Skutki wojny 30-letniej dla układu sił w Europie

Wojna trzydziestoletnia zdecydowanie zmieniła oblicze polityczne Europy i wyznaczyła rozkład sił na kontynencie aż do Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Przyczyniła się też do popularności ustroju monarchii absolutnej w XVII i XVIII wieku. Jej zakończeniem było podpisanie pokoju westfalskiego 24 października 1648 roku. Pokój westfalski jest uznawany za jeden z najważniejszych traktatów i dokumentów w historii Europy. Na skutek wojny trzydziestoletniej na znaczeniu zyskała Francja, która uzyskała Alzację oraz miasta Metz i Verdun. Wojna trzydziestoletnia i polityka kardynała Armanda de Richelieu pozwoliła zbudować Francji pozycję kontynentalnego mocarstwa, którą zachowa do czasów Napoleona I Bonaparte. Szwecja ugruntowała swoją obecność nad Bałtykiem - zyskała Pomorze ze Szczecinem. Pozycję mocarstwową zachowa jeszcze do początku XVIII wieku, kiedy to na skutek wojny północnej utraci ją na rzecz Rosji. Co więcej, Szwecja i Francja zostały określone jako państwa gwarantujące pokój westfalski, a tym samym wskazane zostały jako najważniejsze mocarstwa Europy, władne interweniować w sprawy ustroju Rzeszy i władzy Habsburgów.. W Niemczech znacznemu wzmocnieniu uległy posiadłości Saksonii dynastii Wettinów i Brandenburgii, która w późniejszym okresie będzie kluczowym elementem dla budowy potęgi Prus. W kwestii religijnej, traktat westfalski wprowadzał kalwinizm jako trzecie wyznanie w Rzeszy. Wprowadzono także możliwość zachowania starego wyznania przez poddanych na wypadek konwersji władcy. Traktat westfalski wzmacniał rolę władców poszczególnych państw niemieckich kosztem władzy cesarza i wzmacniał rolę parlamentu Rzeszy. Habsburgowie poprzez podział godności elektorskich palatyna reńskiego gwarantowali sobie obieralność na cesarzy Rzeszy, jednakże tracili możliwość realizacji planu zjednoczenia Niemiec, co stanie się możliwe dopiero w XIX wieku i to pod berłem pruskich Hohenzollernów. Z drugiej strony, poza Austrią, dynastia Habsburgów potwierdziła swoje panowanie na Węgrzech i w Czechach. Traktat westfalski uznawał także niezależność i suwerenność Szwajcarii oraz Republiki Zjednoczonych Prowincji (Niderlandów). W 1659 roku Francja i Hiszpania podpisały osobny traktat pirenejski w sprawie wytyczenia granicy między państwami.

Wykłady z historii powszechnej 1918-1939

WYKŁAD I (10.10.2002)

Plan wykładu:
Europa XX w.:
- słabnie jej pozycja jako centrum polit., gosp., kult itp.
- przemiany cywilizacyjne
- stosunki międzynarodowe + rola państw mniejszych
Europa 1916-17:
- kons...