ROLA GATT I WTO W OGRANICZENIU ŚRODKÓW POZATARYFOWYCH

Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT) utworzony został 30.10.1947r. w Genewie przez 23 kraje. Zasadniczym celem GATT było wspieranie i regulowanie otwartej wymiany handlowej tzw. handlu międzynarodowego opartego na rzeczywiście czytelnych, czystych i stabilnych regułach wyprowadzanych z zasad 125 rzetelnej konkurencji oraz równowagi wzajemnych praw i obowiązków.
Działalność GATT doprowadziła do znacznej liberalizacji handlu międzynarodowego. Rokowania w sprawie liberalizacji handlu międzynarodowego odbywały się w toku okresowo zwoływanych rund.
Dotychczas odbyło się 8 rund rokowań handlowych. W latach 1947-1956 przeprowadzono 4 konferencje taryfowe:
- w Genewie 1947r.; w Annecy 1949r.; w Torquay 1951r. oraz ponownie w Genewie 1956r.
Kolejna runda została przeprowadzona w latach 1960-1963 i nosiła nazwę Rundy Dilona. Rokowania zakończyły się zawarciem okresowego porozumienia pomiędzy USA i EWG obniżającego cło w przypadku EWG przeciętnie o 20% , a w USA o 8%. W latach 1964-1968 Runda Kennedy’ego – osiągnięto porozumienie zmniejszające w ciągu 4 lat (1968-1972) cło na towary przemysłowe w przybliżeniu o 35%. Rok 1973-1979 Runda Tokijska, efekty końcowe to obniżka ceł, która miała osiągnąć poziom 52% w przypadku surowców , 30% w przypadku półfabrykatów i 33’% w przypadku produktów finalnych. Ponadto podpisano tzw. kodeksy stosowania barier pozataryfowych obejmujące techniczne bariery handlowe , subwencje oraz cła wyrównawcze i antydumpingowe , wycenę celną towarów oraz zasady stosowania przy zakupach rządowych. Rok 1986-1993 Runda Urugwajska.

Do najważniejszych dziedzin objętych negocjacjami w czasie Rundy Urugwajskiej należała liberalizacja wymiany handlowej artykułów tekstylnych i rolnych ,ochranianych zarówno przez cła ,jak i środki pozataryfowe. Przedmiotem były także wewnętrzne środki ochronne stosowane przez poszczególne kraje – subwencje w rolnictwie. Niemniejszą uwagę przywiązywano do złożonych przedmiotów handlu usługami, jako że znaczenie tego sektora gospodarki w wymianie międzynarodowej ciągle wzrasta. Runda Urugwajska zajęła się liberalizacją wymiany technologicznej, a w tym handlem patentami i prawami autorskimi. Osiągnięty kompromis miał znaczenie historyczne. Najważniejszy jego rezultat widziano we wznowieniu rokowań w sprawie liberalizacji handlu międzynarodowego w toku Rundy Urugwajskiej GATT. Runda Urugwajska zakończyła się po siedmiu latach rokowań 15.12.1993 podpisaniem porozumienia o zmniejszeniu ceł w przypadku artykułów przemysłowych o 1/3 przeciętnie do poziomu 3% i utworzeniu Światowej Organizacji Handlu (OMC) ,która w przyszłości ma zastąpić GATT. Pomyślne wyniki rozmów doprowadzą do wzrostu światowych obrotów i przyczynią się do pokonywania trudności rozwojowych poszczególnych uczestników rynku światowego .