Układ wydalniczy
PŁAZY
Układ wydalniczy
- posiadają dość szerokie, taśmowate i jednolite parzyste nerki
- wzdłuż nich na brzegach znajduje się moczowód pierwotny
- silnie rozcieńczony mocz uchodzi do steku, którego uchyłek tworzy pęcherz moczowy (resorbujący wodę)
- nerkę dorosłych płazów tworzy pranercze, rozwijające się ze środkowej części mezodermy nerkotwórczej
- płazy wydalają mocznik (skrzelodyszne larwy amoniak)
- u większości płazów zapłodnienie jest zewnętrzne (u części płazów beznogich jest wewnętrzne – jajorodność)
- duże komórki jajowe, otoczone galaretowatą osłonką, średnio zasobne w żółtko
- w rozwoju pojawia się larwa – kijanka - posiadająca skrzela zewnętrzne, szczeliny skrzelowe i często również przyssawki pozwalające przyczepienie się do podwodnych rodług; odżywia się planktonem; wykształca ogon; występuje bardzo żie poskręcane jelito; tylne kończyny powstają szybko, przednie zaś dopiero jednocześnie z zanikiem skrzeli i ogona oraz ze zmianami w skórze (gruczoły wielokomórkowe) podczas metamorfozy
- dość słabo zaznaczony dymorfizm płciowy
GADY
Układ wydalniczy:
- nerki – parzyste, fasolowate narządy
- wytwarzany w nerkach mocz dostaje się do moczowodu wtórnego (powstałego z uchyłka kloaki)
- u żółwi i jaszczurek końcowy odcinek rozszerza się w pęcherz moczowy
- nefrony nie kontaktują się z jamą ciała, a jedynie przefiltrowują krew w kłębuszkach naczyniowych
- silna resorpcja wody przez ściany kloaki
- gady wydalają kwas moczowy
RYBY
Układ wydalniczy jest niezależny od układu rozrodczego. Tworzą go dwie długie, biegnące pod kręgosłupem nerki o typie pranerczy. Przednie końce nerek zlewają się ze sobą. Z każdej nerki prowadzi moczowód (przewód Wolffa) łączący się w jeden przewód, który otwiera się do pęcherza moczowego. Stąd mocz wydostaje się na zewnątrz osobnym ujściem - kanałem moczowym. Istotnym problemem związanym z przebywaniem w środowisku wodnym jest regulacja ciśnienia osmotycznego, czyli utrzymywanie właściwego stężenia jonów w płynach ustrojowych. Ryby słodkowodne żyją w środowisku hipotonicznym, co oznacza że stężenie elektrolitów ich ciała jest wyższe niż stężenie otaczającej je wody. Stąd woda z zewnątrz nieustannie wnika do ich ciała, a równocześnie jony soli mineralnych uciekają na zewnątrz. Usuwaniem nadmiaru wody zajmują się nerki, produkując bardzo rozcieńczony mocz. Uzupełnianie strat soli mineralnych to zadanie skrzeli - a ściślej wyspecjalizowanych komórek solnych w ich nabłonku. Komórki te zdolne są do aktywnego transportu jonów, wbrew gradientowi stężeń. Ryby morskie znajdują się w sytuacji odwrotne. Żyją w środowisku hipertonicznym, co oznacza że woda nieustannie ucieka z organizmu, a wnika do niego nadmiar soli. Reguluje to ten sam mechanizm, który działał u ryb słodkowodnych, tyle że tu działa on w odwrotną stronę. Komórki solne w nabłonku skrzeli wychwytują jony z płynów ciała i aktywnie usuwają je na zewnątrz. Niedobór wody uzupełniany jest przez najzwyczajniejsze jej picie.