Notatki z działu transport

Czynniki wpływające na rozwój transportu:
a)ekonomiczne: kapitał, poziom rozwoju gospodarczego; rozwój turystyki, przemysłu, usług; przepisy prawne(obecność np. parków narodowych); polityka zagospodarowywania przestrzennego.
b)przyrodnicze: ukształtowanie powierzchni; wody powierzchniowe(rozwój handlu wodnego); klimat(równikowy-opady, zwrotnikowy-pustynie, okołobiegónowy-wieczna zmarzlina).
c)demograficzne: duża gęstość zaludnienia(duże miasta).

Rozwój transportu kolejowego na świecie:
-zalety: duża masa przewożonego towaru; tani; mniej wypadków; ekologiczny,
wady: przeładowanie towarów; mała prędkość pociągów towarowych,
-rozwinął się w Anglii w XIXw., potem inne kraje Europy Zach, USA, Kanada. Po II WŚ rozwinął się w Indiach, Chinach, Meksyku, Brazylii, Związku Radz.
-Szybkie koleje: Francja-TGV, Niemcy-ICE, Japonia-Shinkansen, przez to że upada przemysł ciężki, niepotrzebny jest przewóz surowców więc, koleje przerobiono na przewóz ludzi.
-Największą gęstość linii kolejowych mają państwa o małej pow.: Belgia, Holandia, Niemcy,(12km/100km2); Australia, Kanada, Rosja(ok 1km/na 100km2).
-Państwa o największej długości linii kolejowych: Rosja, USA, Chiny.
-Kraje słabo rozwinięte w szczególności Afryka(fragmentaryczna kolej), łączy ośrodki wydobywcze z portami.
-Elektryzacja kolei tylko na małych powierzchniach.
-Najwięcej ładunków przewozi się w: USA, Ukraina, Chiny, Rosja, Japonia.
-Najwięcej pasażerów: Chiny, Indie, Rosja, Japonia.

Transport samochodowy na świecie:
-zalety: brak przesiadek(od drzwi do drzwi); wygodny, szybki, na małych odległościach niskie koszty transportu,
-wady: zanieczyszczenie środowiska, hałas, najniebezpieczniejszy transport, niska ładowność,
-rozwój podczas I WŚ;
-w skali świata przeważa nad innymi środkami transportu osób i towarów.
-Państwa o największej liczbie autostrad: Niemcy, UK, Holandia, Belgia, Francja.
-Największa gęstość dróg: Japonia, Belgia, Holandia, Niemcy.

Transport przesyłowy na świecie(rurociągi, gazociągi, sieci elektryczne, taśmociągi):
-najmłodsza gałąź transportu,
-rozwój po II WŚ, na dużą skalę,
-zalety: niski koszt przewozu, duża szybkość, masowość i ciągłość przesyłu, w miarę bezpieczny dla środowiska,
-wady: wysoki koszt budowy; odcinek rurociągu tylko do 1 surowca;
-najdłuższa sieć: Rosja, USA, Kanada.
-największy rurociąg-"Przyjaźń", z zagł. uralskiego przez Polskę do miejscowości Rostock w Niemczech,
-największy gazociąg-Jamał, od płn. Jamału przez Polskę do Europy Zach.,
-dużo rurociągów jest na morzu północnym,

Transport wodny śródlądowy na świecie:
-najstarszy transport świata,
-zalety: niskie koszty transportu; niskie nakłady energetyczne; przewóz ładunków masowych o dużej masie; przyjazna środowisku; połączenia komunikacyjne na obszarach słabo rozwiniętych.
-wady: wymagają regulacji rzek; jest zależna od stanów wody; jest to powolny rodzaj transportu;

Szlaki o największym znaczeniu w skali świata:
-System wielkich jezior i rzeki św. Wawrzyńca(połączenie między największymi aglomeracjami-Detroit, Chicago, Buffalo, Cleveland, jest połączony z systemem Missisipi, Missouri;
-System rzek i kanałów Europy zach. z centralną osią Renu, Ren połączony jest kanałami z Łabą, Dunajem, Rodanem, Sekwaną, umożliwia transport pomiędzy większością państw Europy Zach., Ren połączony z Rodanem zapewnia przewóz towarów między morzem północnym a śródziemnym;
-System Dunaju(Niemcy, Austria, Słowacja, Węgry, Serbia, Rumunia, Bułgaria), największy transport pomiędzy Wiedniem a Bratysławą i Budapesztem;
-System Wołgi, najdłuższa rzeka Europy połączona z rzeką Don i Dźwina.

Transport Morski na świecie:
-70% handlu światowego przesyłana jest drogą morską(prawie połowa ro ropa naftowa i produkty ropo podobne),
-zalety: duża ładowność; duża różnorodność towarów; transport kontynentalny; nie zanieczyszcza powietrza;
-wady: konieczność przeładunku; zanieczyszczenia spowodowane wyciekami ropy;
-Transport morski kabotażowy: żegluga przybrzeżna między portami tego samego kraju; mały kabotaż-między portami tego samego morza lub oceanu; duży kabotaż-między portami różnych mórz i oceanów;
Największe szlaki:
-wzdłuż wsch. wybrzeża USA I Kanady(gł. przewóz towarów między Bostonem, Nowym Yorkiem, Filadelfią);
-w Ameryce Płn., wzdłuż wybrzeża zatoki Meksykańskiej(pomiędzy Nowym Orleanem, Corpus Christi);
-w Ameryce Płn., wybrzeże zachodnie(San Francisco, Los Angeles, San Diego, Portland, Seattle);
-wzdłuż wybrzeże Japonii;
-wzdłuż wsch. wybrzeża Chin;
-w Europie Zach. wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego;
-wzdłuż Morza Północnego;
-wzdłuż wybrzeża płn. Rosji;

Żegluga kontynentalna:
-szlak północnoatlantycki(pomiędzy portami Europy Zach. a Wsch. wybrzeżem Ameryki);
-szlak dalekowschodni(z Europy do Azji Płd. i Płd.-Wsch.);
-szlak płd. atlantycki(z Europy do Ameryki Płd.);
-szlak pacyficzny(z Ameryki Płn. do Australii i Azji płd.-wsch.);

Biała flota(ogół statków pasażerskich),

Tania bandera(statek zarejestrowany w państwie gdzie są niskie opłaty np. Liberia, Panama, Grecja, Cypr, Malta), większość polskiej floty: Malta i Wys. Bahamy,
Najwięcej towarów rozładowuje się w Europie a załadowuje w Chinach;

Najważniejsze porty w Europie: Rotterdam, Londyn, Marsylia, Antwerpia, Hamburg, Genua, Kopenhaga, Sztokholm, San Petersburg, Triest, Barcelona, Walencja, Bilbao, Hawr, Brema, Bergen, Liverpool, Dunkierka.

Transport lotniczy na świecie:
-jest to transport najnowocześniejszy, domena państw bogatszych,
-zalety: szybkość, duży zasięg, duże bezpieczeństwo;
-wady: zależność od pogody; jest kosztowny; ataki terrorystyczne; hałas.

Najważniejsze porty lotnicze: Atlanta; Chicago; Londyn; Tokio; Los Angeles; Dallas; Paryż; Amsterdam;

Największy ruch lotniczy: między Europą Zach. a USA; pomiędzy Europą Zach. a Japonią, Australią, Indiami; pomiędzy państwami Europy Zach.; pomiędzy Ameryką Płn. a Ameryką Śr. i Płd.,
-największą rolę odgrywa w państwach bogatych o dużej powierzchni(Kanada, USA, Rosja, Australia;

Ogólne zmiany w komunikacji w Polsce po roku 1989r.:
-spadek znaczenia przewozu kolejowego w transporcie towarów w związku z upadkiem przemysłu ciężkiego;
-wzrost znaczenia transportu samochodowego w przewozie osób i towarów bo rozwijały się małe firmy i średnie przedsiębiorstwa;
-wzrost przewozów tranzytowych w związku z otwarciem granic w wymianą handlową między Europą Zach. a Wsch.,
-rozwój komunikacji wewnątrz państwa przez turystów,
-rozwój motoryzacji;
-wzrost znaczenia transportu lotniczego,

Transport samochodowy w Polsce:
-największa rola w przewozie osób(80%) i towarów(80%) ze wszystkich transportów,
-województwa o największej gęstości dróg: małopolskie(150/100km2); górnośląskie(164/100km2); śląskie(107/100km2)
-najwięcej wypadków powodowanych jest prze pijanych kierowców,

Transport kolejowy w Polsce:
-układ sieci utworzony w czasie zaborów(najsilniej w Pruskim, najsłabiej Ruskim);
-silny rozwój po II WŚ sieci kolejowej na obszarach górniczych;
Najważniejsze linie kolejowe w Polsce:
-magistrala węglowa(Górny Śląsk z Trójmiastem);
-linia kolejowa łącząca Warszawę z aglomeracją krakowska oraz GOP;
-linia na trasie Terespol-Kunowice(z zach. Polski do wsch.);
-linia LHS(Linia Hutniczo Siarkowa), łączy GOP z Ukrainą;
-na początku lat 90 usunięto wiele linii kolejowych przez czynniki ekonomiczne;

Główne przyczyny likwidacji linii kolejowych w Polsce:
-załamanie przemysłu ciężkiego;
-konkurencyjność innych środków transportu;
-stary tabor kolejowy,
-mała rentowność,
-brak służb mundurowych,
-drogie bilety kolejowe,

Średnia gęstość kolejowa w Polsce to 7km/100km2, największe w woj. śląskim(16km/100km2), dolnośląskim i opolskim(10km/100km2); najmniejsze w woj. podlaskim, lubelskim(5km/100km2).

Transport wodny śródlądowy w Polsce:
-największe znaczenie ma Odra(od górnego śląska do Świnoujścia, szczecina przez kanał gliwicki); Wisła(poniżej Włocławka), gł. surowce skalne, kanał bydgoski łączy Wisłę z odrą;
-przyczyny braku rozwoju tego transportu: wahania stanu wód przez pogodę w ciągu roku; jest okresowy(zimą są kry i zlodowacenie);

Najważniejsze kanały w Polsce:
-wieprz-krzna(łączy rzekę Wieprz z Krzną);
-augustowski(łączy Hańcze z Biebrzą)
-elbląski(jezioro Dworackie z jeziorem Druzno);
-gliwicki(Gliwice z Odrą);
-Ślesiński(Warte z Gopło);
-notecki(Noteć z kanałem bydgoskim);
-bydgoski(Brdę z Notecią);
-żerański(Wisłę z Narwem);
-łączański(Wisłę z Łączanami);

Transport lotniczy w Polsce:
-transport ten stopniowo podlega modernizacji;
Najważniejsze porty lotnicze w Polsce:
-Okęcie(Warszawa),
-Balice(Kraków),
-Jasionka(Rzeszów),
-Pyrzowice(Katowice dla aglomeracji śląskiej),
-Starachowice(Wrocław),
-Lublinek(Łódź),
-Ławica(Poznań dla aglomeracji wielkopolskiej),
-Goleniów(Szczecin),
-Biedaszkowo(Bydgoszcz),
-Rębiechowo(Gdańsk),