„Sprawa polska w polityce międzynarodowej podczas I wojny światowej- szanse i zagrożenia”

Sprawa polska na arenie międzynarodowej w przeszłości była zawsze pomijana. Nasz kraj i naród nigdy nie był na tyle ?atrakcyjny? by liczyły się z nami światowe mocarstwa. Podczas gdy świat zaprzątnięty był kolonizacją i przygotowaniami do wojny, sprawa polska obchodziła tylko naszych zaborców. Przełom przyniósł dopiero, długo oczekiwany przez Polaków wybuch I wojny światowej. Gdy Niemcy przegrały swój plan wojny błyskawicznej, a wojna zmieniła swój przebieg na pozycyjną, sprawa polska nabrała rozgłosu i nie była już tylko ważna dla Niemiec, Rosji i Austrii. Od tego momentu zaczęła się Wielka Licytacja. Tym mianem nazywany jest całokształt zabiegów mocarstw światowych mających przekonać polaków do walki po stronie wybranego państwa. Od tego momentu naród, który od zarania dziejów był pomijany i osuwany na dalszy plan stał się ważny, a jego odwaga i waleczność doceniona i cenna. I wojna światowa dla Polaków niosła wiele szans- jedną z najważniejszych była wizja utworzenia niepodległego państwa- Królestwa Polskiego. Jednakże hasło to niosło ze sobą kilka zagrożeń- po pierwsze podczas tego okresu na ziemiach polskich powstało kilka orientacji politycznych, co oznaczało kilka frontów i kilka odmiennych koncepcji dotyczących jednego problemu, natomiast kilka z dokumentów wydanych przez mocarstwa nie miała żadnej mocy prawnej, co sprawiało iż gdyby społeczeństwo opierając się na jednym z nich straciłoby bezpowrotnie szansę na odzyskanie niepodległości.
Wojnę naród i społeczeństwo odbierało jako wielką szansę na spełnienia marzeń- Polakom zależało na stworzeniu suwerennego, niezależnego i niepodległego państwa. Zmiana statusu wojny z błyskawicznej na pozycyjną sprawiła iż te marzenia stały się realne- mocarstwa potrzebowały żołnierzy- społeczeństwo polskie żołnierzy miało- czekało tylko na odpowiednie obietnice i nagrody. Jednak społeczeństwo nie miało jednolitej koncepcji stworzenia państwa. Powstały trzy różne orientacje polityczne. Pierwszą z nich była prorosyjska, na czele z Romanem Dmowskim na czele, zakładająca panslawizm, czyli zjednoczenie ziem słowiańskich pod berłem rosyjskim oraz częściową suwerenność Królestwa Polskiego i unię personalną z Rosją. Drugą orientacją była proaustriacka z marszałkiem Józefem Piłsudskim na czele, która zakładała pokonanie Rosji u boku silnych Niemiec i Austrii, a następnie w odpowiednim momencie pokonanie pozostałych dwóch zaborców- Niemiec i Austrii. Trzecią była natomiast orientacja rewolucyjna potępiająca wojnę, jako wyraz imperialistycznej i międzypaństwowej rywalizacji, natomiast ich głównym celem była rewolucja robotnicza.
Podczas I wojny światowej główno dowodzący mocarstw światowych wystosowali do Polaków kilka odezw. Pierwszą z nich była ?Odezwa Komend wojsk niemieckich i austrowęgierskich do Polaków?, z której wynika, iż jeśli Polacy staną zjednoczeni po stronie Niemiec i Austrii przeciwko Rosji otrzymają suwerenny kraj utworzony z ziem zabranych Rosji. Kolejnym dokumentem mającym na celu uzyskać poparcie społeczeństwa polskiego była ?Odezwa Wielkiego Księcia Mikołaja do Polaków? z 14 sierpnia 1914 roku, zakładająca zjednoczenie ziem polskich pod berłem Rosji. Te dwa dokumenty nie miały jednak większej mocy prawnej, owszem mówiły o tym czego Polacy pragnęli najbardziej- własnego zjednoczonego państwa, ale nie obiecywała spełnienia tych słów po zakończeniu działań wojennych- pierwszy z dokumentów wydany został przez dowódców komend, natomiast drugi przez Mikołaja Mikołajewicza, który nie posiadał aż tak dużych uprawnień wojskowych i politycznych. To pierwsze z zagrożeń czekających na naiwnych Polaków- otóż, jeśli zgodziliby się stanąć po którejś ze stron opierając się tylko na jednym z tych dokumentów państwa te po wojnie mogłyby wycofać się ze słów zawartych w tych pismach wykręcając się brakiem mocy prawne, gdyż nie zostały wydane przez najwyższych urzędników państwowych, cesarzy i władców, lecz przez dowódców wojsk. Pierwszym dokumentem posiadającym moc prawną był ?Akt 5-go listopada 1916?- autorem był cesarz Niemiec oraz Austro- Węgier, który zapowiadał stworzenie niepodległego Królestwa Polskiego z ziem zabranych Rosji. Następnie, 27 grudnia 1916 roku Mikołaj II zdeklarował dla ziem polskich wolność, zjednoczenie i własny ustrój. Kolejnym dokumentem było ?Orędzie Piotrogradzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich?- z 27 marca 1917 roku nie wprowadzało nic nowego poza tym, co już Polacy wiedzieli- mianowicie, że mieli prawo do własnego kraju. 30 marca 1917 roku Rząd Tymczasowy zapowiada utworzenie niepodległego państw w sjuszu wojennym z Rosją. Natomiast 15 listopada 1917 roku pojawiła się Deklaracja Praw Narodów Rosji: ?każdy naród ma prawo do samookreślenia, aż do oderwania się i utworzenia samodzielnego państwa?, a 28 sierpnia Rosja anulowała traktaty rozbiorowe.
Dwa najważniejsze dokumenty świadczące o umiędzynarodowieniu się sprawy polskiej to 13 punkt noworocznego orędzia, w 1918 roku, prezydenta USA Wilsona, który zażądał suwerennego i niepodległego państwa polskiego, a George premier Wielkiej Brytanii opowiedział się za niepodległością Polski, miało to miejsce 5 stycznia 1918 roku.
Te dokumenty świadczą jak wielkie szanse na odzyskanie niepodległości stały przed Polską u progu I wojny światowej. Jak wszystkie pozytywne rzeczy na świecie, woja poza widmem niepodległości niosła również kilka zagrożeń.