Mikrobilogia
BUDOWA KOMÓRKI EUKARIOTYCZNEJ
Wodniczki(wakuole)- znajduje się w nich sok komórkowy zawierający enzymy hydrolityczne, wodniczki mogą się dzielić. Pęcherzyk wypełniony płynem i odgraniczony od cytoplazmy pojedynczą błoną białkowo-lipidową. Charakterystyczne, duże wodniczki występują w komórkach roślinnych, w których pełnią różne funkcje: często są magazynem substancji zapasowych albo zbędnych produktów przemiany materii w komórce roślinnej.
Retikulum- jego błona jest połączona z błoną cytoplazmatyczną i jądrową, dzieli ono cytoplazmę na obszary reakcji, które umożliwiają oddzielny przebieg procesów przemiany materii
Rybosomy- miejsca syntezy białek i enzymów, składają się w 50% z RNA i do 50% z białka
Mitochondria- służą do oddychania i zdobywania energii, znajduje się w nim do 40 enzymów łańcucha oddechowego.
Jądro komórkowe- zajmuje 10-40% treści komórkowej, otacza je perferowana błona a po środku tkwi jąderko, reguluje przemiany materii zawiera duże ilości DNA jako nośnik informacji genetycznej. DNA występuje jako nukleoproteid w chromosomach, przenoszących cechy dziedziczne.
RÓŻNICE POMIĘDZY KOMÓRKA EUKARIOTYCZNĄ A PROKARIOTYCZNĄ
Prokariotyczna Eukariotyczna
Protoplast + +
Cytoplazma + +
Ściana komórkowa + +
Błona cytoplazmatyczna + +
Mezosomy + -
Rybosomy + +
Substancje zapasowe + +
Nukleoid + -
Błona jądrowa - +
Plazmid + -
Substancja śluzowa + -
Rzęski + -
Fimbrie + -
Jądro komórkowe - +
Wodniczki - +
Ziarna wolutyny - +
Jąderko komórkowe - +
Chromosomy - +
ROLA GRZYBÓW W PRZYRODZIE I GOSPODARCE CZŁOWIEKA
rozkład substancji organicznej i tworzenie próchnicy
grzyby pasożytnicze- rozwijające się na organizmie gospodarza- opieńki
grzyby patogenne- grzybice
zastosowanie przemysłowe- produkcja kwasu cytrynowego, alkoholu, serów z przyrostem i przerostem pleśniowym, kiełbas fermentowanych
- produkcja antybiotyków.
SYSTEMATYKA GRZYBÓW
Mycota fungi
Przyrostki:
Rodzaje w rodziny- końcówka: -aceae
Rodziny w rzędy- końcówka : -ales
Rzędy w gromady- końcówka: -mycetales
MIKOTOKSYNY(MYCOTOKSYNY)
Metabolity, które są wytwarzane przez niektóre gatunki grzybów głównie z rodzaju: Aspergillus, Penicillium, Fusarium
Aspergillus flovus, A. parasicus- wytwarzają alfatoksyny, które uszkadzają wątrobę, powodują raka wątroby
Aspergillus ochraceus, A. mellus, A. sulphureus, Penicillium- wytwarzają ochratoksynę powodującą otłuszczenie wątroby
Penicillium expansum, Aspergillus davatus- wytwarzają patulinę powodującą powstawanie raka, jest ona ogólną trucizną dla komórki.
Aspergillus versicolor, A. nidulans- wytwarzają sterygmatocystynę powodującą uszkodzenia oraz raka wątroby
Penicillium citrinum- wytwarza cytryninę powodującą uszkodzenie nerek oraz krwawienie.
MORFOLOGIA GRZYBÓW
- z wyjątkiem jednokomórkowych drożdży grzyby zbudowane są ze strzępek, które mogą być rozgałęzione lub nierozgałęzione
- u grzybów nitkowatych rozróżniamy dwa typy grzybni:
· substratową powierzchniową
· substratową powietrzną
ROZMNAŻANIE GRZYBÓW
płciowe(generatywne)- potomstwo tworzy się w wyniku zespolenia komórek płciowych tzw. gamet poprzez połączenie, kopulację strzepek o odmiennych funkcjach płciowych. Wynikiem jest zlanie się zróżnicowanych płciowo jąder komórkowych. Jest to tzw. główna forma owocowania.
FAZY ROZMNAŻANIA PŁCIOWEGO
Plazmogamia- dwa protoplasty łączą się a dwa jądra zespolone układają się koło siebie w komórce zespolonej
Kariogamia- połączenie jąder, jądro zygoty zawiera podwójny komplet chromosomów
Mejoza- powstają dwa jądra i podział komórki, czasem bez podziału następuje zwielokrotnienie jąder z powstaniem komórki wielojądrzastej
bezpłciowe(wegetatywne)- uboczna forma owocowania; w wytworzeniu nowego osobnika bierze udział jeden organizm rodzicielski- nie występuje połączenie jąder lub organów płciowych. Taki rodzaj rozmnażania u grzybów występuje bardzo często. Rozróżniamy typy rozmnażania bezpłciowego poprzez:
rozszczepienie-typowe dla bakterii, występuje także u drożdży rozszczepkowych. Charakteryzuje się wytworzeniem się poprzecznych błon komórkowych, powstają dwie lub więcej komórek potomnych
pączkowanie- typowy sposób rozmnażania się drożdży , dlatego dzieli się je jako grzyby pączkujące. Jeśli komórki potomne nie oddzielą się od komórki macierzystej mogą się tworzyć tzw. pseudogrzybnie. Wyróżniamy pączkowanie jednobiegunowe i okołobiegunowe.
tworzenie się zarodników(sporulacja)- zarodniki są tworami jedno lub wielokomórkowymi służącymi do rozmnażania się grzybów. Wytwarzanie się bezpłciowych spor, jest najczęstszą formą rozmnażania się grzybów. Wytworzone zarodniki są w stadium spoczynkowym, które w korzystnych warunkach kiełkują z wytworzeniem grzybni.
Rozpad grzybni podzielonej septami na pojedyncze komórki zwane sporami członowymi lub septami. Tworzenie spor na specjalnych organach rozróznia się dwa typy zarodników: egzospory i endospory.
Egzospory powstają na zewnątrz przez podział. Do egzospor należą konidie tworzone bezpośrednio na strzępkach albo na specjalnie wykształconych konidioforach: Penicillium(Pędzlak), Aspergillus(Kropidlak)
Endospory tworzą się w wewnątrz specjalnych sporangiów. Tworzenie się endospor jest szczególnie ważne u rodziny Mucoraceae w sporangiach workowatych tworach na mocnych strzepkach przedstawiciel: Mucor
· równoczesne
Fungi imperfecti- grzyby niedoskonałe pozbawione rozmnażania płciowego.
PODSTAWY KLASYFIKACJI GRZYBÓW
GRUPA I
Myxomycota śluzowce bez znaczenia
GRUPA II
Phycomycota(grzyby niższe) w tym zasługujące na uwagę klasa ZYGOMYCETES, a w niej rząd MUCORALES z rodziną MUCORACEAE w niej rodzaje MUCOR i RHIZOPUS
Nazwa ZYGOMYCETES związana jest z typem rozmnażania płciowego- wytwarzanie zygospor. Rozmnażanie bezpłciowe następuje za pomocą sporangiów zawierających sporangiospory
GRUPA III
Eumycota(grzyby wyższe) z klasami ASCOMYCETES, BASIDOMYCETES, DEUTEROMYCETES.
Do Ascomycetes(workowce) należą grzyby jedno i wielokomórkowe, wytwarzające w czasie rozmnażania płciowego worki(Asci) zawierające zarodniki. Rozmnażanie wegetatywne odbywa się przez pączkowanie(blastospory) lub przez wytwarzanie konidiów na szczytach lub bokach strzępek. Tworzą także ciała wegetatywne ze strzępek septowanych. Z licznych rzędów interesujący jest Endomycetales a w nim rodzina Saccharomycetaceae z rodzajami Schirosaccharomyces noszącymi nazwę grzybów rozszczepkowych- komórki cylindryczne rozmnażające się przez rozszczepienie, może też występować grzybnia rozpadająca się na artrospory.
Rodzaj Saccharomyces – tworzą komórki okrągłe czasem nitkowate, rozmnaża się przez wielobiegunowe pączkowanie, należą do nich: drożdże piwowarskie, gorzelnicze, piekarnicze, winiarskie z gatunków: Saccharomyces cerevisiae, S. fragilis, S. lactis, S. carlsbergenis.
Rodzaj Pichia- drożdże rozmnażające się przez pączkowanie, tworzące pseudogrzybnię.
Rodzaje Hansenulla i Dobaromyces – drożdże pączkujące
Klasa Basidomycetes- podstawczaki- grzyby kapeluszowe
Klasa Deuteromycetes(Fungi imperfecti) –grzyby niedoskonałe, liczną sztucznie utworzoną grupę grzybów u których brak jest rozmnażania płciowego. Stadia konidialne tych grzybów podobne są do Ascomycetes, na uwagę zasługuje rząd:
Moniliales, którego cechą jest tworzenie spor bezpośrednio na strzępkach lub konidioforach, a w nim następujące rodzaje: Candida, Torulopsis, Trichosporon, Rhodotorula- rozmnażające się przez wielostronne pączkowanie oraz tworzące pseudogrzybnie. A także rodzaje Cladosporium, Penicillium i Aspergillus- tworzące grzybnię ze strzepkami substratowymi i powietrznymi zakończonymi łańcuszkami konidiów