Opracowanie tez z makroekonomii ŚWSZ katowice

OPRACOWANE TEZY Z MAKROEKONOMII

TEZA NR 8

Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarczy

Przedsiębiorstwo- wyodrębniona pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym jednostka gospodarcza prowadząca działalność produkcyjną, handlową lub usługową.

Odrębność ekonomiczna
-wydzielenie określonego majątku
-pokrywanie wydatków z własnych kosztów
-posiadanie rachunku rozliczeniowego
-rachunek ekonomiczny

Odrębność prawna
-przedsiębiorstwo posiada osobowość prawną lub zdolność do czynności prawnej
-określona procedura tworzenia
-nazwa, firma przedsiębiorstwa

Odrębność organizacyjna
Przedsiębiorstwo zorganizowane jest według określonej struktury organizacyjnej, która wyznacza zakres obowiązków i odpowiedzialności poszczególnych pracowników

Przedsiębiorca to nowator, który dąży do kombinacji czynników produkcji. Działanie przedsiębiorcy nie jest zwykłą funkcją kierowniczą, wymaga innowacji.

Cechy przedsiębiorczości:
1.Motyw działania, (dążenie do zysku)
2.Mechanizm działania, (czy inwestować ze środków własnych czy z pożyczonych)
3.Ryzyko majątkowe
4.Konsekwencja działania, energiczność, aktywność

Cele działalności przedsiębiorstwa
a)cele efektywnościowe, to wielkość zysku, rentowność obrotu, udział w rynku
b)cele finansowe, to przepływy pieniężne, zdolność płatnicza i kredytowa
c)cele socjalne, to zadowolenie pracowników z warunków pracy i płacy, stabilność zatrudnienia, integracja pracowników z firmą
d)cele prestiżowe i związane z ochroną środowiska, to ochrona środowiska naturalnego, prestiż firmy, misja firmy

Płynność- to zdolność płatnicza przedsiębiorstwa do pokrycia zobowiązań, to także stan płynnych środków płatniczych

Płynność:
I stopnia, to stan gotówki i wkładów bankowych na każde żądanie
II stopnia, to papiery wartościowe i należności towarowe
III stopnia, to zapasy towarów, które są możliwe do sprzedaży tylko ze stratą

Funkcje przedsiębiorstwa:
1.Stała obserwacja i badanie rynku
2.Wytworzenie porządanego produktu lub usługi
3.Funkcja zaopatrzenia, (materiały, surowce, półfabrykaty)
4.Składowanie
5.Reklama
6.Zbyt
7.Zarządzanie i administrowanie

Źródła finansowania działalności przedsiębiorstw
1.Formy finansowania wewnętrzne:
a) sprzedaż towaru
b) sprzedaż zbędnych składników majątkowych
c) samofinansowanie
2.Formy finansowania zewnętrzne:
a)kapitał własny, (akcje, udziały, wkłady założycielskie)
b)kapitał obcy, (obligacje, kredyty, leasing, faktoring, venture capital)

Leasing- to umowa na mocy której leasingodawca przekazuje leasingobiorcy prawo do użytkowania określonego dobra w określonym czasie za określone płatności.

Faktoring- to pakiet usług związanych z finansową stroną sprzedaży towarów lub usług, stosowany gdy odbiorcą przyznaje się odroczony termin płatności.

Venture capital (kapitał ryzyka)- to forma finansowania długoterminowego, kapitał wnoszony jest na ograniczony okres przez inwestorów z zewnątrz do małych innowacyjnych przedsiębiorstw. Te inwestycje to duże ryzyko, ale w przypadku sukcesu to ponad przeciętne zyski.

Koszty- to nakłady poniesione przez przedsiębiorstwo na zakup czynników produkcji, wyrażane są w pieniądzu.

Koszty:
a)księgowe, to suma wydatków poniesionych przy produkcji
b)ekonomiczne, to suma kosztów księgowych i kosztu alternatywnego

Podział kosztów:
1.Kryterium rodzajowe
-koszty osobowe
-koszty materiałowe
-koszty amortyzacyjne
2.Kryterium powiązania kosztów z produktem
-bezpośrednie
-pośrednie
3.Kryterium podmiotu
-prywatne
-społeczne
3.Kryterium powiązania kosztów z produkcją
-stałe
-zmienne

Utargi:
1.Całkowity, to pieniężny dochód ze sprzedaży określonej ilości produktów (Q) po określonej cenie (P)
UC = Q * P
2.Przeciętny, to iloraz utargu całkowitego i ilości sprzedanych produktów
UP = UC / Q

3.Marginalny, to zmiana utargu całkowitego spowodowana zmianą sprzedaży o kolejną jednostkę
UM = deltaUC / deltaQ

Zysk przedsiębiorstwa
- określa możliwości inwestycyjne firmy
- określa wielkość zatrudnienia
- określa możliwość rozwoju i ekspansji firmy

Kategorie zysku przedsiębiorstwa:
-przychody ze sprzedaży – koszty produkcji = zysk brutto
-zysk brutto – podatki = zysk netto
-zysk netto – rezerwy obowiązkowe i dobrowolne = zysk dla właścicieli


TEZA NR 9

Formy organizacyjno- prawne przedsiębiorstwa.


Przyczyny, formy i skutki akumulacji kapitału

Konkurencja, działanie przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej oznacza dążenie każdego z licznych podmiotów gospodarczych do uzyskania przy pomocy licznych środków możliwie największego zysku, korzyści w procesie wymiany, korzystne warunki sprzedaży (cena, jakość, gwarancje, itp.)


Akumulacja- przeznaczenie części zysku na inwestycje, zwiększające zdolność produkcyjną przedsiębiorstw.

Czynniki akumulacji:
-rozmiary zysku przedsiębiorstwa
-stopień konkurencji
-tempo postępu technicznego
-koniunktura, samofinansowanie

Skutki akumulacji:
-wzrost zaangażowanych kapitałów i rozmiarów przedsiębiorstw
-upadek przedsiębiorstw (przez konkurencje, wymaga większych kapitałów i szybkiego postępu technicznego do przedsiębiorstwa, co powoduje sprzężenie akumulacji i postępu)


Formy przedsiębiorstw i ich cechy:
1.Przedsiębiorstwo indywidualne- małe przedsiębiorstwo do jednego właściciela, który wnosi swój majątek. Aktywa i zysk należą do niego, ale odpowiada za straty. Osobowość nadaje charakter firmie, długość to długość życia lub dziedziczenie. Firma dobrem samym dla siebie.
2.Spółki osobowe:
a) jawne- właściciele odpowiadają w nieograniczony sposób za zobowiązania spółki, zasady zawarte w umowie o spółce, nie ma granic wspólników, nieograniczona odpowiedzialność, np. pokrycie 100% strat mając 1%, każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swym majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, brak osobowości prawnej
b) komandytowe- część wspólników odpowiada całym swym majątkiem za zobowiązania spółki i są to tzw. komplementariusze, odpowiadają oni za zobowiązania wobec wierzycieli (odpowiedzialność bez ograniczeń), a część tylko i odpowiada za zobowiązania tylko do określonej w umowie kwoty tzw. sumy komandytowej są to tzw. komandytorowie , wolni są natomiast od odpowiedzialności w zakresie wniesionego wkładu
c) ciche- wspólnik na zewnątrz, niejawny, straty w wysokości wkładu
3.Spółki kapitałowe- spółki akcyjne tworzą kapitał przez emisję akcji, jest regulowana
przez prawo

Cechy spółek osobowych:
-Znaczny i trwały skład osobowy spółki
-Obowiązek współdziałania wspólników dla osiągnięcia celu (każdy wspólnik może prowadzić sprawy spółki i je kontrolować)
-Brak osobowości prawnej
-Pełna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki (za wyj. komandytariuszy i partnerów odp. do wysokości wniesionego wkładu)

Cechy spółek kapitałowych:
-Posiadają osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru handlowego
-Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają do wysokości wniesionego kapitału, ale za zobowiązania skarbowe odpowiadają całym majątkiem
-Uniezależnienie funkcjonowania spółki od sytuacji osobistej i materialnej wspólników
-Możliwość zgromadzenia w krótkim czasie znacznych kapitałów

Akcja- dokument (papier wartościowy) stwierdzający udział akcjonariusza w kapitale spółki, uprawniający go do udziału w zysku oraz w wolnym zgromadzeniu akcjonariuszy

Akcje: imienne, na okaziciela, zwykłe i uprzywilejowane, z oznaczoną i z nie oznaczoną wartością nominalną

Kurs (cena akcji) zależy od:
- wysokości dywidendy
- wysokości bankowej stopy procentowej za wkłady długoterminowe
- popytu i podaży na akcje danej spółki

Dywidenda- część zysku spółki do podziału akcjonariuszy


Obligacja- papier wartościowy w którym emitent (podmiot wystawiający lub emitujący papiery wartościowe na własny rachunek) stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza (wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia wynikającego z posiadania obligacji) i zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia.
W przeciwieństwie do akcji obligacje nie dają posiadaczowi uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w wolnych zgromadzeniach.
Obligacje mogą być emitowane przez skarb państwa, korporacje, gminy i miasta.
Obligacje:
- kuponowe, okresowa płatność kuponu
- zerokuponowe, emisja z dyskontem
Oprocentowanie obligacji może być stałe lub zmienne lub uzależnione od stopy inflacji (skarb państwa)


Zarządzanie w korporacjach
Wielkie korporacje- sprzężenie rozwiniętych technologii z potężnym kapitałem

Decyzje podejmuje grupa ludzi:
-Kierownictwo (menagerowie)
-Prezes
-Wiceprezes
-Dyrektorzy
-Kierownicy

Menagerowie dążą do zapewnienia ugruntowanego bytu korporacji oraz jej systematycznego rozwoju.


Korporacja, a państwo
Stosunek menagerów do państwa jest ambiwalentny
-kształtowanie globalnego popytu przez państwo jest pomocne w realizacji celów korporacji, dla efektywnego planowania w systemie przemysłowym
-potrzeba wykwalifikowanej siły roboczej, kwalifikację przez oświatę i wykształcenie
-większość innowacji naukowych i technicznych finansowana przez państwo
-rząd najwyższym nabywcą i konsumentem w gospodarce

Przyczyny powstania korporacji międzynarodowych:
-przyczyny związane z rozwojem współczesnej techniki i dążeniem korporacji do stałego rozszerzenia swej działalności
-względny nadmiar kapitału w kraju macierzystym i na jego większą rentowność w kraju przyjmującym

Rodzaje korporacji:
-wielonarodowe
-międzynarodowe
-transnarodowe
-ponadnarodowe
-światowa


TEZA NR 10

Wzrost gospodarczy jako cel makroekonomiczny

Cele polityki makroekonomicznej:
o magiczny trójkąt:
1) -wzrost gospodarczy i pełne zatrudnienie
2) -stabilizacja wartości pieniądza (stabilizacja poziomu cen)
3) -równowaga bilansu płatniczego
o magiczny czworokąt:
1), 2) , 3),
4)-sprawiedliwy podział dochodów
o magiczny pięciokąt:
1), 2),
3)- stabilizacja wartości pieniądza
4)- równowaga bilansu płatniczego
5)- sprawiedliwy podział dochodów
o magiczny sześciokąt:
1), 2), 3),4), 5),
6)-ochrona środowiska
o magiczny siedmiokąt:
1), 2), 3), 4), 5), 6)
7)-sprawiedliwy podział istniejącej ilości czasu pracy na tle wzrastającego bezrobocia

Wzrost gospodarczy jest to stałe zwiększenie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi.

Wzrost gospodarczy- obejmuje mierzalne elementy gospodarki, zmiany ilościowe, np. wzrost produkcji, dochodów, zatrudnienia. Jest równy PKB i mierzy się go tempem wzrostu dochodu narodowego.
R = delta Y / Y
R- tempo wzrostu
Delta Y- przyrost dochodu narodowego w ciągu roku
Y- poziom dochodu narodowego osiągnięty w poprzednim roku

4 rodzaje wzrostu gospodarczego:
-ekstensywny, osiągany przez ilościowe zwiększanie zasobów
-intensywny, osiągany przez zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów
-konsumpcyjny, spowodowany wzrostem spożycia
-ekspansywny, wywołany przyrostem inwestycji w długim czasie

Nowoczesne mierniki wzrostu gospodarczego:
-syntetyczne, podział przedsiębiorstw na rynku, miernik dynamiki wzrostu gospodarczego
-szczegółowe, dynamika nakładów inwestycyjnych, wskażniki demograficzne
-syndromatyczne, udział państwa w wymianie handlowej na świecie, liczba laureatów nagród

Rozwój gospodarczy- zawiera cechy ilościowe i jakościowe, jest to wzrost gospodarczy + zmiany strukturalne sprzyjające rozwojowi, np. wzrost poziomu kwalifikacji siły roboczej, doskonalenie jakości produktów, powiązany z gospodarką światowa.

Czynniki wzrostu gospodarczego:
o ziemia
o praca (ziemia + umiejętności + kapitał)
o kapitał (zasoby środków wyk. w procesie wytwarzania produkcji)

Funkcja produkcji
Q = (Z,P,K,T,O,W)

Narzędzia polityki makroekonomicznej:
-polityka fiskalna, (to ogół podatków i wydatków publicznych)
-polityka pieniężna, (regulacja podaży pieniądza przez bank centralny, stopy procentowe)
-polityka dochodowa, (struktura i regulacja dochodów w gospodarce)
-polityka międzynarodowych struktur ekonomicznych, (handel zagraniczny, kurs walutowy)

Produkt narodowy: PNB + PNN

PKB- produkt krajowy brutto,opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu(najczęściej w ciągu roku).

Przyrost PKB:
-do 3%, to wzrost typowy
-3-5%, to wzrost średni
-powyżej 5%, to wysoki wzrost gospodarczy

PNB- produkt narodowy brutto, całkowity dochód osiągany przez obywateli danego kraju, suma produkcji finalnej w cenach rynkowych
PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą


PNN- produkt narodowy netto, jest = DN
PNN = PNB w cenach czynników produkcji – amortyzacja

Amortyzacja- zmiana zużycia istniejących zasobów kapitału w danym okresie

Dochód narodowy- obejmuje całość dochodów wypłaconych za wykorzystanie czynników produkcji w ok. czasie ich właścicielom oraz niepodzielne zyski przedsiębiorstw przeznaczone na ich rozwój.
DN jest sumą procentów płac i rent oraz niepodzielnych zysków przedsiębiorstw.

Dochód narodowy DN:
dochód narodowy wg cen czynników wytwórczych (DNCW), to pomniejszony PNN o wielkość podatków pośrednich, np. wynagrodzenie pracowników, renty z tytułu dzierżawy, dochody z pracy na własny rachunek
osobisty dochód ludności ODL, to część DNCW, która pozostaje po potrąceniu nie rozdzielonych zysków przeznaczonych na rozwój przedsiębiorstw, jest on powiększony o transfery z budżetu na rzecz ludności, np. renty, zasiłki stypendia
dyspozycyjny dochód ludności DDL, to dochody gospodarstw domowych po potrąceniu podatków bezpośrednich


Dochód narodowy:
-pierwotny
-wtórny (ponowna dystrybucja dochodów)
-konsumpcja i akumulacja


Wady dochodu narodowego jako miernika wzrostu:
-jednakowe traktowanie wszelkiej działalności produkcyjnej
-nieuwzględnienie nierównomierności w podziale dochodu narodowego
-nieuwzględnienie efektów zew. np. degradacja środowiska, niszczenie infrastruktury technicznej
-nieuwzględnienie niektórych elementów dobrobytu, np. czas wolny


TEZA NR11

Zagrożenia gospodarki rynkowej.

Bezrobocie- to sytuacja w której istnieje grupa pracowników zdolna do pracy oraz gotowych ją podjąć lecz nie znajdująca możliwości zatrudnienia.

Bezrobotny- to człowiek, który chce pracować i aktywnie poszukuje pracy, ale nie może utrzymać zatrudnienia przy istniejących stawkach płacy.

Stopa bezrobocia- iloraz bezrobotnych przez aktywnych zawodowo w danej kategorii ludności, w %
SB =bezrobotni / zasoby siły roboczej (obejmują zatrudnionych i bezrob.)

Rodzaje bezrobocia:
v koniunkturalne, zw. niedostatecznym popytem w okresie słabnącej koniunktury
v sezonowe,
v przejściowe, pracownik zmienia miejsce pracy na drugie, podobne kwalifik.
v jawne, na oficjalnych statystykach, w urzędzie pracy
v utajone, nie jest statystycznie uchwycone
v krótkotrwałe- do 3miesięcy
v średniookresowe 3-12 miesięcy
v długookresowe- powyżej 12 miesięcy
v naturalne, występuje gdy rynek pracy jest w równowadze


Skutki bezrobocia:
1.społeczne:
- duża liczba ludzi niepracujących
- wzrost patologii
- stres, atmosfera w domu
- niska samoocena
2.ekonomiczne:
- straty w PKB
- straty w produkcji z niewykorzystanej siły roboczej
-ulgi i zagrożenia fiskalne w rejonach bezrobocia


Inflacja- proces wzrostu poziomu cen, powodujący niekontrolowane i nieakceptowane społecznie zmiany proporcji podziału dochodu narodowego

Rodzaje inflacji:
-pełzająca, do kilku % w skali rocznej, nie przekracza 5%
-krocząca, do kilkunastu % rocznie
-galopująca, powyżej 20%, do 10 %
-hiperinflacja, powyżej 150 % rocznie



Przyczyny inflacji:
1) Zewnętrzne, wynikają ze stosunków gospodarczych z innymi zagranicznymi podmiotami ekonomicznymi
2) Wewnętrzne, powstają wewnątrz danego gospodarstwa narodowego
-inflacja popytowa, wynik nadmiernej ilości pieniądza w obiegu, budżet państwa, przedsiębiorstwa, gospodarstwo domowe
-inflacja podażowa, (kosztowa), związana ze wzrostem kosztów produkcji, wzrost produkcji przez pogarszające się wydobycie surowców, szybszy wzrost płac niż wydajność pracy, nadgodziny w pracy, zła jakość produkcji, wzrost wydatków na BHP i ochronę środowiska
3)Nieodpowiednia struktura produkcji

Stopa inflacji- procentowy wzrost ogólnego poziomu cen w ciągu roku.

Stagflacja- stan gospodarki char. się jednoczesnym procesem inflacji, wysokim bezrobociem i stagnacją gospodarki

Slumpflacja- stan gospodarki, w którym załamaniu się procesów gospodarczych wyrażającym się spadkiem produkcji i dochodu narodowego w ujęciu bezwzględnym (kryzys), towarzyszy szybki wzrost bezrobocia i wysoki (rosnący) pozion inflacji

Deflacja- wzrost wartości pieniądza w czasie (spadek cen rynkowych), (nadmierny popyt0

Wskaźnik cen- miara procentowych zmian wydatków związanych z zakupem pewnego koszyka dóbr. Otrzymujemy wskaźnik informujący o dynamice procesów inflacyjnych.

Czysta inflacja- kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym czasie i tempie

Luka inflacyjna- rezultat zmożonej konkurencji między nabywcami przy małej podaży towarów oferowanych na rynku.

Koniunktura gospodarcza- wszelkie zmiany aktywności ekonomicznej w gospodarce, dające się zaobserwować za pomocą odpowiednio skonstruowanych miar

Krzywa Philipsa
-Ma podkreślić niemożliwość osiągnięcia wszystkich celów równocześnie,
-wzajemny stosunek między stopą bezrobocia, a inflacją

Rodzaje wahań w gospodarce:
1)Trend, przejaw długookresowej zmiany w górę lub w dół jakiejś zmiennej ekonomicznej
2)Wahania koniunkturalne, powtarzające się z względną regularnością zmiany aktywności gospodarki społecznej
3)Wahania periodyczne, występują w ciągu określonego czasu, w pewnych odstępach czasu
-krótkookresowe
-sezonowe
-przypadkowe
-koniunkturalne


Cykl koniunkturalny
Deformacja polega na wydłużaniu fazy ożywienia i rozkwitu oraz na skróceniu fazy kryzysu i depresji.


Współczesny cykl koniunkturalny
Za recesję uważa się trwający co najmniej pół roku spadek PNB. Za początek recesji uznawany jest punkt a (dawny szczyt cyklu), natomiast punkt b to koniec recesji (poprzednie dno cyklu), czyli moment w którym PNB przestaje spadać.



TEZA NR 12

Rola państwa w gospodarce.


Poglądy na rolę państwa w gospodarce
-liberalizm, (laseferyzm), im mniej państwa w ekonomice tym lepiej, Friedman
-socjaldemokratyzm, państwo ma obowiązek podziału PKB w imię sprawiedliwości społecznej
-interwencjonizm państwowy, państwo steruje gospodarką, Keins

Polityka fiskalna (budżetowa)- polega na manipulowaniu poziomem podatków płaconych przez społeczeństwo i wydatków państwa budżetowych.

Polityka monetarna- polega na manipulowaniu przez bank centralny w imieniu państwa stopą wzrostu podaży pieniądza.

Ekonomiczna rola państwa:
-alokacyjna, podejmowanie działań sprzyjających optymalnej alokacji zasobów gospodarczych (innowacja)
-stabilizacyjna, podejmowanie przez państwo działań stabilizujących gospodarkę przez realizację głównych celów makroekonomicznych
-redystrybucyjna, działania państwa w kierunku niwelowania różnic w rozwoju społecznym, np. zasiłki
-adaptacyjna, dostarczanie metod i środków do uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych


Funkcje banku centralnego:
-funkcja emisyjna, wypuszczanie w obieg znaków pieniężnych, organizowanie obiegu pieniędzy, regulowanie ilości pieniądza w obiegu
-funkcja centralnego banku państwa, formułowanie i realizacja polityki pieniężnej, wykonywanie szeregu funkcji na rzecz rządu
-funkcja banku banków, oddziaływanie na cały system bankowy w danym kraju by zrealizowana była przyjęta polityka pieniężni- kredytowa

Bank centralny realizuje funkcję banku banków za pomocą następujących narzędzi:
-stopa procentowa, wysoka stopa procentowa wpływa na zmniejszenie dopływu pieniądza do gospodarki, niska stopa procentowa zachęca do ubiegania się o kredyt
-rezerwy obowiązkowe, wszystkie instytucje zmuszone są do trzymania w banku centralnym obowiązkowych rezerw w postaci gotówki lub depozytów, poziom tych rezerw jest zróżnicowany
-operacje otwartego rynku, służą do kontroli podaży pieniądza na rynku poprzez regulowanie płynności banków komercyjnych
-operacje refinansowe, polegają na udzieleniu kredytu bankom komercyjnym przez bank centralny

Budżet- to plan wydatków państwa oraz sposobów ich finansowania, to plan zakupy przez rząd w danym roku określonych dóbr i usług.

Podatek- to jednorazowe lub ciągłe przymusowe pieniężne świadczenie osób fizycznych i prawnych na rzecz państwa, bez prawa do świadczenia zwrotnego, wzajemnego ze strony państwa na rzecz podatnika.

Podatki:
- bezpośrednie (dochodowe)
- pośrednie (VAT, akcyza)

Sposoby zmniejszania deficytu budżetowego:
zmniejszenie wydatków
zaciąganie kredytów
zaciąganie dludu publicznego

Oddziaływanie państwa na gospodarkę za pomocą budżetu:
1.dochody publiczne
- oddziaływanie na koniunkturę (podatki dochodowe i obrotowe, pożyczki)
- oddziaływanie na struktury ekonomiczne (wpływy z majątku publicznego, specjalne strefy ekonomiczne)
2.wydatki publiczne
- oddziaływanie na koniunkturę (wydatki na roboty publiczne, wydatki
zbrojeniowe, wydatki z wynagrodzeń w sektorze publicznym)
- oddziaływanie na struktury ekonomiczne (wydatki na inwestycje
cywilne)

Nowe zadania państwa w gospodarce:
-wspieranie konkurencji (zwalczanie monopolu, eliminacja barier wejścia na rynek)
-wprowadzenie rozwiązań instytucjonalno- prawnych sprzyjających wymianie praw własności
-określenie niezbędnego zakresu własności publicznej (nie marnowanie zasobów w gospodarce)





TEZA NR13

Międzynarodowe stosunki ekonomiczne.

MSE- stosunki ekonomiczne nawiązywane przez podmioty gospodarcze należące do różnych gospodarstw narodowych.

Formy MSE:
-przedsiębiorstwa krajowe
-przedsiębiorstwa międzynarodowe
-gospodarki krajowe
-międzynarodowe organizacje gospodarcze
-ugrupowania integracyjne
-międzynarodowe ruchy kapitału

Gospodarka autarkiczna może się obejść bez handlu zagranicznego (Kuba, Korea)


Rola handlu zagranicznego w rozwoju gospodarczym kraju:
v rozszerzenie asortymentów towarów
v postęp techniczny
v wymiana odpłatna (transakcja dwustronna)


Formy handlu zagranicznego:
-import (zakup towarów, usług)
-eksport (sprzedaż)
-handel tranzytowy (siedziba eksportera i importera jest w innych krajach i towar musi być przewieziony)

Ograniczenia:
- bezpośrednie (ingerencje w obrót z zagranicą, licencje, cła, koncesje, kontyngenty)
- pośrednie (regulacja rynkowa, np. ceny kursy walut)

Licencja- pozwolenie przywozu lub wywozu, stwierdza fakt dopuszczenia do wykorzystania obowiązującego kontyngentu towarowego, lub potwierdza uzyskanie zezwolenia na przywóz lub wywóz.

Kontyngent- dopuszczenie do przywozu lub wywozu w określonym czasie ustalonej przez państwo ilości lub wartości towarów

Koncesja- pozwolenie na prowadzenie obrotu z zagranicą niektórymi towarami i usługami, wynikającymi z ustawy o działalności gospodarczej (tytoń, alkohol, benzyna)

Cło- opłata, którą importer lub eksporter musi uiścić na rzecz budżetu państwa przy dokonywaniu transakcji zagranicznej

Bilans handlowy- zestawienie importu i eksportu towarów, jest korzystny gdy wynik > 100

Polityka handlu:
1)liberalna, zniesienie cen i innych ograniczeń, szukanie nowych rynków zbytu, wolność na rynku
2)protekcjonistyczna, ochrona własnego rynku głównie za pomocą ceł

Bilans płatniczy- zestawienie wszystkich transakcji ekonomicznych między podmiotami gospodarczymi, krajowymi, zagranicznymi w określonym czasie, którym jest zwykle 1 rok.
Składa się z subbilansów:
-bilans obrotów bieżących (handlowy, usług,transferów)
-bilans kapitałowy (obrotu kapitału, krótkookresowy)
-bilans dewizowy

Bilans płatniczy może być dodatni (wpływy i należności > wydatki i zobowiązania kraju) i ujemny (wpływy i należności < wydatki i zobowiązania kraju)

Międzynarodowe organizacje gospodarcze:
1)OECD- organizacja współpracy i rozwoju gospodarczego.
Głównym celem OECD jest koordynacja polityki społeczno-ekonomicznej krajów członkowskich w celu stymulowania wzrostu gospodarczego, zatrudnienia, rozwoju społecznego oraz międzynarodowego handlu i przepływów kapitałowych. W skład organizacji wchodzą najbardziej rozwinięte gospodarczo państwa świata (Australia, Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Islandia, Irlandia, Japonia, Kanada, Korea, Luksemburg, Meksyk, Niemcy, Nowa Zelandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Szwecja, Szwajcaria, Turcja, Węgry, Wielka Brytania, USA, Włochy. Funkcję Sekretarza Generalnego OECD pełni Angel Gurria.
2)WTO- światowa organizacja handlu
Głównym zadaniem Światowej Organizacji Handlu jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej. Kraje przystępujące do WTO zobowiązane są do dostosowania wewnętrznego ustawodawstwa do norm Światowej Organizacji Handlu oraz udzielania koncesji handlowych podmiotom zagranicznym. Przewodniczącym WTO jest Pascal Lamy.
3)MFW- międzynarodowy fundusz walutowy
Niezależna międzynarodowa organizacja w ramach ONZ, zajmująca się kwestiami stabilizacji ekonomicznej na świecie. Dostarcza pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących.
4)ONZ- organizacja narodów zjednoczonych
ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka.