Tkanki roślinne

Tkanka to zespół komórek wyróżniających się strukturą, położeniem i pochodzeniem; współdziałających w pełnieniu pewnych, określonych funkcji. Badaniem tkanek zajmuje się histologia.
Wprawdzie prototypy tkanek występują w rozwoju ewolucyjnym już u mszaków i u paprotniaków, jednak wszystkie opisane poniżej tkanki roślinne obserwować możemy dopiero u roślin naczyniowych. Dzielimy je na dwie grupy: na tkanki twórcze i tkanki stałe.

TKANKI TWÓRCZE
Tkanki twórcze, czyli merystemy składają się z małych komórek o dużych jądrach i cienkich ścianach. Zawierają dużo cytoplazmy i nie posiadają wodniczek. Funkcją tych komórek jest dzielenie się i różnicowanie, w następstwie którego powstają tkanki wszystkich innych typów.
Merystemy z punktu widzenia ich powstania możne podzielić na pierwotne i wtórne. Pierwotne powstają przez podziały zygozy i tworzą początkowo rozwijający się wielokomórkowy zarodek. W miarę rozwoju większość tych komórek ulega zróżnicowaniu na tkanki stałe.
Merystemy wtórne są to nowe twory powstałe z komórek tkanek stałych poprzez podziały komórkowe prowadzące do ich wstecznego przeobrażenia w komórki embrionalne. Merystemy możemy również podzielić w zależności od ich lokalizacji w roślinie na wierzchołkowe i boczne. Merystemy wierzchołkowe tworzą szczytowe stożki wzrostu na wierzchołkach korzeni i pędów, co umożliwia wzrost rośliny na długość. Pierwotne merystemy boczne tworzy miazga. Do wtórnych merystemów bocznych zaliczamy fellogen i okolnicę, czyli perycykl. Wtórną tkanką twórczą jest również kalus, czyli tkanka bliznotwórcza, umożliwiająca naprawę uszkodzonych części roślin. Miazga i fellogen powodują przyrost roślin na grubość.

TKANKI STAŁE
Wśród nich wyróżniamy tkanki:
1.Okrywające
2.Miękiszowe
3.Mechaniczne
4.Przewodzące
5.Wydzielnicze.

TKANKI OKRYWAJĄCE
Tkanki okrywające zabezpieczają organizm rośliny przed uszkodzeniami mechanicznymi i utratą wody. Występują one pod postacią skórki i korka.
Skórka, czyli epiderma zbudowana jest z komórek grubościennych ściśle przylegających do siebie. Skórka liści wydziela woskowatą substancję odporną na działanie wody- tzw. kutynę, natomiast wydalanie nadmiaru wody i ciepła oraz wymiana gazowa możliwe są dzięki obecności aparatów szparkowych i szparek wodnych. Niektóre komórki epidermalne korzenia posiadają wypuklenia dające wypustki zwane włośnikami.
Korek pokrywa starsze pędy i korzenie, a wytwarzany jest przez fellogen. Tworzące go komórki ułożone sabardzo ściśle jedna przy drugiej, zaś ich ściany przesycone są suberyną- substancją wodoodporną. Uniemożliwia ona wnikanie wody do samych komórek korka- a więc protoplast tych komórek szybko ginie i wszystkie dojrzałe komórki korka są martwe.


TKANKI MIĘKISZOWE
Tkanki miękiszowe pełnia bardzo istotna rolę w życiu rośliny, ponieważ w ich komórkach zachodzą bardzo ważne procesy fizjologiczne: fotosynteza, oddychanie, wytwarzanie i gromadzenie substancji zapasowych, itp. Stanowią one główną masę rośliny i zbudowane są z żywych komórek o cienkich ściankach z dużymi wakuolami, umiejscowionymi przeważnie centralnie, zaś cytoplazma wraz z jądrem tworzy jak gdyby cienką warstwę wyściełającą ściany komórkowe. Taką budowę ma najprostszy miękisz, czyli parenchyma. Komórki miękiszu zawierające chloroplasty nazywa się często chlorenchymą- w liściach występują pod postacią miękiszu palisadowego i gąbczastego.

TKANKI MECHANICZNE
Nadają one roślinie sztywność, chronią przed złamaniem i zgnieceniem. W obu rodzajach tkanek mechanicznych ściany komórek są znacznie zgrubiałe.
Do tkanek mechanicznych zaliczamy kolenchymę i sklerenchymę. Kolenchyma zbudowana jest z żywych komórek, zawierających zazwyczaj chloroplasty w cytoplazmie. Zwarcicia występuje w zewnętrznych częściach pędów roślin lądowych i pod skórą ogonków liściowych, nie tworzy się nigdy w korzeniu.
Twardzica, czyli sklerenchyma zbudowana jest z elementów martwych o bardzo zgrubiałych ścianach na całym jej przebiegu. Sklerenchyma występuje pod postacią tzw. włókien łykowych i komórek kamiennych (sklereid). Sklereidy mają kształt okrągły i występują w twardej okrywie orzechów.

TKANKI PRZEWODZĄCE
U roślin nasiennych występują dwa rodzaje tkanki przewodzącej: łyko (floem) i drewno (ksylem).

Łyko przewodzi rozpuszczalne substancje pokarmowe (np. glukozę), drewno zaś- wodę i sole mineralne. Występują albo pod postacią wiązek łykodrzewnych, albo- u roślin wieloletnich- w postaci silnie rozbudowanych kompleksów łyka i drewna wtórnego.

Głównymi elementami łyka są rurki sitowe. Są to struktury powstające z połączenia żywych komórek, zawierających dużo cytoplazmy i ustawionych jedna na drugą. Rurki sitowe żyją krótko, ulegają rozpadowi i mogą być wchłonięte przez inne komórki.
Drewno zbudowane jest ze struktur martwych; podstawowymi jego składnikami są cewki i naczynia. Najpierw rozwijają się cewki- wydłużone, wrzecionowate komórki, których ściany wykazują zgrubienia pierścieniowe albo jamki. U roślin nagozalążkowych występują jedynie cewki. U okrytonasiennych powstają również naczynia, jednakże w późniejszym niż cewki okresie rozwojowym roślinnym. Powstają w następstwie łącznie się ze sobą końcami wydłużonych komórek. W miarę rozwoju naczynia ściany końcowe komórek ulegają rozpuszczeniu, a boczne grubieją. Zgrubienia ścian komórkowych powstałe w następstwie odkładania się ligniny sprawiają, że twarde naczynia nie tylko pełnią rolę tkanki przewodzącej, lecz także wzmacniającej.

TKANKI WYDZIELNICZE
Tkanki wydzielnicze ( sekrecyjne) są szeroko rozpowszechnione w świecie roślinnym. Zbudowane są z grup komórek pełniących funkcje gromadzenia i wydzielania pewnych substancji. W najprostszym przypadku funkcję komórek wydzielniczych mogą pełnić komórki skorki o przekształconej i uwypuklonej ścianie zewnętrznej. Do tkanek wydzielniczych zaliczamy m.in. rurki mleczne, włoski wydzielnicze, przewody żywiczne, komory wydzielnicze, miodniki kwiatowe, itp.