Glony i ich znaczenie w przyrodzie i gospodarce człowieka

Glony są ekologiczną zbiorczą grupą życiową, nie wykształciły rzeczywistych tkanek
i organów takich jak łodyga,korzeń czy liście. Żyją między innymi w wodach słodkich, słonych, kałużach, na korze drzew. Obejmują następujące gromady: Eugleniny, Dinofity, Chryzofity, Zielenice, Brunatnice, Krasnorosty.
W grupie tej dominują organizmy wodne o bardzo zróżnicowanej formie. Glony wykazują różny stopień organizacji komórkowej:
jednokomórkowe np. zawłotnica, chlorella
kolonijne np. skrętnica, gromadnica
wielokomórkowe w których plecha może przyjmować różne kształty; kulisty np. toczek; nitkowaty np. gałęzatka; płatkowaty np. sałata morska oraz wielokomórkowe , których plecha zróżnicowana jest na części: liściokształtną,
łodygo kształtną, oraz chwytniki np. listownica.
Komórki wchodzące w skład plechy glonów zawierają wszystkie elementy charakterystyczne dla eukariotycznych komórek roślinnych:
jądro komórkowe
ściana komórkowa
plastydy
materiały zapasowe

Komórki glonów zawierają barwniki asymilacyjne, tzw. chromatofory. Sa to chlorofile o barwie zielonej, karoten o barwie pomarańczowej, ksantofil o barwie żółtej, fikoerytryna o barwie bordowej, fikocyjanina o barwie niebieskiej, fukoksantyna o barwie brązowej. Kombinacja i proporcja barwników nadaje glonom charakterystyczny kolor.
Głębokość występowania w wodzie jest uzależniona od możliwości wykorzystania odpowiedniej długości promieni świetlnych potrzebnych do procesu fotosyntezy najpłyciej są glony zielone, nieco głębiej brunatne, najgłębiej czerwone.


Charakterystyka gromad glonów

Eugleniny – znanych jest około 800 gatunków. Są jednokomórkowe, pozbawione ściany komórkowej. Zaopatrzone w wić, umożliwiającą ruch. Ich chromatofory mają postać krążków, taśm, gwiazdek. Dominują barwniki zielono-żółte. Substancją zapasową jest paramylon
(węglowodan). Mogą być auto i heterotrofami. Przedstawiciele: Euglena zielona, Phacus.

Tobołki – obejmują najliczniejsze bruzdnice (Dinofity). Jednokomórkowe, zaopatrzone
w wić. Większość okryta celulozową ścianą stanowiącą pancerzyk złożony z tarczek. Na pancerzyku widoczne są dwie bruzdy. Dominuje barwa brązowa.

Chryzofity – najliczniejsze w tej grupie są okrzemki, organizmy jednokomórkowe, występujące
w wodzie i glebie. Komórka posiada pancerzyk utworzony z pektyn przesyconych krzemionką. Pancerzyk składa się z wieczka i denka, posiada liczne ornamenty. Mają chromatofory brunatne, oliwkowo-zielone.

Zielenice – liczą ok. 11 tys. gatunków. Dzielą się na 3 klasy: zielenice właściwe,
sprzężnice, ramienice. Występują w wodzie i na lądzie. Mają
formy jednokomórkowe, kolonijne, wielokomórkowe. Zawierają chromatofory: zielone, żółte, pomarańczowe, o różnych kształtach.


Brunatnice – liczą około 1500 gatunków. Są to wielokomórkowe glony morskie, nieliczne w
wodach słodkich. Posiadają plechę wykazującą podobną budowę do tkankowej. Dominują barwniki żółto-brązowe. Tworzą podwodne łąki i zarośla. Przedstawiciele: morszczyn
pęcherzykowaty, laminaria.
Krasnorosty – występują w morzach. Niewielkie rośliny żyjące przy dnie. Dominują barwniki: czerwony, niebieski, żółty. Przedstawiciele: furcellaria, fastigiata, chrzęśnica kędzierzawa.

Odżywianie glonów ; większość glonów to autotrofy, ale są wśród nich pasożyty jak i saprofity, wyjątek to euglena, która jest organizmem zmiennożywnym raz jest autotrofem a raz heterotrofem ( samożywna i cudzożywna).
Glony oddychają tlenowo, większość z nich jest nie ruchliwa, przytwierdzona do podłoża,
część biernie unoszona w toni wodnej, a niektóre poruszają się za pomocą wici.

W rozwoju glonów wyższych: zielenic, brunatnic, krasnorostów, występuje przemiana
pokoleń, czyli występowanie pokolenia płciowego, gametofitu, i bezpłciowego, sporofitu, w cyklu życiowym.
Gametofit – jest pokoleniem płciowym. Powstaje z haploidalnego zarodnika. Jego rolą jest wytwarzanie gametangiów – plemni i lęgni, w których produkowane będą komórki rozrodcze: plemniki i komórki jajowe.
Wyróżniamy 3 rodzaje gamet:
- izogamię, polegającą na łączeniu się dwóch gamet mających
wici identyczne pod względem wielkości.
anizogamię, w której łączą się dwie gamety mające wici ale
różnią się wielkością.
Oogamię, która jest najbardziej rozpowszechnionym typem rozmnażania. Polega na łączeniu się dużej gamety żeńskiej z małą gametą męską.
Jeśli plemnia i rodnia powstaną na jednym gametoficie, określamy go jako jednopienny, jeśli na jednym gametoficie powstają plemnie, a na innym lęgnie, wówczas nazywamy je dwupiennymi.
Sporofit – to pokolenie bezpłciowe. Powstaje po procesie zapłodnienia z zygoty. Jego
rolą jest wytwarzanie zarodni z zarodnikami. Powstanie zarodników poprzedzone jest podziałem mejotycznym.

Wyróżniamy dwa rodzaje przemiany pokoleń
przemiana izomorficzna, gdy brak zróżnicowania morfologicznego między gametofitem i sporofitem
przemiana heteromorficzna, gdy jest zróżnicowanie morfologiczne między gametofitem
i sporofitem.

U glonów obserwujemy stopniowe różnicowanie się budowy i czynności życiowych. Od
jednokomórkowych, rozmnażających się bezpłciowo, do wielokomórkowych, z początkami zróżnicowania pseudo tkankowego oraz występowania wszystkich typów rozmnażania, bezpłciowego i płciowego.

Rola glonów
wzbogacają wodę i atmosferę w tlen,
są pokarmem dla roślinożerców,
powodują samooczyszczanie wody,
jako martwe organizmy wzbogacają wodę w związki organiczne i mineralne,
zapewniają ciągłość krążenia pierwiastków
wykorzystywane są jako nawóz naturalny
są paszą dla zwierząt
są pokarmem dla ludzi
wykorzystywane są w przemyśle: spożywczym, farmaceutycznym, kosmetycznym;
w mikrobiologii jako podłoże do hodowli bakterii.
napowietrzają glebę i wzbogacają ją w próchnice
Nadmierny rozwój glonów może powodować: zakwity wody i przyduchę, zapychanie filtrów utrudniając przepływ wody, zahamowanie rozwoju innych organizmów, obniżenie walorów smakowych i zapachowych ryb, obrastanie i obciążanie statków.