Rolnictwo Na świecie i w Polsce

UWARUNKOWANIA ROZWOJU ROLNICTWA

1. Uwarunkowania przyrodnicze:
a) ukształtowanie terenu
b) uwarunkowania glebowe (urodzajność gleby)
- to cecha naturalna umożliwiająca zaspokajanie roślin w substancje odżywcze
- żyzność gleby - zdolność do wydawania plonów
- najlepsze ziemy - czarnoziemy, mady, wytworzone z popiołów wulk, rędziny
- najuboższe - pustynie
c) okres wegetacyjny - ile dni w roku jest +5°C i wyżej (umiark-ciepła,podzwrot)
d) warunki wodne

2. Uwarunkowania pozaprzyrodnicze:
a) zasady siły roboczej
- szczególnie istotne w krajach słabo rozwiniętych gdzie uprawa roślin jest pracochłonna (ryż, kawa, bawełna)
- w krajach wysoko rozw liczba ludzi jest mała, bo występuje duża mechanizacja
b) ustrój rolny, na który składają się: własność ziemi, wielkość gospodarstw
c) poziom kultury rolnej
- na ten wynik wpływ ma stosowanie nowoczesnych metod uprawy, poziom mechanizacji, poziom nawożenia i stosowanie środków ochrony roślin
- roś.mod.gen-GMO
d) poziom rozwoju przemysłu i zakres usług dla rolnictwa (zależy od zapleca naukowego)
e) polityka rolna państwa: dofinansowanie, ceny gwarantowane, system kredytów, polityka celna
f) uwarunkowania międzynarodowe: kursy walut, ceny na rynkach światowych
g) sposoby gospodarowania: rolnictwo samozaopatrzeniowe, r.towarowe
h) typ gospodarki rolnej
- rolnictwo intensywne: charakterystyczne dla krajów gdzie na 1 mieszkańca przypada mało gruntów ornych; wysokie finansowania, towarowość, plony
- rolnictwo ekstensywne: na 1 mieszkańca dużo gruntów ornych, mniejsze inwestycje, niższe plony (Rosja, Australia, USA)

3. Główne obszary rolnicze świata
- woły: Podole na Ukrainie
- nizina Węgierska, Śląska
- wyżyna Bawarska
- delta Nilu
- nizina Gangesu, Laplate
- Prerje półn-amerykańskie

4. Główne obszary rolnicze PL: nizina Śląska, żuławy wiślane, wyżyna kielecko-sandomierska


ROŚLINY UPRAWNE

1. Zboża
- pszenica - główne zboże chlebowe świata (część Wielkich Równin w USA i Kanadzie, delta Nilu, Nizina Francuska)
- jęczmień - uprawia się w klimatach umiarkowanych i podzwrotnikowych
- kukurydza - klimat gorący (nizina centralna w USA, Mandżuria, środkowa część wyżyny Brazylijskiej)
- ryż - nizina Gangesu, dolina Jangcy, Góry Południowochińskie, stan Arkansas

2. Bulwiaste: ziemniaki

3. Cukrodajne: trzcina cukrowa (Braz,Indie), burak cukrowy (Fr,USA)

4. Włókniste: bawełna (Chiny,USA), len (Chiny[3/4 światowego],Francja)

5. Oleiste: słonecznik (Rosja,Ukraina), oliwka (Hiszp,Włochy,Grecja)

6. Używki: kawa (Braz,Wietnam,Indon,Kolumbia), herbata (Indie,Chiny), kakao (W.Koś.Sło,Ghana,Indo), tytoń (Chiny,Braz,Indie)


UŻYTKOWNIAE ZIEMI NA ŚWIECIE I W POLSCE

[tabelka, po chu]

Dużo gruntów ornych (50%+): Ukraina, Indie, Dania
Sady (7-10%): Włochy, Hiszpania, Grecja
Łąki i pastwiska (50%+): Mongolia, RPA, Australia,
Lasy (40-50%): Japonia, Szwecja, Brazylia
Grunty nieuprawne: Egipt (95%)

1. Rolnictwo plantacyjne: gospodarstwa wielkoobszarowe położone w strefie międzyzwrotnikowej, monokultura (przez wiele lat upraw. to samo), płody rolne przeznaczone na eksport, na plantacjach nie uprawia się roślin żywieniowych.

2. Charakterystyczne rośliny: kakaowiec, kawowiec, herbata, bawełna, palma oleista, trzcina cukrowa, bananowiec

3. Cechy rolnictwa ekologicznego: prowadzenie gospodarstw na terenie najmniej zanieczyszcz, nawożenie naturalne, staranny dobór sąsiadujących roślin uprawnych, stosowanie płodozmianu, staranna+mechaniczna pielęgnacja gleby, wykluczenie hormonów i substancji wzrostowych w hodowli zwierząt, naturalne pasze

4. GMO (żyw.mod.gen.): a) zalety: rośliny są bardziej odporne na zmiany klimatyczne, na choroby, duże plony, duże rozmiary; b) wady: nieznane skutki uboczne, niebezpieczeństwo mutacji

5. "Zielona rewolucja" - w latach 60 XXw. organizacja działająca przy ONZ - FAO celem ograniczenia głodu wprowadziła nowe, dające wyższe plony odmiany pszenicy, ryżu i kukurydzy. Testowano to w Indiach i w Meksyku.

6. Rolnictwo zrównoważone - powinno się tak prowadzić gospodarkę rolną, by pozostawić potomnym jak najwięcej obszarów, które można wykorzystać rolniczo



PROBLEMY WYŻYWIENIA LUDNOŚCI NA ŚWIECIE

1. Dzienne zapotrzeb.pokarm: 2500-3000kcal, 70-80g białka, sole min, witaminy
2. Czynniki wpływające na zapotrz.energ: klimat, rodzaj pracy, płeć, wiek
3. Średnie spożycie dobowe na świecie: 2700kcal i 67g białka
4. Ocena stanu zaspokojenia:
- ok. 1/3 ludności spożywa mniej niż powinna
- ok. 0,1 ludności jawnie głoduje
- ok. 30 mln ludzi umiera z głodu
- ok. 1/4 ludności spożywa znacznie więcej niż powinna

5. Przyczyny głodu:
- brak $
- niska produkcja żywności w krajach rozwij.
- wyższy wskaźnik przyrostu natural niż wzrost produkcji rolnej

6. Rodzaje głodu:
a) jawny (ilościowy) - ból spowodowany brakiem pożyw.
b) utajony (jakościowy) - brak białka, witamin, mikroelem.

7. Skutki głodu:
a) upośledzenie fizyczne i umysłowe (szczególnie u dzieci do 4 roku życia, ponieważ silnie rozwija się wtedy mózg)
b) choroby
- brak wit.A:ślepota, wit.D:krzywica, wit.B:zanik mięśni (->praraliż), wit.C:szkorbut, żelaza:anemia, białka:wychudzenie organizmu, obrzęk i zmiany w wątrobie

8. Sposoby zapobiegania zjawiska głodu:
a) powiększyć areał gruntów ornych poprzez nawadnianie pewnych części pustyń i osuszanie bagien
b) wzrost plonów - racjonalne nawożenie, stuczne nawadnianie, walka ze szkodnikami, właściwy płodozmian, zapobieganie erozji gleb
c) przeprowadzenie w wielu regionach świata reform rolnych
d) zwiększenie wydajności gospodarstw rolnych
e) bardziej sprawiedliwy podział ziemi, wzrost poziomu edukacji technicznej i technologicznej
f) zmniejszenie strat produkcyjnych - ok 20%, lepsze przechowywanie i magazynowanie żywności
g) zwiększenie produkcji żywności z mórz i oceacnów
h) długotrwała pomoc finansowa, naukowo-techniczna i organizacyjna dla krajów słabo rozw. ze strony państw bogatych zgodnie z zasadą "dawania wędki, a nie ryby", czyli pomoc w wyprodukowaniu żywności, a nie darmowe przekazywanie
i) ograniczenie przyrostu naturalnego


RYBOŁÓSTWO - połów ryb i innych organizmów zwierzęcych

1. Obecnie zaspokaja 1-2% protrzeb żywnościowych ludności

2. Połowy w 2007r - 92.4mln ton (z tego ponad 70% to ryby morskie)
a) państwa odławiające najwięcej: Chiny 17.9%, Peru 8.6%, Japonia 5.1%, Chile 4.1%, PL 0.3%
b) największe na jednego mieszkańca: Islandia 7075kg, Norwegia 596kg, Peru 303kg, Dania 282kg, Chile 247kg, PL 6.4kg

3. Największe obszary połowów ryb morskich:
- płn-zach Pacyfik 25%
- płn-wsch Pacyfik 20%
- płn Atlantyk 15%

Największe obszary połowów znajdują się w rejonach mieszania się ciepłkych i zimnych prądów morskich oraz morzach przybrzeżnych

4. Problemy rybołóstwa
- wprowadzanie przez liczne państwa rozszerzonego pasa wód suwerenności ekonimicznej
- wyczerpywanie się łowisk
- wzrastające odległości do łowisk (co zmusza budowę statków-przetwórki & dowóz i wymiana załóg)


LASY I GOSPODARKA LEŚNA NA ŚWIECIE

1. Kompleksy leśne
a) wieczne zielone lasy równikowe - las wielogatunkowy i szybki przyrost masy drzew
b) tajga - lasy iglaste - niewielka liczba gatunków drzew, powolny przyrost masy drzew

2. Państwa o największej powierzchni leśnej: Rosja, Brazylia, Kanada, USA

3. Lesistość - udział powierzchni leśnej w stosunku do powierzchni lądowej
średnia ~30%, największa Ameryka Płd 46.5%, Europa ~30%, najmniejsza Afryka 22%
kraje bezleśne: Arabia Saudyjska, Libia, Kuwejt
największa lesistość wg. państw (60%+): Szwecja, Finlandia, Japonia, Kambodża, Laos, Birma

4. Funkcje lasów: dostarczanie tlenu, siedlisko życia organizmw, retencja opadów, rekreacja/turystyka, gospodarcza(drewno,owoce)

5. Zagrożenie lasów:
nadmierne wycinanie, lasy monokulturowe, regulacja rzek, przesuszenie gleby(przyczyna pożarów), emisja zanieczyszczeń kulturowych