Patologie społeczne
Wstęp
Patologia - patologia społeczna - zjawisko lub postawa zakłócające prawidłowy rozwój społeczeństwa, naruszające ustalone i obowiązujące w nim normy moralne oraz etyczne.
(internetowy słownik wyrazów obcych)
We wstępie należałoby się zastanowić nad tym jakie zjawiska w środowisku młodzieżowym są patologiczne. Jak podaje definicja są to zjawiska naruszające normy społeczne. Więc do patologii możemy z pewnością zaliczyć jakiekolwiek wchodzenie w konflikt z prawem. Ale nie tylko. Bo do patologii można też zaliczyć przynależność do grup o ideologii i sposobie funkcjonowania, które nie są społecznie akceptowane, np. rasizm, kult przywódcy i odrzucanie wartości społecznych. Patologie są nieodłącznym elementem każdego społeczeństwa, jednak powinno się podejmować próby ich minimalizacji. A to nie jest możliwe bez zrozumienia i odnalezienia powodu ich powstawania.
Subkultury
Skinheadzi (ang. skin – skóra, head – głowa) są bardzo specyficzną subkulturą i jedną z najlepiej rozpoznawalnych. Skini pojawili się na początku lat 60. w Wielkiej Brytanii z biednych rodzin robotniczych. Skini są subkulturą agresywną, promującą przemoc i nietolerancję. Charakterystyczną cechą jest golenie głów na łyso (co ma wzbudzić szacunek i strach), a także ubieranie się w ciężkie buty i tak zwane fleki (typ kurtki). W Polsce skinheadzi pojawili się na początku lat 80. Tak jak brytyjskich skinheadów cechuje ich rasizm, szerzą kult siły i wchodzą w konflikty z innymi subkulturami.
Punk (ang. śmieć, odpad) wyłonił się w Wielkiej Brytanii na początku lat 70 jako odpowiedź na upadek wartości i brak celu w życiu. Cechą charakterystyczną punku jest zaangażowanie polityczne i społeczne. W tej ideologii główne miejsce zajmuje bunt wobec postaw tradycyjnych, pogarda dla rzeczy materialnych i wszelkiej władzy. Z punkiem ściśle związany jest anarchizm, a także charakterystyczna muzyka o takiej samej nazwie (cechująca się prymitywnymi brzmieniami i „zaangażowanymi” tekstami). Styl ubioru jest barwny i niecodzienny aż do granic absurdu, obejmuje również kolczykowanie i ekstrawaganckie fryzury.
Szalikowcy – są ta grupy kibiców piłkarskich, a raczej pseudokibiców identyfikujących się bezpośrednio z klubem piłkarskim. Charakterystyczną cechą jest noszenie barw klubowych na ubraniach (szaliki, czapki). Szalikowcy są zazwyczaj głównymi prowodyrami bójek na stadionach.
Skate (ang. skate – łyżwa, jeździć na łyżwach/rolkach, skateboard – deskorolka) – jedna z najmłodszych subkultur i jedna z najbardziej rozpowszechnionych. Skejci wyodrębnili się na początku lat 90 w USA. Charakterystyczną cechą jest to, że jeżdżą na rolkach i deskorolkach, chociaż za skejta uważa się obecnie każdego, kto słucha hip-hopu i ubiera się w odpowiedni sposób. Właśnie ten sposób ubierania się jest rzeczą, która się najbardziej rzuca w oczy: luźnie spodnie z krokiem w okolicy kolan, długie bluzy (zazwyczaj z kapturami), specyficzne bluzy i tzw. smycze, czyli specjalne paski wieszane na szyi z zaczepieniem np. na klucze. Skejci jako subkultura sama w sobie nie są negatywnie nastawieni, nie istnieje też żadna ideologia skejtów, powszechne za to jest używanie miękkich narkotyków i alkoholu (co wynika ze statusu społecznego większości członków tej grupy, a nie jakiś przesłanek ideologicznych).
Metale – jest to subkultura skupiona wokół muzyki o takiej samej nazwie. Wywodzi się z Wielkiej Brytanii. Metal ubiera się na czarno, nosi ciężkie buty z metalowymi kapami (końcówka buta nad palcami), obcisłe spodnie (dżinsy, lub dawniej skóra), czarne koszulki najczęściej z nazwami zespołów, i skórzane kurtki. Częste są też długie włosy (im dłuższe tym lepsze), a wśród dziewczyn specyficzne makijaże – biała twarz, czarne usta i rzęsy. Metale nie mają żadnej ideologii i fałszem jest, że większość z nich to sataniści.
Sekty
Sataniści – jest to sekta, której sama nazwa budzi w ludziach nieprzyjemne skojarzenia i lęk. Za twórcę satanizmu uważa się Antona Szandora LaVey’a, który w 1968 r. napisał Czarną Biblię. Pochwala ona nienawiść, przemoc, wolność seksualną, okultyzm i anarchię. Mimo swojej krótkiej historii satanizm zdołał się „dorobić” dwuch „znakomitych” postaci: Aliestera Crowleya (autora wielu ksiąg nt. magii) i Charlesa Mansona (zabójca, głoszący kult przemocy w imię szatana). Satanizm jest nieodłącznie kojarzony z „czarnymi maszami”, w czasie których często ma miejsce dręczenie zwierząt, a dochodzi nawet do zabójstw (jak np. słynne zabójstwo w Rudach Wielkich).
Ruch Świadomośći Kriszny (inaczej Hare Kriszna) – jest to sekta powstała w 1965 roku w Nowym Jorku. Jest oparta na tradycjach hinduistycznych, jednak hindusi odrzucają interpretacje krisznowców. Wyznawca (adept) sekty podlega ścisłej kontroli guru (przywódcy) co do diety, sposobu ubioru i stosunków płciowych. Ruch został uznany za niebezpieczny w związku z duża ilością popełnianych przestępstw takich jak: handel bronią i narkotykami, zabójstwa. W Polsce sekta ta jest bardzo aktywna, jednak znana jest głównie z wegetariańskiego jedzenia i wykładów o jodze i medytacji. Odłamem hare kriszna jest misja czaitani.
Kościół Zjednoczenia (sekta Moona) – został założony w 1920 r. w Korei. Założenia kościoła Moona są mieszaniną protestantyzmu, filozofii wschodu i jego własnych dodatków. Istnieje między innymi pojęcie zbawienia, które można osiągnąć tylko przez ślub, a ślub można dostać w sekcie tylko przez darmową i długoletnią pracę na jej rzecz. Dzięki handlowi bronią i oszustwom podatkowym, a także dzięki pracy członków sekty Moon jest obecnie jednym z najbogatszych ludzi na świecie, mimo delegalizacji jego sekty w wielu krajach.
Mormoni (Kościół Jezusa Chrystusa Świętych Dni Ostatnich) – sekta powstała w 1820 r. w USA, założona przez Josepha Smitha. Sekta uznaje poligamię, a jej nauka jest oparta na Biblii. Nie ma jednak z chrześcijaństwem wiele wspólnego, gdyż opiera się głównie na Starym Testamencie. Sekta ta jest dużą siła finansową w USA, a jej misjonarzy można spotkać na całym świecie.
Używki
Alkohol – jest to najczęściej stosowana wśród młodzieży używka. Mimo wielu akcji o trzeźwości i wysokich karach za sprzedaż alkoholu nieletnim ciągle jest on dostępny. Dlaczego młodzież sięga po alkohol? Często mówi się, że dla szpanu. Młodzież widzi w alkoholu jednak nie tylko szpan (bo w sumie co to za szpan pić, skoro to jest normalne?). Jest to ucieczka od rzeczywistości, coś co nakręca imprezy, coś po czym łatwiej być na luzie, albo chociażby zasnąć. I mimo, że picie alkoholu przez nieletnich jest patologią, często jest tolerowane, jeżeli jest okazjonalne i nie pociąga za sobą większych kłopotów. Jednak sytuacją zdecydowanie alarmującą są nałogi wśród młodzieży. Prowadzą one często do kradzieży i stanów depresji psychicznych. Stany te, dalej „zalewane”, mogą wywoływać zarówno autoagresję, jak i agresję, co często ma opłakane skutki. Nie wspominając już o oczywistych skutkach zdrowotnych spożywania alkoholu.
Papierosy – są dostępne tak samo jak alkohol, w prawie każdym sklepie. Papierosy wywołują szybkie uzależnienie psychiczne. Wydaje się, że dają właśnie to czego się od nich oczekuje. Najczęściej jest to uspokojenie się, odpoczynek, chwila oddechu. Ich efekt w większości jest jednak efektem placebo. Palenie wśród młodzieży jest zjawiskiem, które jest uznawane za normalne wśród tak zwanej „gorszej młodzieży”, jednak, tak jak po alkohol, sięgają po nie też często dzieci z bogatszych rodzin. Z tą przewagą, że je na to stać, więc nie jest to kryminogenne.
Narkotyki – jeżeli chodzi o narkotyki to jest wciąż widoczna granica między narkotykami „miękkimi” i „twardymi”. Oba rodzaje wywołują szybkie uzależnienie psychiczne, jednak narkotyki twarde wywołują uzależnienie fizyczne szybciej. Wśród polskiej młodzieży niezwykłą popularnością cieszą się marihuana i haszysz (liść marihuany jest często obecny na koszulkach, naszywkach itp.). Te narkotyki, zaliczane do miękkich, są uznawane za lepsze od alkoholu, a ich dostępność jest praktycznie bezproblemowa. Nie ma większego osiedla, bez kilku dealerów, albo takich (swoją drogą absurdalnych) sytuacji jak hodowle domowe. Popularna jest też amfetamina, która według wielu ludzi zwiększa możliwości uczenia się i zapamiętywania. Jedynym pocieszającym faktem jest to, że narkotyki twarde wśród młodzieży wciąż są kojarzone tylko z AIDS i dworcem, a to jest rzecz, która powstrzymuje wielu ludzi przed jakimikolwiek kontaktami z nimi.
Podsumowanie
Patologie wśród młodzieży stają się ostatnio normą. Łatwo spotkać młodych ludzi z papierosami w rękach, z kijem baseballowym w ręce, lub sprajujących jakiś zabytek. Podstawowym pytaniem w tym momencie nie staje się jednak „co z tym zrobić?”. Podstawowym pytaniem, które pomoże odnaleźć odpowiedź na wszystkie inne związane z tym tematem jest „dlaczego?”. Dlaczego pojawiają się te patologie. Dlaczego młodzi ludzie szukają ucieczki, akceptacji, wzorców całkiem odmiennych od „właściwych”? Jest to problem psychologiczno-socjologiczny, problem ważny. Jednak nie widać jakichkolwiek działań, które by szły w tą stronę. Często panuje pogląd, że patologie dotyczą tylko marginesu, że normalnym ludziom to się nie zdarza. Tylko czy aby na pewno? Więc ponowie jeszcze raz pytanie: dlaczego?