Miedzynarodowa polityka zdrowotna (WHO)
WSTĘP DO MIĘDZYNARODOWEJ POLITYKI ZDROWOTNEJ
POLITYKA ZDROWOTNA
- integralny element polityki społecznej (socjalnej)
- całokształt działań podejmowanych przez państwo i społeczeństwo w celu zapewnienia najlepszej ochrony zdrowia ludności i dostosowany do potrzeb opieki zdrowotnej
- działania mające na celu niwelowanie nierówności społecznej w dziedzinie zdrowia i opieki zdrowotnej poprzez odpowiednie rozmieszczenie i wykorzystanie zasobów opieki zdrowotnej, poprzez lepszy dostęp do niej ukierunkowanych na poprawę jakości życia
CO WPŁYWA NA POLITYKĘ ZDROWOTNA?
- ekonomia, - prawo, - gospodarka, - kultura, - demografia, - geografia, - polityka, - epidemiologia
MIĘDZYNARODOWA POLITYKA ZDROWOTNA:
- planowanie polityki zdrowotnej
- międzynarodowe programy ochrony i promocji zdrowia
- koordynowanie działań i programów międzynarodowych
- pomoc krajom członkowskim
- reakcja w razie zagrożeń
- współpraca naukowa i wymiana doświadczeń
- i wiele innych
ZDROWIE JAKO DOBRO PUBLICZNE:
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 10.12.1948 r. w art. 25: prawo do zdrowia i opieki medycznej wymienione jako element bezpieczeństwa socjalnego
POLITYKA ZDROWOTNA:
- lokalna, - regionalna, - krajowa, - międzynarodowa
POLITYKA ZDROWOTNA:
- tradycje i historia
- rozwój XIX i XX w.
- koniec XIX w. pierwsze międzynarodowe przepisy sanitarne
- 1907 – I Międzynarodowe Biuro Higieny Publicznej, Paryż
- 1919 – Niezależne Biuro Higieny Publicznej Ligi Narodów
- 1945 – Konferencja Narodów Zjednoczonych, San Francisco
- 1946 – Konstytucja Światowej Organizacji Zdrowia
- 1948 – Światowa Organizacja Zdrowia
- 1977 – Strategia Zdrowie dla Wszystkich 2000
MIĘDZYNARODOWA POLITYKA ZDROWOTNA
- Liczne organizacje międzynarodowe
- Organizacje pozarządowe
- Organizacja Narodów Zjednoczonych ukierunkowuje MPZ (agendy ONZ).
- Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Światowe Zgromadzenie Zdrowia- uchwala zarządzanie obowiązujące wszystkie państwa członkowskie, określa standardy i normy, przyjmuje i bada raporty i sprawozdania
ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE
- Organizacja do spraw Oświaty, Nauki i Kultury Narodów Zjednoczonych UNESCO
- Organizacja Pomocy Dzieciom Narodów Zjednoczonych UNICEF
- Organizacja do Spraw Rolnictwa i Wyżywienia FAO
- Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej IEEA
- Międzynarodowa Organizacja Pracy ILO – 1919 – prekursor współpracy międzynarodowej polityki socjalnej
- Bank Świtowy
- Światowe Porozumienie Ceł i Handlu GATT
- Międzynarodowy Bank Rozwoju
EUROPEJSKA POLITYKA ZDROWOTNA „REGIONALNA POLITYKA” ZDROWOTNA W EUROPIE
- Biuro Europejskie Światowej Organizacji Zdrowia (EURO WHO/ Kopenhaga)
- UE (Bruksela, Strasburgu, Luksemburg)
- Rada Europy z siedzibą organów centralnych w Strasburgu
INNE:
- Europejskie Stowarzyszenie Zarządzania Opieką Zdrowotną (EHMA)
- Europejskie Stowarzyszenie Zdrowia Publicznego (EPHA)
- Europejski Komitet Szpitalny
- Europejskie Stowarzyszenie Dyrektorów Szpitali
- Europejskie Stowarzyszenie Lekarzy Szpitalnych
- Europejski Komitet Hospitalizacji Prywatnej
- Europejskie Stowarzyszenie Młodych Menadżerów Zdrowia
- Europejskie Stowarzyszenie Szkół Zdrowia Publicznego (ASPHER’s 1966)
POLITYKA ZDROWOTNA NA ŚWIECIE
- dynamiczny rozwój przez ostatnie 50 lat
- działania angażujące szereg organizacji międzynarodowej
- WHO – koordynacja, zarządzanie i wybór priorytetów polityki zdrowotnej
- w Europie 3 organizacje: Biuro Europy WHO, Rada Europy, UE
- w Polsce Biuro WHO przy Ministracie Zdrowia
ŚWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA WHO, KONSTYTUCJA ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI ZDROWIA
ŚWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA WHO
- wyspecjalizowana organizacja ONZ powołana do życia w 1948 roku
- zrzesza aktualnie 191 państw – członków
- powołana z inicjatywy zgłoszonej przez przedstawicieli Brazylii i Chin na sesji naw powołanej Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1945 roku w San Francisco
- celem było stworzenie prawdziwie uniwersalnej o zasięgu globalnym, organizacji zdrowia
- Panamerykańskie Biuro Sanitarne 1902, Międzynarodowe Biuro Higieny Publicznej w Paryżu 1907 r., Organizacja Zdrowia Ligi Narodów w Genewie 1919 r.
KONSTYTUCJA ŚWIATOWEJ ORGANIZACJA ZDROWIA
- Opracowana w 1946 przez przedstawicieli 51 państw zebranych na Międzynarodowej Konferencji Zdrowia w Paryżu.
- Zaaprobowana na konferencji w Nowym Jorku 7 kwietnia 1948.
- Międzynarodowy Dzień Zdrowia
CENTRALA WHO:
- Kwatera Główna zlokalizowana jest w Genewie, Szwajcaria
- do struktur organizacji zalicza się także Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem, Lyon, Francja; od 21 lipca 2003 Dyrektor Generalny WHO wybrany na 5 – letnią kadencję Lee Jong – Wook, Korea południowa (20 – letni staż pracy w WHO, ur. 12.04.1945 r. w Seulu, doktor medycyny, mgr Zdrowia Publicznego)
- od 1990 wprowadzono ograniczenie wyboru do 2 kadencji
dyrektor generalny kieruje całością prac organizacji przy współpracy z dyrektorami 6 biur regionalnych wybieranymi przez komitety regionalne tj. kraje członkowskie danego regionu
- struktura regionalna WHO pozwala na uwzględnienie w realizacji programu priorytetów specyficznych dla państw członkowskich danego regionu
6 REGIONÓW WHO:
- Region afrykański z Biurem Regionalnym w Harare, Zimbabwe (poprzednio w Brazzaville, Kongo)
- Region amerykański z Biurem w Waszyngtonie , USA)
- Region europejski – Kopenhaga, Dania
- Region południowo – wschodniej Azji – New Delhi, Indie
- Region śródziemnomorski – Kair, Egipt
- Region zachodniego Pacyfiku – Manila, Filipiny
ŚWIATOWE ZGROMADZENIE ZDROWIA
- najważniejszy organ decyzyjny WHO
- w skład wchodzą delegaci wszystkich państw członkowskich (192 państw)
- Światowe Zgromadzenie Zdrowia wybiera Radę Wykonawczą składającą się z 32 członków, desygnowanych przez członków na zasadzie rotacji na okres 3 lat
- Polskę w Radzie Wykonawczej reprezentowali m. in. Feliks Widy – Wirski, Jan Kostrzewski, Witold Rudkowski, Jerzy Lwowski
ŚWIATOWE ZGROMADZENIE ZDROWIA
- odbywa obrady roczne w maju, w Genewie
- Rada Wykonawcza zbiera się co najmniej 2 razy do roku. Główna sesja Rady ma miejsce w styczniu każdego roku, druga w maju bezpośrednio po obradach Światowego Zgromadzenia Zdrowia
- Rada Wykonawcza przygotowuje propozycje programowo – budżetowe, wybór priorytetowych zadań, które są następnie aprobowane przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia; ocenia jakość realizacji tych zadań i jej zgodności z podjętymi przez Zgromadzenie decyzjami
ŚWIATOWE ZGROMADZENIE ZDROWIA
- ukierunkowuje całokształt działalności WHO
- uchwala zarządzenia obowiązujące wszystkie państwa członkowskie, określa standardy i normy oraz bada i przyjmuje przedłożone raporty i sprawozdania
- wytycza główne kierunki działania i priorytety
ORGANY WYKONAWCZE WHO:
- Komitet Wykonawczy,
- Stały Sekretariat,
- Dyrektor Generalny
*siedzibą wszystkich organów wykonawczych jest Genewa
*organy wykonawcze przygotowują propozycje rekomendacji, rezolucji i inne niezbędne materiały oraz odpowiadają za realizację podjętych przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia programów
ZGODNIE Z KONSTYTUCJĄ ZADANIEM WHO JEST:
- kierowanie i koordynowanie wszelkich działań dotyczących zdrowia w skali międzynarodowej
- celem tych działań jest osiągnięcie przez wszystkich ludzi możliwie najwyższego poziomu zdrowia
ZADANIA SZCZEGÓŁOWE:
- udzielanie rządom państw członkowskich, na ich życzenie, wszelkiej pomocy w umocnieniu systemu opieki zdrowotnej
- powoływanie i utrzymywanie takich służb technicznych i administracyjnych, jakie są niezbędne dla państw członkowskich, członkowskich tym służb epidemiologicznych i statystycznych
- udostępnienie państwom członkowskim wszelkiej informacji o sytuacji zdrowotnej oraz doradztwa i pomocy w tym zakresie
- stymulowanie działań zmierzających do eliminacji wszelkich chorób epidemiologicznych i innych
- promowanie prawidłowego żywienia, właściwych warunków mieszkaniowych, sanitarnych, pracy oraz innych aspektów szeroko pojmowanej ochrony środowiska naturalnego człowieka
- promowanie międzynarodowej współpracy zarówno pomiędzy indywidualnymi badaczami, jak i grupami zawodowymi i zrzeszonymi w specjalistycznych towarzystwach naukowych w zakresie problematyki ochrony, promocji i wzmocnienia zdrowia
- promowanie i prowadzenie działalności naukowo – badawczej w dziedzinie zdrowia
- opracowanie międzynarodowych standardów żywności, leków i produktów biologicznych
- pomoc w kształtowaniu w społeczeństwach państw członkowskich właściwej wiedzy o sprawach zdrowia
PRIORYTETY WHO:
- wzrost liczby państw członkowskich z 51 (1948) do 191 (2003)
- uniwersalne forum w zakresie spraw zdrowia świata
- 191 państw członkowskich WHO i 125 krajów rozwijających się (w tym 40 najniżej rozwiniętych)
I ŚWIATOWE ZGROMADZENIE ZDROWIA 1948 ROK:
- za priorytetowe uznano programy: walki z malaria, walki z gruźlicą, opieki nad matką o dzieckiem, choroby weneryczne i higiena środowiska
AKTUALNE PROGRAMY WHO:
1) Koncentrują się na uznanych za priorytetowe globalnych programach zdrowotnych
2) Regionalizacja działalności WHO pozwala jednak na uwzględnienie różnie w priorytetach zgodnie z istniejącą w danym regionie sytuacja zdrowotną.
3) W całokształcie działalności WHO na pierwszym planie są potrzeby państw rozwijających się (walka z chorobami zakaźnymi, nadzór nad epidemiami, szczepienia ochronne, opieka nad matką i dzieckiem i planowanie rodziny) w ostatnich dwóch 10 – leciach do problemów globalnych doszły m. in. walka z chorobami cywilizacyjnymi, problematyka bezpieczeństwa leków.
4) W miarę upływu lat liczba programów priorytetowych ulegała rozszerzeniu i przyjęto zasadę opracowania długookresowych, 6 letnich programów pracy Organizacji.
5) Każdy program długookresowy był przedstawiany Zgromadzeniu Zdrowia przez Radę Wykonawcza do aprobaty, po czym stanowił on podstawę do opracowania przez poszczególne jednostki Sekretariatu WHO w Genewie i Biur Regionalnych programów średnioterminowych, jak i szczegółowych rocznych planów pracy.
6) Ostatni 6 – leni program pracy WHO obejmował lata 1996 – 2001 i przewidywał m. in. eliminację trądu o tężca noworodków.
SUKCESY WHO:
- sukces w programie szczepień: z 5 % dzieci urodzonych w danym roku objętych szczepieniami 25 lat temu do 80 % obecnie
- wyeliminowanie ospy
- rozwijanie edukacji zdrowotnej
- zapewnienie prawa do zdrowia i opieki zdrowotnej
ŚWIATOWE ZGROMADZENIE ZDROWIA 1977 (Nr 30,43)
- koncepcja – do końca roku 2000 mieszkańcy wszystkich krajów świata winni mieć zapewniony taki poziom życia, który umożliwiłby i zapewniłby im życie społeczne i ekonomiczne produktywne. Każdy powinien cieszyć się i korzystać ze zdrowia dającego możliwość produktywnej pracy i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym
- nie oznaczało to, że w roku 2000 nie będzie chorób i inwalidztwa
- zdrowie w zasadniczym stopniu kształtują warunki życia rodzinnego i domowego, w szkole, w zakładzie pracy, czyli tam gdzie ludzie żyją i pracują, gdzie zdrowie można stracić lub podtrzymywać na dobrym poziomie
- lepsze wykorzystanie możliwości i dostępność środków zapobiegania chorobom i inwalidztwu, rozwój człowieka dokonywać się będzie w warunkach bardziej zadawalających
- wszystkie zasoby materialne będą rozdzielane bardziej równo i sprawiedliwie w populacji, a opieka zdrowotna powinna być dostępna dla wszystkich jednostek i rodzin wg możliwości i realiów poszczególnych krajów, przy aktywnym współudziale zainteresowanych
- każda jednostka powinna rozumieć elementarny fakt, że jej zdrowie znajduje się w jej rękach w jej rodzinie, a poprzez działania własne to zdrowie można umacniać i podtrzymywać lub przeciwnie pomniejszyć własny potencjał zdrowia