Podział funkcjonariuszy więziennych

Funkcjonariuszy więziennych można podzielić na :
• stale pracujący w bezpośredniej styczności z więźniami,
• funkcjonariusze o ograniczonej w czasie styczności osobistej,
• tacy, których styczność jest sporadyczna, albo nie ma jej wcale.
Do kategorii pierwszej należą pracownicy działu ochrony, odpowiedzialni w oddziałach mieszkalnych za bezpieczeństwo, porządek oraz podstawową obsługę więźniów. Są to przeważnie podoficerowie z wykształceniem średnim. Do tej grupy należą także wychowawcy, psychologowie, lekarze i nauczyciele szkół więziennych, którzy są personelem cywilnym.
Do kategorii drugiej należą członkowie kierownictwa zakładu penitencjarnego, których praca ma charakter kontrolno – wizytatorsko – interwencyjny, a także członkowie administracji penitencjarnej ponadzakładowej, wykonujący czynności kontrolno – wizytatorskie wymagające ograniczonych kontaktów z więźniami.
Do kategorii trzeciej należą osoby, które z racji swoich obowiązków służbowych niezwykle sporadycznie albo wcale doświadczają bezpośredniej styczności z więźniami. Są to m.in. zewnętrzna służba ochronna, niektórzy kierowcy, niektórzy pracownicy działu finansowego, komórek inwestycyjnych, kadrowych oraz wizytatorzy z , a także znaczna część personelu Centralnego Zarządu Służby Więziennej.
Z tego podziału jednoznacznie wynika, iż o efektywności wykonywania kary pozbawienia wolności i pracy resocjalizacyjnej z więźniami decydują członkowie personelu pierwszej subkategorii (H. machel,2003)