea Płd elektroniczna Mława telewizory plazmowe 90,0
371,7 1.620
Heesung Korea Płd elektroniczna Kobierzyce podzespoły do ekranów LCD 115,5
452,8 2.742
Ohsung Korea Płd elektroniczna Kobierzyce podzespoły do ekranów LCD 24,9
97,6 x
LG Chem Korea Płd elektroniczna Kobierzyce panele polaryzacyjne 40,3
157,9 800
Lucky SMT Korea Płd elektroniczna Kobierzyce podzespoły do ekranów LCD 17,1
67,0 250
LG Innoteh Korea Płd elektroniczna Kobierzyce podzespoły do ekranów LCD 57,7
226,2 1000
Dong Yang Korea Płd elektroniczna Kobierzyce podzespoły do ekranów LCD 36,4
142,7 1.300
Michelin Francja motoryzacyjna Olsztyn produkcja opon 253,0
1.020,0 520
AAM USA motoryzacyjna Oława produkcja komponentów 106,6
417,8 361
Mahle Niemcy motoryzacyjna Krotoszyn tłoki, tuleje,zawory 13,5
55,8 x
MAN Truck Niemcy motoryzacyjna Niepołomice produkcja ciężarówek 92,7
372,4 650
Elektrolux Szwecja AGD Zarów (woj.dolnosląskie zmywarki 20,0
80,6 x
Elektrolux Szwecja AGD Oława woj.dolnosląskie pralki 40,0
161,2 x
Cadbury Schweppes Wlk. Brytania spożywcza Skarbimierz produkcja gumy do żucia 100,0
392,0 500
2006 rok
Toshiba Korea elektroniczna Kobierzyce produkcja telewizorow LCD 33,7
167,0 1000
Sharp Japonia elektroniczna Łysomice k. Torunia fabryka modułów ciekłokrystalicznych 150,0
x x
Dell USA elektroniczna Łodź komputery 200,0
x 1000
30001
Brigstone Japonia motoryzacyjna Stargard Szczeciński produkcja opon 200,0
x 750
Shell Anglia Zabierzów k. Krakowa Centrum finansowo-ksiegowe x
27,0 800
Źródło: 1zatrudnienie docelowe.
BIBLIOGRAFIA


1. Business Monitor MA 4: Foreign Direct Inwestment 2004, National Statistics.
2. International Trade Statistics 2005, WTO Genewa 2005.
3. Karaszewski W., Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne. Polska na tle świata. Toruń 2004.
4. Kompendium wiedzy o gospodarce, pod redakcją E. Cyrsona. PWN Poznań 2000.
5. Kaptał zagraniczny w Polsce, pod redakcją Z. Sadowskiego. PTE 1999.
6. Makowska M., Zagraniczne inwestycje bezpośrednie [w;] Międzynarodowe stosunki ekonomiczne. Wybrane problemy, pod redakcją Dudziński J., Nakonieczna – Kisiel H. Szczecin 2005.
7. Narodowy Bank Polski. Zagraniczne Inwestycje Bezpośrednie w Polsce. Raporty za rok 2003, 2004 i 2005.
8. Wersa M.A., Inwestycje niemieckie w Polsce, a handel bilateralny: substytucja czy komplementarność?. Prace i materiały SGH. Warszawa 2002
9. Word Investment Report 2004
10. Word Investment Report 2005
11. www.coi.rzeszow.pl
12. www.globaleconomy.pl
13. www.gus.gov.pl
14. www.imf.com
15. www.mgip.gov.pl
16. www.nbp.pl
17. www.paiz.pl
18. www.przeglad-techniczny.pl
19. www.rzeczpospolita.pl
20. www.unic.un.org.pl
21. www.unctad.org/publications