NA CZYM POLEGA „PARADOKS PUŚLECKIEGO”

Unię Europejską można rozpatrywać w kontekście procesów regionalizacyjnych i globalizacyjnych , a także w świetle starań krajów stowarzyszonych, w tym Europy Środkowej i Wschodniej o członkostwo w jej strukturach. Dzięki umowom o stowarzyszeniu krajów Europy Środkowej i Wschodniej Unia Europejska może kontrolować realizację tych porozumień. Ponadto owe umowy zobowiązują kraje stowarzyszone do wprowadzania reguł unijnych w swoich gospodarkach, dzięki czemu mogą dostosować się do wyższego unijnego poziomu rozwoju. Europejski system regionalny jest przy tym mieszaniną różnych czynników instytucjonalnych, kulturowych, społecznych i ekonomicznych , co sprowadza go to do roli regionalnego hegemona i /albo partnera globalizacji.
Z drugiej strony integracjia krajów Europy Środkowej i Wschodniej z Unią Europejską stanowi dla nich szansę na trwałe połączenie z grupą krajów triady (USA, Unia Europejska, Japonia) wiodących na świecie pod względem ekonomicznym, technologicznym i organizacyjnym, dynamizujących międzynarodowe przepływy towarów i czynników wytwórczych. Integracja gospodarcza z Unią Europejską może pośrednio zapoczątkować, ułatwić i przyspieszyć szersze włączenie się krajów Europy Środkowej i Wschodniej do procesów globalizacji oraz wykorzystanie ich jako "dźwigni" dla przyspieszenia rozwoju ekonomicznego w przyszłości. Podejście tego rodzaju zostało określone jako "paradoks Puśleckiego".
"Paradoks Puśleckiego" polega przede wszystkim na osłabieniu hegemonialnej roli Unii Europejskiej w stosunku do krajów stowarzyszonych i szerszym dostępie tych ostatnich, poprzez integrację, do korzyści, jakie uzyskują kraje triady z procesów globalizacyjnych. W "paradoksie Puśleckiego" przewaga ekonomiczna Unii Europejskiej jest oczywiście uwzględniana, ale ma ona znaczenie pozytywne w sensie możliwości udzielania różnego rodzaju pomocy ekonomicznej krajom stowarzyszonym, starającym się o uzyskanie członkostwa w UE. W tym kontekście inni autorzy twierdzą, że obawiając się hegemonii Unii Europejskie, niektóre bogatsze kraje europejskie nie podjęły jeszcze decyzji w sprawie członkostwa w tym ugrupowaniu integracyjnym. Wśród krajów Europy Środkowej i Wschodniej w niektórych przypadkach zauważalna jest także swego rodzaju ambiwalencja w stosunku do członkostwa w Unii Europejskiej. Poglądy tego rodzaju mogą wszakże wpływać negatywnie na decyzje krajów Europy Środkowej i Wschodniej w sprawie ich członkostwa w Unii Europejskiej. Pozostawanie na uboczu analizowanych procesów stworzyłoby pewnego rodzaju „równię pochyłą” wiodącą kraje słabiej rozwinięte na margines gospodarki światowej, ze wszystkimi tego negatywnymi konsekwencjami dla długofalowego rozwoju technologicznego, ekonomicznego i społecznego.
"Paradoks Puśleckiego" wskazuje na to, iż możliwie szybkie włączenie krajów stowarzyszonych, w tym także krajów Europy Środkowej i Wschodniej, poprzez integrację z Unią Europejską do procesów globalizacji przyczyniło się do ich pełniejszego uczestnictwa w integrującym się światowym systemie gospodarek współzależnych. Według "paradoksu Puśleckiego", suwerenność pojmuje się inaczej, a mianowicie nie w kategoriach zewnętrznego umiejscowienia niektórych decyzji, ale w kategoriach zdolności rozwojowych w określonych warunkach otoczenia zewnętrznego.
"Paradoks Puśleckiego" wskazuje także, iż integrowanie się z Unią Europejską i gospodarką światową oznacza nie tylko korzyści, lecz również koszty. Korzyści wszakże przewyższają koszty, a te ostatnie są relatywnie mniejsze dla gospodarek rozwijających się dynamicznie.