Problemy współczesnego świata.
Od kiedy istnieje świat istnieją także różne problemy, ale jednak wiek XX oraz XXI stały się stuleciami szczególnie ostrych i poważnych problemów. Niektórzy nawet nazywają wiek XX "cywilizacją śmierci".
Za najpoważniejsze problemy współczesnego świata uważa się: dysproporcje w rozwoju ekonomicznym, nierówności społeczne, przeludnienie i ruchy migracyjne, zacofanie cywilizacyjne i degradację środowiska. Są to problemy na skalę ogólnoświatową, które dotyczą bezpośrednio lub pośrednio całej społeczności międzynarodowej.
Wojny:
Upadek Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, doprowadził do zakończenia długotrwałego podziału świata na dwa bloki polityczne. Jednocześnie nastąpiło również samoistne rozwiązanie się dotychczasowego konfliktu, który od lat bezpośrednio zagrażał pokojowi na ziemi. Do najczęściej wymienianych przyczyn konfliktów, należą przede wszystkim różnice kulturowe, etniczne i religijne. Coraz częściej zalicza się do nich również zagrożenia ekologiczne.
Najważniejsze przyczyny lokalnych konfliktów zbrojnych:
-wojny domowe, które spowodowane są głównie rywalizacją polityczną, zamachami stanu, przejmowaniem kontroli nad armią. Miejscem, gdzie najczęściej dochodzi do wojen domowych jest kontynent afrykański. W ubiegłym stuleciu, walki zbrojne miały miejsce przede wszystkim na terenie Algierii, Somalii, Sudany, Republiki Południowej Afryki, wreszcie zaś Ruandy, Liberii, czy Konga. Ich przyczyną, były przede wszystkim istotne różnice historyczne i ekonomiczne, pomiędzy zamieszkującymi te kraje plemionami.
-konflikty na tle ekologicznym, są coraz częstsze, występują one wtedy, gdy działalność gospodarcza danego państwa powoduje degradację ekologiczną w państwach z nim sąsiadujących.
-uwarunkowania historyczne, ekonomiczne i psychologiczne sprawiają, że konflikty te o szczególnym natężeniu występują w Afryce.
-zjawiskiem nowym jest pojawienie się konfliktów zbrojnych w Europie Środkowej i Wschodniej. Po likwidacji systemu komunistycznego w tej części kontynentu ujawniły się tłumione do tej pory antagonizmy narodowościowe i terytorialne.
-inny charakter mają współczesne konflikty narodowowyzwoleńcze.Rodzą się one głównie w następstwie wzrostu świadomości narodowej jak w Timorze Wschodnim, czy chęci odzyskania państwowości jak w przypadku Tybetu czy Palestyny. Problem niepodległościowy dotyczy tez Kurdów, którzy walczą miedzy innymi z Turcją o własne państwo.
Zdarza się, że konflikt wewnętrzny, czyli wojna domowa, ulega umiędzynarodowieniu i ?wylewa się? na zewnątrz na skutek zaangażowania państw trzecich.
Inna klasyfikacja sporów, to spory o ziemię, spory etniczne, czy spory o władzę. Należy jednak pamiętać, że źródła tych sporów nie występują pojedynczo i nie są nigdy wolne od wszelkiego rodzaju interesów politycznych i ekonomicznych.
Terroryzm:
Najgroźniejszym zjawiskiem powodujące zakłócenie rozwoju ładu społecznego jest terroryzm. Pod tym pojęciem kryje się więc używanie sił i przemocy, stosowanie oraz organizowanie zamachów zbrojnych, uzyskiwanie okupów czy też zastraszanie opinii publicznej. Jednakże takie rozumienie terroryzmu nie jest znane od dziś lecz znane jest od stuleci.
Data ustalenia konwencji wskazuje, że już przed 11.09.2001 terroryzm był istotnym tematem debat politycznych na forum ONZ. Już wtedy był i jest problemem dotyczącym całej społeczności międzynarodowej. Terroryzm stał się przyczyną do zwiększania skali obaw które się z nią wiążą. Po atakach z 11 września wszyscy zaczęli się go naprawdę obawiać i to nie dlatego że dzięki środkom masowego przekazu czy też z własnych poszerzyli własną wiedzę na ten temat. Przyczyna tego zjawiska jest więc prostsza niż się nam wydaje, ponieważ wszyscy odczuliśmy mniej czy bardziej jej skutki. Przestał być nagle zjawiskiem z okładek gazet czy ekranów telewizorów, stał się czymś czego społeczeństwo zaczyna się obawiać ponieważ może nas spotkać to co amerykanów 11 września 2001 roku.
Przestępczość:
W czasach które teraz nastały jednym z głównych problemów świata współczesnego zaraz po terroryzmie jest przestępczość zorganizowana. Początki mafijnego zalążka należą do mafii włoskiej i sięgają początku XIX w. Jak widać od czasów powstania mafii sycylijskiej Cosa Nostra czyli początku XIX w. do tej pory jest ona jedną z najsilniejszych mafii na świecie, lecz nie jedyną. Bardzo dobrze zorganizowane grupy przestępcze działają również na terenach USA, Rosji, Kolumbii czy też Nigerii. Mafia włoska działa już od ponad dwóch wieków i nikt nie jest w stanie jej powstrzymać.
Mafie zajmują się głównie produkcją i handlem narkotykami, przemytem broni jak również handlem żywym towarem. Roczne obroty mafii szacowane są na kilkadziesiąt miliardów dolarów. Uzyskane dochody z mafijnych przestępstw są inwestowane w legalne przedsiębiorstwa. Organizacje te zdobywają wpływy w środowiskach finansistów, przemysłowców, a co najgorsze w świecie polityki i tu zaczynają czuć się bezkarni.
Narkomania:
Narkomania staję się coraz większym problemem w społeczeństwie. Dotyka głównie ludzi młodych, związana jest z wiekiem dojrzewania. Bardzo częstym powodem sięgania po narkotyki jest zła sytuacja rodzinna w większości domach wręcz patologiczna, problemy w szkole. Nie zawsze jednak tak jest ponieważ w domach zamożnych rodzin młodzież również sięga po narkotyki dla zabawy, przyjemności, często także bezinteresowność rodziców. Aby zapobiec temu precedensowi należy prowadzić szereg programów nakierowanych na młodzież. Powinny one uczulać młodych na to jakim problemem jest nałóg narkomanii i jakie niesie ze sobą zagrożenia.
Bezrobocie:
Bezrobocie jest zjawiskiem które coraz częściej dotyka ludzi, którzy chcą pracować lecz nie mogą znaleźć zatrudnienia.
Bezrobocie rejestrowane jest liczbą osób, które pozostają bez pracy lecz są zarejestrowane w urzędzie pracy, natomiast bezrobocie ukryte jest liczbą osób nie zarejestrowanych jako bezrobotne posiadające zajęcia z punktu widzenia zaopatrzenia bez znaczenia.
Bezrobocie w dużym stopniu zależne jest od płci, wieku oraz wykształcenia. Jej przyczynami oprócz wymienionych wyżej może być zła struktura gospodarcza kraju, która polega między innymi na braku nowoczesnych technologii czy też istnieniu już nie renomowanych działów gospodarki. Mamy wówczas do czynienia z bezrobociem strukturalnym, które prowadzi do zwolnień pracowników z upadających lub źle prosperujących zakładów pracy.
W krajach wysoko rozwiniętych bezrobocie jest klasycznym problemem globalnym, powstałym w wyniku zmian technologicznych w produkcji. Nowym technologiom towarzyszyła automatyzacja i komputeryzacja produkcji, co dawało w następstwie znaczne redukcje zatrudnienia. Przyczyny bezrobocia w krajach słabo rozwiniętych tkwią głównie w wysokim przyroście naturalnym i niskich kwalifikacjach. Sytuacja bezrobotnych w krajach bogatych i biednych różni się znacznie. W tych ostatnich bowiem często nie istnieją dostateczne zabezpieczenia socjalne tej kategorii osób. Ludzie z krajów biednych zazwyczaj żyją na skraju nędzy, bowiem nie posiadają dostatecznych środków na utrzymanie rodziny.
Kraj Bogactwo w dolarach na jednego mieszkańca Kraj Bogactwo w dolarach na jednego mieszkańca
Kraje najbogatsze Kraje najbiedniejsze
Australia 835 000 Uganda 2300
Kanada 704 000 Malawi 2200
Luksemburg 658 000 Burundi 2100
Szwajcaria 647 000 Nepal 1600
Japonia 565 000 Etiopia 1400
Wielu ekspertów widzi rozwiązanie tego problemu w zasadniczym skróceniu czasu pracy oraz w rozwoju zatrudnienia w usługach związanych z opieką społeczną, kulturą, oświatą i ochroną środowiska.
Bezdomność:
Bezdomność jest kolejnym problemem który występuje w skali ogólnoświatowym gdyż dotyka prawie wszystkie kraje świata. Obraz bezdomności powiększa się poprzez niekorzystne uwarunkowania polityczne, społeczne i ekonomiczne jak również kataklizmy. Odnosi się ona do osób całkowicie pozbawionych jakiegokolwiek schronienia. Mieszkaniami dla nich są głównie dworce kolejowe, śmietniki, klatki schodowe, piwnice.
Głównymi przyczynami bezdomności jest przede wszystkim brak dostatecznej ilości mieszkań, bardzo wysokie bezrobocie, brak miejsc w szpitalach i domach opieki społecznej. Dużą rolę w powstawaniu bezdomności pełnią przyczyny patologiczne takie jak: brak opieki ze strony najbliższych, rozpad rodziny, opuszczenie domu dziecka, brak tolerancji społeczeństwa dla osób uzależnionych i wielu innych. Bezdomność dotyka głównie samotnych mężczyzn w średnim wieku. Szacowany ?staż? pozostawienia bez domu polskiego bezdomnego to około sześć lat. Większa ilość podaję jako przyczynę swojej bezdomności alkohol, niespełna połowa podaje nieporozumienie rodzinne czy też wymeldowanie na mocy decyzji administracyjnej. Lecz nigdy nie zdarza się jednak, by przyczyna była tylko jedna.
Dziura Ozonowa:
Bardzo niebezpiecznym efektem rabunkowej działalności człowieka jest dziura ozonowa. Codziennie dociera do nas ze Słońca promieniowanie ultrafioletowe. Jest ono niewidoczne dla ludzkiego oka, ale bardzo niebezpieczne, ponieważ uszkadza materiał genetyczny komórek, może też być przyczyną powstawania nowotworów. Na szczęście przed tym promieniowaniem chroni nas warstwa ozonu zalegająca w górnych częściach ziemskiej atmosfery.
Ozon stratosferyczny, cząsteczka utworzona przez trzy atomy tlenu, znajduje się na wysokości 15-40 km Zmniejszenie jego ilości, stwierdzone w latach siedemdziesiątych, jest szczególnie wyraźne na biegunach, gdzie przyjmuje postać "dziury". Zaobserwowano ją najpierw na biegunie południowym, gdzie powstała w wyniku zubożenia o 50% warstwy ozonu w okresie między r. 1979 a 1988. Pomiary przeprowadzone niedawno na biegunie północnym wskazują, że w tym samym czasie w obszarze między 30 a 64 stopniem szerokości geograficznej północnej spadek ilości ozonu wyniósł od 3,5-5%. Rozprzestrzenianie się zjawiska jest niepokojące. O ile dotychczas niszczenie warstwy ozonowej dotyczyło przede wszystkim nie zamieszkałych obszarów bieguna południowego, o tyle teraz zaczyna ono zagrażać terenom silnie zaludnionej Północy: północno-wschodniej Ameryce, Europie zachodniej, gęsto zaludnionym terenom Chin. Lecz tak może być za 100 lat, nie jest zbyt długim okresem zważywszy cały okres istnienia Ziemi. Jest jednak wystarczająco długi, by ją zniszczyć. Organizacje międzynarodowe apelują, aby państwa członkowskie dbały o ekologię na swych obszarach. Naukowcy prowadzą badania nad wpływem niektórych substancji i gazów na klimat i przyrodę.
Coraz głośniej mówi się o kwaśnych deszczach, o ocieplaniu się klimatu na Ziemi oraz o dziurze ozonowej. Pojawiają się coraz to nowsze pomysły na naprawę wielu zniszczeń w atmosferze, jakich dokonaliśmy.
Pojawiają się pytania, czy wielu zmian zaobserwowanych w przyrodzie można było uniknąć. Czy gdybyśmy prowadzili inny tryb życia zmiany te również by nastąpiły? Czy dziura ozonowa była nam pisana, czy może ludzie spowodowali jej powstanie? Te i wiele innych pytań cały czas pozostają bez odpowiedzi. Obserwacje tego zjawiska trwają. Produkcja freonów została ograniczona. Czy wpłynie to na zniknięcie problemu?
Natura daje nam nauczkę za każde nasze niepożądane działanie. Wszystko w przyrodzie jest ze sobą połączone, zrównoważone. Jeżeli naruszamy którykolwiek z jej elementów, pojawi się problem w innym miejscu, który będzie nam wyraźnie dokuczał. Z naturą trzeba się liczyć. Pozwala nam żyć i brać pełnymi garściami potrzebne nam surowce. W zamian oczekuje od nas tego, co pozwoli jej istnieć i rozwijać się.
Choroby:
Następnym, poważnym problemem dzisiejszego świata są choroby. Na znaczną część z nich udało się opracować skuteczne lekarstwa czy szczepionki jednak i tak nie są one dostępne w krajach najbiedniejszych. Wciąż wiele chorób pozostaje jednak nieuleczalnych. Nie udało się jak na razie opracować skutecznego leku na takie choroby jak gruźlica, malaria czy AIDS. Coraz poważniejszym problemem stają się również choroby określane mianem cywilizacyjnych. Należą do nich między innymi choroba serca, nowotwory, Alzheimer czy choroba ? szalonych krów ?. Należy również zauważyć, iż co roku z powodu zwykłej grypy giną tysiące osób. Promieniowanie jonizujące, zanieczyszczenie powietrza, wody i gleb powodują wzrost zachorowań na choroby nowotworowe. Nieracjonalne odżywienie się, stresujący tryb życia brak ruchu są przyczynami chorób układu krążenia. Szybkie tempo życia, lęk przed utratą pracy są przyczyną silnych stresów i nerwic prowadzące do zaburzeń psychicznych. Pojawiające się wciąż nowe wynalazki i udoskonalenia znanych już urządzeń wywołują nowe fobie, takie jak lęk przed podróżą lotniczą. Wśród mieszkańców dużych miast coraz powszechniejsza staje się fobia społeczna, czyli lęk przed spotkaniem się z innymi ludźmi.
Choroby cywilizacyjne i społeczne w równym stopniu dotyczą zarówno krajów Trzeciego Świata jak i krajów wysoko rozwiniętych, w których nasilają się zagrożenia zdrowia człowieka związane z degradacja środowiska. W krajach Trzeciego Świata głównym zagrożeniem są choroby zakaźne. Ich powodem jest nie tylko głód i niedożywienie ale również brak higieny oraz słabo rozwinięta służba zdrowia. O ile w Japonii na 10 tysięcy mieszkańców przypada 135 łóżek szpitalnych, o tyle w Indiach wskaźnik ten wynosi zaledwie 7. Do najgroźniejszych chorób należy dżuma, dziesiątkowała ludzkość nie tylko w czasach średniowiecza, bowiem obecnie powoduje co roku śmierć około 1500 osób w krajach Trzeciego Świata. Najgroźniejsza jednak jest ?dżuma XX wieku?, czyli AIDS. Według prognoz w najbliższym czasie liczba zakażonych wirusem może wzrosnąć do 30-40 milionów.
Ocieplenie Klimatu:
Zjawisko globalnego ocieplenia klimatu, czyli podwyższanie się średnich temperatur na ziemi oraz w oceanach, obserwowane jest na świecie od połowy XX wieku i spowodowane jest gwałtownym wzrostem rozwoju przemysłu na całym świecie.
Przyczyny ocieplenia klimatu to między innymi natężenie efektu cieplarnianego, wywołanego podwyższoną emisją gazów do atmosfery, oraz pomniejszanie się obszarów leśnych w wyniku ich wycinania i wypalania przez człowieka, czego efektem jest brak dużych powierzchni lasów do pochłaniania nadmiaru energii słonecznej. Zwiększona emisja gazów do środowiska naturalnego to efekt intensywnego rozwoju przemysłu oraz motoryzacji, w szczególności w dobie rewolucji przemysłowej, jak również podczas regularnego zużywania surowców naturalnych do produkcji na całym świecie. Jednym z bardziej szkodliwych czynników działających na wzrost ocieplenia klimatycznego jest również unoszenie się pyłów w powietrzu, powstałych na skutek nadmiernego spalania paliw samochodowych oraz materiałów energetycznych bez uprzedniego zabezpieczenia ich odpowiednimi filtrami. Niestety do obecnych czynników wpływających na ocieplenie klimatu przyczynia się przede wszystkim sam człowiek wraz ze swoją działalnością gospodarczą, niszcząc tym samym naturalne środowisko na Ziemi.
W obliczu zagrożenia, jakie stanowi ocieplenie klimatu dla regionów polarnych, międzynarodowe środowisko naukowe postanowiło ogłosić rok 2007 międzynarodowym rokiem polarnym. Z coraz bardziej niepokojących raportów na temat sytuacji regionów okołobiegunowych wynika, że odnotowany tam poziom dwutlenku węgla osiągnął najwyższy poziom od 650 tysięcy lat. Europa pragnie wykorzystać całą dostępną wiedzę, aby zareagować na zachodzące zjawiska. Zmiany na biegunach odbijają się na życiu codziennym prawie czterech milionów osób: utrudniają zaopatrzenie w wodę i zagrażają ekosystemom w morzu i na lądzie. Wiemy też, że regiony polarne biorą udział w regulowaniu klimatu całej planety. Mimo to, w kwestii potencjalnych skutków ocieplenia klimatu dla biegunów Ziemi, wiele pytań pozostaje wciąż bez odpowiedzi.
Zanieczyszczenia środowiska:
Zanieczyszczenie środowiska może być spowodowane przez źródła naturalne np. wulkany lub sztuczne antropogeniczne - spowodowane działalnością człowieka, które następuje w wyniku niezamierzonej, ale systematycznej działalności człowieka, polegającej na ciągłej emisji czynników degradujących środowisko lub jest następstwem awarii będącej przyczyną nagłego uwolnienia zanieczyszczeń. Zanieczyszczenie środowiska to odwieczny problem, który dotyka chyba każdego. Potęgujemy je używając pieców na węgiel lub farb i lakierów w aerozolu. Ale chyba największym zagrożeniem są odpady, które poważnie grożą nam pogrzebaniem pod górą śmieci.
Odpady gromadzone są na wysypiskach - ogromnych terenach wyłączonych z użytkowania przez jakiekolwiek zwierzęta , z nielicznymi wyjątkami jak szczury i mewy. Trujące substancje wymywane i ulatniające się z tych odpadów dostają się do wody, gleby i powietrza szkodząc organizmom żyjącym na przyległych terenach.
Jednym ze sposobów na opanowanie tej sytuacji jest lepsze zabezpieczenie wysypisk śmieci, spalarnie lub ostatnio bardzo modny i popularny na zachodzie recykling ? czyli przeróbka wtórna odpadów. W przeciwieństwie do zanieczyszczeń powietrza i wody, zanieczyszczenia gleby zalegają w niej bardzo długo - setki lat. Jest to tym bardziej groźne, że gleba przyjmuje zanieczyszczenia powietrza opadające na nią wraz z deszczem, oraz zanieczyszczenia spływające do niej z wód.
Dużym zagrożeniem dla gleby mogą być sztuczne nawozy, których celem jest wzbogacanie gleby w pierwiastki niezbędne do życia roślin: azot (N), fosfor (P), potas (K). Nawozy te stają się jednak szkodliwe, jeśli stosowane są w nadmiernych ilościach. Równie groźne jest nadmierne stosowanie środków ochrony roślin lub innych toksycznych substancji. Do gleb przedostają się również pochodzące z przemysłu i motoryzacji metale ciężkie, które mogą z kolei przenikać do rosnących na niej upraw. Oddzielne zagrożenie stanowi zakwaszanie gleb, które zależy od ilości kwaśnych opadów oraz stopnia zakwaszenia wód. Zakwaszenie gleby prowadzi do przedostawania się do niej trujących metali oraz wymywania składników niezbędnych do życia roślin:
źródłem kwaśnych deszczów, zagrażających zarówno lasom jaki i zabytkom, jest zanieczyszczenie atmosfery. Te żrące opady są rezultatem reakcji z udziałem lotnych węglowodorów, dwutlenku siarki, tlenków azotu emitowanych przez przemysł, elektrownie cieplne, transport i rolnictwo.
Zakończenie:
We współczesnym świecie dosyć trudno czuć się całkowicie bezpiecznym. Wytworzone na potrzeby rozwoju cywilizacyjnego towary, terroryzm, kataklizmy, degradacja środowiska stanowią dla nas coraz większe zagrożenie. Człowiek sam stworzył rzeczy, które teraz nie pozwalają nam żyć w poczuciu bezpieczeństwa. Myślę jednak, że zwiększanie świadomości ludzi o zagrożeniach tego świata i ukazywaniu ich, pozwoli ludzkości uniknąć ogromnej katastrofy jaka może nastąpić i zwiększyć poczucie bezpieczeństwa.