Przystosowanie zwierząt do zdobywania i trawienia pokarmu
BEZKRĘGOWCE
Pierwotniaki (np. pantofelek) pobierają okarm poprzez otwór gębowy zwany także gębą , który znajduje się w zagłębieniu wyścielonym dłuższymi rzęskami. Pokarm wraz z wodą zostaje wewnątrz komórki otoczony błoną plazmatyczną. Powstają w ten sposób kuliste wodniczki pokarmowe, w których następuje trawienie.
Jamochłony (np. stułbia), które odżywiają się drobnymi organizmami wodnymi (np. pierwotniakami), do chwytania pokarmu posługują się ramionami zaopatrzonymi w specjalne komórki parzydełkowe. Ramiona napędzają pożywienie do otworu gębowego, prowadzącego do jamy chłonąco-trawiącej.
Płazińce (np. tasiemiec) tak bardzo przystosowały się do pasożytniczego trybu życia iż utraciły układ pokarmowy. Żyją one w ciele, a właściwie w jelicie "swego" żywiciela i wchłaniają całą powierzchnią ciała pokarm już strawiony.
Obleńce (np. glista ludzka) posiadają przewód pokarmu w postaci prostej rurki zakończonej odbytem. W ten sposób obleńce efektywniej się odżywiają , ponieważ mogą w tym samym momencie pobierać, wchłaniać i trawić pokarm oraz wydalać nie strawione resztki pokarmu.
Pierścienice (np. dżdżownica ziemna) żywią się zazwyczaj szczątkami organicznymi wyszukanymi w glebie. Mają budowę pierścieniową. W każdym pierścieniu znajduje się układ wydalniczy, usuwający produkty przemiany materii w postaci tzw.koprolitów. Układ ma postać orzęsionego lejka, otwierającego się w jednym segmencie, a zakończonego w następnym.
Stawonogi:
Skorupiaki (np. rak) są drapieżcami, żywią się padliną, spożywają pokarm odfiltrowany lub prowadzą pasożytniczy tryb życia. Niektóre żyją w symbiozie z innymi organizmami. One same także są pokarmem dla innych zwierząt. U niektórych gatunków nawet 5 par odnóży może pełnić rolę narządów gębowych zwanych szczękonóżami. Układ wydalniczy obejmuje gruczoły czułkowe, tzw. gruczoły zielone, które usuwają produkty przemiany materii przez otwory położone u nasady czułków, oraz gruczoły szczękowe, zwane również skorupowymi, uchodzące u nasady drugiej pary szczęk.
Owady (np. mrówka) są roślinożercami, saprofagami, drapieżnikami, pasożytami. Ich głównym przystosowaniem są specjalne narządy gębowe:
·gryzący (np. chrząszcz)- przystosowany do pobierania twardego pokarmu, np. części roślin, organicznych odpadków, pokarmu zwierzęcego
liżący (np. mucha)- przystosowany do zlizywania pokarmu płynnego lub stałego, który zostaje rozpuszczony enzymami śliny
·gryząco-liżący (np. trzmiel)-przystosowany do wysysania nektaru, rozgryzania części kwiatów, rozdrabniania pyłku oraz urabiania wosku
ssący (np. motyl)- przystosowany do wysysania płynnego pokarmu np. nektaru kwiatowego
·kłująco-ssący (np. komar)- przystosowany do nakłuwania tkanek i pobierania soku komórkowego roślin lub krwi zwierząt
Pajęczaki (np. pająk krzyżak)- niektóre są "wyposażone" w trujący jad, który obezwładnia ofiarę. Inne potrafią prząść klejące sieci. Kiedy ofiara wpada w taką sieć, pająk wprowadza w ciało ofiary substancję paraliżującą oraz substancje trawienne.
Mięczaki:
Ślimaki (np. pomrów wielki)-ich układ pokarmowy zwykle składa się z języka pokrytego rogową tarczką , przełyku, wola, żołądka oraz jelita.
Głowonogi (np. kałamarnica)- żywią się rybami, skorupiakami i mięczakami, polując na nie przy pomocy ramion posiadających haczyki lub przyssawki.
KRĘGOWCE
Ryby (np. rekin)- Papugoryby mają specjalne, mocne szczeki w kształcie papuziego dzioba, którymi odgryzają kawałki korali, połykają je i następnie wydalają w postaci piasku.
Płazy (np. salamandra plamista) - żywią się głównie bezkręgowcami, większe polują również na drobne kręgowce. Dzięki bardzo szybkiemu refleksowi potrafią błyskawicznie łapać swe ofiary. Niektóre mają niezawodny wysuwany z jamy gębowej, rozwidlony na końcu język z lepkimi wydzielinami
Gady (np. krokodyl)- które w większości są drapieżnikami, w jamie gębowej mają zęby (wyjątkiem są żółwie) i różnie wykształcony, ruchliwy język. Do jamy uchodzą przewody gruczołów ślinowych. Niektóre gady posiadają zęby jadowe. Język jaszczurek jest wydłużony, cienki i na końcu rozwidlony, pełni funkcję narządu dotyku. Natomiast u kameleonów na końcu jest rozszerzony. Szczęki węży dzięki specjalnemu przyczepieniu dolnej szczęki do czaszki, mogą otwierać się i zamykać jak scyzoryk. Inne gady po prostu duszą ciałem swe ofiary, a potem połykają. Grzechotnik za pomocą narządu termicznego znajdującego się między okiem, a otworem nosowym.
Ptaki (np. wróbel)- Ptaki mają bardzo dobrze rozwinięte dzioby. Niektóre mają grube, mocne do rozłupywania ziaren, cienkie i ostre do chwytania owadów w locie, szerokie z listewkami służące do odcedzania pokarmu z wody, długie zakrzywione do wypijania nektaru z głębokich kwiatów. Ptaki drapieżne np. myszołowy, które latają wysoko nad ziemią mają bardzo dobrze rozwinięty zmysł wzroku.
Ssaki:
mięsożercy - posiadają charakterystyczne uzębienie o drobnych siekaczach, dużych kłach oraz tzw. łamaczach najsilniej rozwiniętych i mocnych zębach trzonowych. Mają znakomicie rozwinięty zmysł węchu, a niektóre także słuch. Są niezwykle szybkie, mają bardzo dobry refleks. Posiadają jeszcze dodatkowe przystosowania jak pazury i kły.
roślinożercy – chociaż zjadają dużą ilość pokarmu, to nie trawią go całkowicie. Część pożywienia przechodzi przez ich przewód pokarmowy prawie nietknięta, a następnie zostaje usunięta z organizmu. Wiele roślinożerców, zwłaszcza owadów, nie potrafi strawić ligniny i celulozy - które są głównym składnikiem budującym ciało roślin. Jednak niektórym owadom pomagają w tym pierwotniaki znajdujące się w ich przewodzie pokarmowym.