Hydrosfera.
Hydrosfera to woda przenikająca skorupę ziemską i atmosferę. Zasoby wodne hydrosfery stanowią wody: powierzchowne (jeziora rzeki, morza i oceany) Uwięzione w lodowcach, lądolodach i wiecznej zmarzlinie ; wody podziemne; woda zawarta w skałach, głębie atmosferze.
OBIEG WODY W PRZYRODZIE Ciągły ruch wody. Pewna ilość wody krąży stale między atmosferą, hydrosferą i liosferą przenosząc się z jednego środowiska do drudiego, dzięki czemu wszystkie wody Ziemi stanowią jedność. Badaniem hydrsfery zajmuje się hydrografia i oceanografia Głównymi elementami obiegu wody w przyrodzie są : -opady atm. - odpływ wód - wsiąkanie -parowanie. Iość wody krążącej w przyrodzie nie ulega zmianie. Straty równoważone są przez zyski, a ich zestawienie nazywamy bilansem wodnym. Bilans dodatni Jest wtedy gdy więcej wody przybywa niż ubywa Bilans ujemny Kiedy więcej wody ubywa niż przybywa MORZA I OCEANY Oceany zajmują 361 mln km2 pow. ziemi (71%). Największa głębokość występuje w rowach oceanicznych, najmniejsza na obszarach szelfów przybrzeżnych. Granice pomiędzy oceanami są umowne Ocean spokojny pow. 180 mln km2 śr. głęb. 4028 m naj. głęb. 11022 m Ocean indyjski pow. 75 mln km2 śr. głęb. 3897 m naj. głęb. 7455 m Ocean atlantycki pow. 106 mln km2 śr. głęb. 3332 naj. głęb. 9219. Morza to część oceanów przylegające do kontynentów, całkowicie lub częściowe otoczone lądami, podlegające dużym wpływom Dzielimy na: Morza otwarte połączone z oceanem bardzo szeroko na przykład. M. Północne Morza przybrzeżne oddzielone od oceanów łańcuchami wysp,lub półwyspami na przykład. M. Południowo-Chińskie Morza międzywyspowe leżące między wyspami na przykład. M. Archipelagu Sundajskiego, M. Celebes Morza śródziemne -międzykontynętalne leżące między kontynentami na przykład. M. Śródziemne , M. Czerwone - wewnątrzkontynentalne obramowane brzegami jednego kontynentu na przykład. M Bałtyckie, M. Białe
Skład chemiczny wody morskiej:: NaCl- 78% MgCl2 -11% MgSO4 -4,4%, CaSo4 - 3,6% inne -3%
ZASOLENIE zależy od temp. intensywności parowania , opadów, i dopływu słodkich wód z rzek.. W strefach zwrotnikowych do 38%, malejąc ku biegunom 25%. Temp. Wód. strefy gorącej i zimnej zmienia się w ciągu roku zaledwie o kilka stopni, a wód strefy umiarkowanej o kilkanaście stopni. Falowanie wód wywołują przede wszystkim wiatry i ruchy sejsmiczne Fale sejsmiczne to tsunami to o kilkunasto lub klikudziesięciometrowe fale wywołane trzęsieniami ziemi. Pływy (Przepływy i odpływy mórz) to regularne powtarzającce się podnoszenie i opadanie pozycja. wody morskiej. Wywołują je siły grawitacyjne księżyca a w mniejszym stopniu słońca działajace na naszą planetę. Przypływ woda podnosi się po stronie zwróconej do księżyca a także po przeciwnej stronie kuli ziemskiej Odpływ Na przeciwległych do przypływów miejscach ziwmi występuje występuje w tym samym czasie obniżenie poziomu wody. Prąd morski są to to “potęzne rzeki” bez dna i brzegów płynące w powierzchniowych strefach wód oceanu, na znaczne odległości Powsatją na wskutek - stałych wiatrów , głównie pasatów - różnicy gęstości wody związanej z różnicą temp. i zasolenia Prąd ciepły płyną od mniejszych szerokości geograficznych w kierunku biegnów Prądy zimne płyną od okolic podbiegunowych ku równikowi Prądy obojętne Prądy nisące wodę o temp. równej lub podobnej do temp.wód danego akwenu.
MORZE BAŁTYCKIE płytkie śródziemne morze oceanu Atlatyckiego o śr. głęb. 55 m i pow. ok. 385 tyś. kom2 największa głębokość znajduje się w głębi Landsort (459 m) Temp. waha się od 0 do 18. śr zasolenie jest niska 7-8% śr. wysokość fali wynosci 3-4 m WODY PODZIEMNE Podział : -zaskórne zalegają płytko ,reagują na zmiany atmo. ulegają zanieczyszczenią, nie nadają się do picia. -artezyjskie, gruntowe, głębinowe Zalegają głębiej nie podlegają zanieczyszczeniom Występowanie wód artezyjskich największe skupisko studni artezyjskiej (około 3000) znajduje się na terenie wielkiego basenu Artezyjskiego w Australii. W Polsce baseny artezyjskie znajdują się w Nicce Łódzkiej i Niecce Mazowieckiej
Podział wód głębinowych ze względu na skład chemiczny Silnie zmineralizowane (woda mineralna), lub mieć podwyższoną temp. (termy) Ze względu na skład chemiczny wyróżniamy m. in. solanki, szczawy, radoczynne Rodzaje źródeł Wody podziemne samoczynnie wpływające na powierzchnię tworzą źródłą ;
-dolinne -warstwowe -szczelinowe Bagna i mokradała to obszary stale podmokłe Są elementami hydrosfery umieszczone po między wodami powierzchniowymi a podziemnymi. Występują na całej kuli Sposób ich tworzenia się : -zarastanie jezior roślinnością -nieprzepuszczalne podłoże lub wieczna zmarzlina - duże opady atmo. -brak powierzchniowego odpływu wody na terenach o wysokim poziomie wód zaskórnych OBSZARY ZASOBNE W WODĘ a) strefa równikowa - niź. Amazonki -kotlina Kongo - Aarchipelag malajski w oceanie . Obszary te charakteryzują się dużymi opadami i zmniejszonym parowaniem b) między 40 a 70 szerokości. geogra NS Obszary te charakteryzuje duży odpływ , dość wysokie opady i zmniejszone parownie. c) obszary okołobiegunowe - charakteryzują się małymi opadami związanymi z występowaniem wyżów barycznych, małe parowanie, niskie temp. pow. mały odpływ, OBSZARY DEFICYTU (bilans ujemny) a) strefa zwrotnikowa Obszary te charakteryzują niskie opady, wys. temp. ,stępujące masy powietrza , duże parowanie , mała wilgotność powietrza .
b) beodpływowe obszary Kazachstanu,cazji środkowej i wielkiej kotliny USA