Układ krwionośny człowieka

Układ krwionośny składa się z naczyń krwionośnych i serca. Naczynia krwio¬nośne tworzą zamknięty system rozgałęziających się rurek, od szerokich tętnic do bardzo cienkich naczyń włosowatych. Można w nim wyróżnić dwa obiegi: obieg płucny (mały), zapewniający zaopatrzenie krwi w tlen, i obieg obwodowy (du¬ży), rozprowadzający utlenowaną krew po całym organizmie. Maszyną tłoczącą krew przez cały sys¬tem naczyń krwionośnych jest serce.


Prawy przedsionek zbiera krew z dwóch żył głównych górnej i dolnej. Lewy przedsionek zbiera krew z czterech żył płucnych. Prawa komora tłoczy krew do tętnic płucnych, zaś lewa komora tłoczy krew do aorty- tętnicy głównej obsługując duży krwionośny obieg. Wobec tego niciana lewej komory jest trzykrotnie grubsza niż komory prawej. Mięsień sercowy posiada własny system naczyń krwionośnych nazywany układem wieńcowym ( dwie tętnice wymienione wybierające z aorty naczynie włosowate serca, żyły wieńcowe uchodzące bezpośrednio do prawego przedsionka ). Podczas wysiłku przez układ wieńcowy może przepływać nawet 25% całkowitej objętości krwi.


Fazy cyklu pracy serca


1. Skórcz P rozkurcz K- 0,1s


2. rozkurcz P skurcz K-0,3s


3. rozkurcz PK ( pauza)- 0,4s= 0,8 w sumie


ton krótki, wysoki } stetoskop


ton długi, niski } stetoskop


koordynacja skurczu P i K odbywa się dzięki impulsom elektrycznym przepływającym przez mięsień sercowy. Układ przewodzący serca zbudowany jest przekształconych komórek mięśniowych (włókien Purkiniego), które tworzą dwa skupiska węzeł zatokowo – przedsionkowych( rozrusznik serca) występujący w ścianie prawego przedsionka. Powstają w nim samoczynnie impulsy elektryczne. Węzeł


przedsionkowo- komorowy występujący w dolnej części przegrody przedsionkowej. Przekazując impulsy przez pączek HISA komory. ( rys 1 )


częstość impulsów powstających w rozruszniku wzrasta pod wpływem:


- wysokiej temp.


- hormonów ( adrenaliny, tyroksyny pobudzenia nerwów współczynników. Który łączy ośrodek przyspieszający rytmy pracy serca z mięsni sercowych. Ośrodek ten występuje w odcinku piersiowym w rdzeniu kręgowym. Impulsy elektryczne powstają z mniejszą częstością pod wpływem niskiej temp. i pobudzenia nerwu przedywspólnicznego, który łączy ośrodek dominujący rytm pracy serca występujący w rdzeniu przedłużonym mózgu z mięśniem sercowym ( pniu mózgu)(rys.2)


Budowa i rola układu limfatycznego


1. skład limfy ( chłodniki) i jej znaczenie:


limfa jest przesączem osocza krwi, który powstaje z powodu wysokiego ciśnienia chrydrostatycznego we włosowatych naczyńkach krwionośnych. Ma ona bardzo podobny skład chemiczny do osocza krwi. Zawiera mniej białek, zawiera dużo limfocytów i nieco mniej granulocytów obojętno- chłonnych. Uczestniczy w zjawiskach odporności, wymienione substancje między tkankami i krwią oraz krzepnięcie.


Limfa jest zbierana przez kapilary limfatyczne do większych naczyń limfatycznych do większych naczyń limfatycznych posiadających zastawki. Naczynia z lewej strony głowy, lewej strony głowy , lewej kończyny górnej, tułowia i kończyny dolnych zbiegają się w jeden przewód piersiowy, który uchodzi do lewej żyły pod obojczykowej. Z prawej strony głowy i prawej kończyny górnej limfa spływa do przewodu prawego połączonego z prawą żyłą pod obojczykową. Przepływ limfy przez naczynia jest spowodowany uciskaniem przez mięśnie podobnie jak wyżłach.


Grasica, część szpiku kostnego oraz śledziona są centralnymi narządami limfatycznymi. Węzły chłonne, migdałki wyrostek robaczkowy i temu podobne to narządy obronne. W narządach centralnych dojrzewają limfocyty, zaś w dowodowych namnażają się i uczestniczą w zjawiskach odpornościowych.


Schorzenia krwi i ich składniki:


Składniki i rola osocza- osocze jest źródłem płynnym który zawiera wodę (90%), białko, (8%) drobno cząsteczkowe związki organiczne ( glukoza, aminokwasy hormony, witaminy, mocznik) i sole mineralne ( kationy Na+, Mg2+, HCO i fosforu)


Do najwyższych białek należą :


- fibrynogen czyli włókienka uczestniczące w procesie krzepnięcia krwi.


- albuminy regulujące ilość wody we krwi i pełniące funkcje transportowe


- globuliny L i B pełniące funkcje transportowe oraz globuliny „y” nazywane przeciwciałami uczestniczą w reakcjach obronnych.


Krwinki zajmują ok. 45% objętości krwi. Wskaźnik ten nazywany hematokrytem. Krwinki powstają w czerwonym szpiku kostnym występującym w kościach ( czaszki, kręgi, żebra) i nasadach kości długich czyli kości kończyn. Z tzw. Komórek macierzystych powstają w wyniku procesu hemopotozy.


Receptory dojrzewają w szpiku kostnym mają postać dwóch wklęsłych krążków. Pozbawionych jądra i mitochondriów co zapewnia maksymalne wypełnienie hemoglobiną i blok zużywania tlenu. Żyją ok. 120 dni i są umieszczone w śledzionie. Niedobór tlenu zwiększa produkcję hormonów ( erytropoetyny) który pobudza powstawanie czerwonych krwinek czyli ( erytropoezę). W jednym (1mm3) krwi jest od 4,5 do 5 mln tych krwinek.


Trombocyty powstają z megakariocytów największych komórek krwi. Te bez jądrzaste komórki żyją jeden tydzień i są niszczone w śledzionie. Przylegają do ścian uszkodzonego naczynia i wydzielają hormon ( serotoninę) ( powoduje skurcze naczynia ) oraz białko (tromboplastynę), który rozpoczyna proces krzepnięcia krwi. Niedobór tąbocytów powoduje tzw. Skazę krwotoczną. W ( 1mm3) krwi jest ich 300 000.


Leukocyty to jednojądrzaste komórki poruszające się ruchem pełzakowatym i mającym w szpiku kostnym ( monocyty, granulocyty) oraz w narządach limfatycznych ( limfocyty). Największe z nich to monocyty, które mają największe zdolności do fagocytozy. Monocyty poza naczyniami krwionośnymi przekształcają się w makrofagi.


Granulocyty-kwasochłonne ( eozynofile) zwalczają pasożyty i rozmnażają się podczas alergii. Granulocyty zasadochłonne wydzielają substancje powodujące obrzęk zainfekowanej tkanki.


Limfocyty „B” po przekształceniu się w plazmocyty wytwarzają przeciwciała. Limfocyty „t” walczą w ręcz” z bakteriami i komórkami nowotworowymi. Są one odpowiedzialne za tzw. Odporność komórkową. Limfocytów jest 7000.


Mechanizmy krzepnięcia krwi:


Przebieg krzepnięcia krwi- Krzepniecie krwi polega nakolejnym, sukcesywnym uaktywnianiu czynników białkowych osocza, które są nieaktywnymi enzymami (proenzymami). Przekształcającymi sie w enzymy aktywne , częściowo strawione przez trombinę. Cząsteczki fibrygenu zlepiają sie we włókienka fibryny tworzące delikatną siateczkę- szkielet skrzepu uszczelniany przez krwinki czerwone i białe.


Znaczenie heparyny- Heparyna jest syntetyzowana przez komórki wątroby oraz granulocyty zasadochłonne i podobne do nich komórki tuczne. Blokuje ona przekształcenie nieaktywnej protrąbiny w aktywna Trąbinę. CO nie dopuszcza do powstawania nadmiernych skrzepów.


Zjawisko odporności nieswoistej:


1.Znaczenie układu odpornościowego człowieka- Podobnie jak inne zwierzęta człowiek ma system pozwalający rozpoznać obcą substancje lub komórkę i niszczyć ją. W dodatku system ten potrafi zapamiętać na przyszłość, że intruz próbował już kiedyś wtargnąć do organizmu. Ten system nazywa się układem odpornościowym.


Układ odpornościowy w dwojaki sposób zwalcza przeciwnika. Pierwszy z nich polega na tym, że specjalne białka, zwane przeciw ciałami, wiążą się z obcą substancją lub obcą komórką. Istota drugiego sposobu jest to, że wyspecjalizowane komórki układu odpornościowego bezpośrednio atakują intruza.


W obronie organizmu bierze udział kilka rodzajów komórek, jedne są wyspecjalizowane w zabijaniu lub niszczeniu przeciwnika, inne w produkcji broni (przeciwciał), wreszcie jeszcze inne w dowodzeniu, czyli koordynacji działań pozostałych komórek. Wszystkie one wchodzą w skład grupy komórek nazywanych Krwinkami Białymi.


2. Odporność nieswoista.


a) bariery mechaniczne


Skóra, błony śluzowe np. macicy, nabłonek migawkowy dróg oddechowych.


b) chemiczna obrona organizmu


Kwaśny odczyn potu i soku żołądkowego wskazuje na działanie bakteriobójcze.


Lizozym- enzym występujący w pocie, ślinie i łzach, które trawi ściane komórkową bakterii uniemożliwiając im podziały komórkowe.


Interferon- białko powstające w limfocytach i komórkach zarażonych wirusem, hamuje ono nie specyficzny rozwój wirusów.


Makrofagi- atakują rozpuszczoną komórkę np. bakterie, otaczają ją ze wszystkich stron, pożerają w całości i trawią.


Odporność swoista:


1. w odpowiedzi komórkowej uczestniczą limfocyty (T, C) nazwane inaczej limfocytami cytotoksycznymi lub limfocytami (CD8). Limfocyty te dojrzewają w grasicy. Niszczą one komórki docelowe, w którym mogą być komórki zarażone wirusem nowotworowym, przeszczepu, grzybów, i niektóre komórki bakterii np. prątki opóźlicy. Mówimy że limfocyty (Tc) „walczą w ręcz” z komórkami docelowymi. Niektóre limfocyty (TC) uczestniczą w takiej reakcji przekształcają się w komórki (T) pamięci.


2. w odpowiedzi kumularnej uczestniczą, limfocyty (B)dojrzewające w szpiku kostnym ( u ssaków) lub w torebce Fabrycjusza ( u ptaków). Limfocyty (B) pochłaniają swój receptor, który połączył się z antygenem. Następnie ulegają szybkim podziałom komórkowym i przekształcają się w plazmocyty. Plazmocyty to komórki, które produkują i wydzielają do osocza krwi ogromne ilości przeciwciał. Są to białka, które łącza się swoiście z antygenem i unieszkodliwiają go. Część limfocytów(b) uczestniczących w takich odpowiedziach które przekształca się w komórkę pamięci (B)