Profilaktyka zakażeń grzybiczych, rola kosmetyczki.

Zagadnienie profilaktyki i leczenia grzybic skóry jest niezwykle aktualne, gdyż nieustannie wzrasta częstotliwość występowania infekcji grzybiczych.
Grzybice są to zakażenia polegające na wtargnięciu do żywego organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych na przykład bakterii czy wirusów, pasożytów zwierzęcych czy grzybów pasożytniczych, które się w nim rozwijają. Infekcje grzybów pasożytniczych występują najrzadziej, ale wywołują one bardzo nieprzyjemne dla pacjenta objawy, a czasem mogą nawet zagrażać życiu.
Grzyby chorobotwórcze występują praktycznie wszędzie- na przedmiotach, z którymi się stykamy, w powietrzu a nawet w naszym organizmie. Co piąty, szósty dorosły Polak cierpi na grzybicę. Grzybica atakuje bardzo często osoby dbające o swoje zdrowie i kondycję, regularnie korzystające z pływalni, fitness-klubów, usług kosmetycznych czy solarium. Długotrwałe moczenie lub noszenie obuwia sportowego, w którym stopy się pocą, mogą osłabiać naturalne bariery ochronne skóry przed inwazją grzybów, które bardzo lubią środowisko ciepłe i wilgotne.
Grzybica początkowo wygląda niegroźnie. Może to być lekkie swędzenie między palcami stóp, później pojawia się tam pęknięcie i sączenie naskórka. Zmiany te mogą przechodzić na paznokcie, skórę stóp a nawet rąk.
Wyróżniamy następujące rodzaje grzybic: mikoza- choroba zakaźna wywołana miejscowym lub ogólnym zakażeniem grzybami chorobotwórczymi. Grzybice powierzchowne - skóry, paznokci i głębokie - narządowe. Grzybice głębokie wywołują powstawanie w tkankach procesów zapalnych, a nawet martwiczych. Pozostałością po przewlekłych procesach grzybiczych są zmiany bliznowate.
Skuteczną profilaktykę i terapię grzybicy naskórkowej zapewniają preparaty działające miejscowo na skórę. Niektóre z nich dostępne są bez recepty. Kuracja jest tym prostsza, im choroba jest mniej zaawansowana.
Grzybica jest wysoce zakaźna. Wystarczy kontakt z przedmiotami, których używają osoby zakażone grzybicą, takimi jak: obuwie, grzebienie, ręczniki, gąbki czy pumeksy. Czasem do zakażenia wystarczy przymierzenie ubrania kolegi lub koleżanki, ich butów, na basenie czy na siłowni, bądź wizyta u fryzjera, kosmetyczki.
W miejscach publicznych takich jak gabinet kosmetyczny Klienci korzystający z usług gabinetów kosmetycznych są anonimowi. Nic nie wiedząc o stanie zdrowia klientów, każdego z nich powinno się traktować jako osobę potencjalnie zakażoną. Zagrożenie stwarza zamierzone lub niezamierzone przerwanie ciągłości tkanek, bądź jakikolwiek kontakt z grzybicą podczas zabiegów kosmetycznych wykonywanych w zakładzie. Na ryzyko zakażenia narażeni są pracownicy mający kontakt z klientem, ale również inni klienci poprzez zainfekowane dłonie personelu lub źle przygotowane narzędzia.
Podstawowym sposobem profilaktyki zakażeń w gabinecie kosmetycznym stosowanym przez kosmetyczki jest właściwa higiena rąk. Mycie rąk przy użyciu mydła zwykłego (w gabinetach kosmetycznych szczególnie zaleca się mydło w płynie z dozownika) ma na celu usuniecie brudu, czyli substancji obcych, złuszczającego się naskórka oraz drobnoustrojów znajdujących się na powierzchni skóry. Skuteczność tego postępowania zależy od techniki i czasu mycia rąk. Prawidłowe mycie rąk przez 1 minutę powoduje znaczną redukcję liczby drobnoustrojów i jest postępowaniem wystarczającym, jeżeli nie było kontaktu z materiałem zakaźnym.
Jeszcze większą skuteczność w walce z drobnoustrojami ma higieniczne mycie rąk. Każdy etap higienicznego mycia rąk powtarza się pięciokrotnie. Zwykle na zwilżone dłonie nakłada się odpowiednią ilość preparatu i wykonuje higieniczne mycie rąk przez 60 lub 30 sekund. Mydło do higienicznego mycia rąk jest wyrobem medycznym, dlatego zawiera substancję bakteriobójczą, jego skuteczność jest potwierdzona odpowiednimi badaniami. Po zakończeniu mycia rąk należy je osuszyć ręcznikiem jednorazowym.
W przypadku zabiegów związanych z naruszeniem ciągłości tkanek należy też przeprowadzić higieniczną dezynfekcję rąk. Najczęściej przy użyciu preparatów alkoholowych. Tego typu preparaty należy nakładać na suche ręce, wcierać w dłonie oraz nadgarstek, ze zwróceniem szczególnej uwagi na powierzchnie wewnętrzne i zewnętrzne, między palcami, końce palców, obszary około paznokciowe i kciuki.
Kosmetyczka powinna dbać o dłonie; zwłaszcza o paznokcie, które powinny być bez lakieru, przycięte do linii opuszków palców tak, aby nie stanowiły zagrożenia dla klienta. Ponadto ważne jest zabezpieczenie wszelkich skaleczeń, zadrapań, pęknięć skóry plastrem opatrunkowym przed przystąpieniem do pracy i unikanie kontaktu z klientami wówczas, gdy odpowiednie ich zabezpieczenie jest niemożliwe. W przypadku zranienia w czasie pracy konieczne jest przerwanie usługi, umycie, zdezynfekowanie rany i odpowiednie jej zabezpieczenie. Ważne jest zakładanie rękawic ochronnych jednorazowego użycia, sterylnego fartucha, okularów i maseczki przy zwiększonym ryzyku zakażenia tj. przy możliwym kontakcie z drobnoustrojami lub wydzielinami i zmieniane ich po każdym takim zabiegu. Tak samo powinno się zmieniać ręczniki i prześcieradła w salonie kosmetycznym po każdym kliencie. Podobnie igły do zamykania naczynek, nasadki i igły do demakijażu permanentnego powinny być stosowane wyłącznie jednorazowo. Kosmetyczka powinna też unikać noszenia biżuterii (np.: pierścionków) szczególnie podczas świadczenia usług.
Powierzchnie są siedliskiem drobnoustrojów, które mogą stanowić zagrożenie i z którego mogą zostać przeniesione na inne powierzchnie, sprzęty lub osoby. W zakładzie kosmetycznym można wydzielić obszary specjalne np. podłoga i ściany wokół umywalki, zlewu, powierzchnie w pobliżu miejsc, gdzie wykonywane są zabiegi z naruszeniem ciągłości tkanek (np. blaty stolików, fotele, łóżka, na których przeprowadza się zabiegi kosmetyczne), które są szczególnie narażone na zanieczyszczenie substancjami organicznymi. Tam kosmetyczki powinny stosować dostosowane do zagrożenia procedury higieniczne: mycie i dezynfekcja po każdym kliencie z zastosowaniem preparatów dezynfekcyjnych wykazujących działanie grzybobójcze a także bakteriobójcze i wirusobójcze.
Warunkiem uzyskania właściwego efektu dezynfekcyjnego jest kontakt z roztworem preparatu, czyli dokładne pokrycie powierzchni i zachowanie zalecanych parametrów. Należy pamiętać o tym, iż zanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne zmniejszają aktywność środków dezynfekcyjnych, przyspieszają rozkład preparatu, stanowią barierę utrudniającą dostęp preparatu do drobnoustroju oraz sprzyjają zatrzymywaniu zanieczyszczeń i bakterii. Powierzchnię dezynfekuje się po jej umyciu (musi być sucha) lub stosuje się jednostopniowy proces mycia i dezynfekcji (z zastosowaniem środka myjąco-dezynfekującego).
Aparaty służące do różnych zabiegów kosmetycznych, np.: pasy do masażu należy konserwować i dezynfekować zgodnie z instrukcją obsługi danego urządzenia. Narzędzia i sprzęt, który kontaktuje się z nieuszkodzonymi błonami śluzowymi powinien być sterylny, wyjałowiony. Podczas procesu sterylizacji zniszczone zostają wszystkie, zarówno wegetatywne, jak i przetrwalnikowe formy mikroorganizmów (co nie ma miejsca w dezynfekcji). Do tego procesu kosmetyczki najczęściej stosują Autoklaw. W tym urządzeniu wyczyszczone i zdezynfekowane instrumenty są poddane działaniu określonej temperatury przez dokładnie określony czas przy pomocy nasyconej pary wodnej. Para wodna powstaje z destylowanej wody i osiąga temperaturę 120 do 134 °C. Niewskazane jest sterylizowanie w autoklawie narzędzi chromowanych lub niklowanych, dlatego sterylizuje się je za pomocą gorącego powietrza. Proces sterylizacji polega na ogrzaniu powietrza do temperatury 180 °C i działaniu przez 60 do 90 minut. Tym sposobem można sterylizować tylko narzędzia odporne na wysoką temperaturę. W salonie można dokonać sterylizacji również za pomocą promieni ultrafioletowych lub w sterylizatorze kulkowym, aczkolwiek obie metody nie spełniają wszystkich wymaganych norm sterylizacji. Promienie ultrafioletowe rozprzestrzeniają się tylko w linii prostej, dlatego w "cieniach" mogą przeżyć drobnoustroje. W sterylizatorach kulkowych są podgrzewane stalowe lub szklane kulki. Tylko te części instrumentów, które przylegają do kulek ulegają wystarczającemu działaniu temperatury. Jest to system otwarty w którym trudno stwierdzić, czy wymagana temperatura została osiągnięta. W przypadku braku możliwości sterylizacji narzędzi np. ze względów technicznych dopuszcza się wysoki poziom dezynfekcji, w którym zostaną zabite wszystkie drobnoustroje (bakterie wegetatywne, prątki gruźlicy, grzyby, wirusy, spory).
Kosmetyczka powinna preparaty kosmetyczne wykorzystywane przy świadczeniu usług przechowywać w oryginalnych opakowaniach, chroniąc je przed utratą ich właściwości. Jeżeli preparat kosmetyczny jest przechowywany w opakowaniu innym niż oryginalne, na opakowaniu tym powinna umieścić etykietę zawierającą nazwę preparatu, jego wytwórcę oraz termin, do którego może być użyty. Przedmioty o ostrych końcach i krawędziach powinny być zbierane do pojemników sztywnych, odpornych na przebicie. Odpady powinny być gromadzone w odpowiednio wydzielonym miejscu w salonie i regularnie z niego usuwane.
W profilaktyce zakażeń grzybiczych kosmetyczka odgrywa ważną rolę ponieważ pracuje w miejscu publicznym, wykonując czynności mogące naruszać ciągłość tkanek. Aby zapobiegać zakażeniom kosmetyczka powinna posiadać odpowiednią wiedzę, sprawdzone umiejętności praktyczne, zawodowe i osobiste przygotowanie oraz odpowiednio przygotowany, sterylny sprzęt.