Transport bierny

* Transport bierny *

Transport ten można okreslić jako pochodzenie różnych substancji przez błony biologiczne bez nakładu energii metabolicznej żywego organizmu. Ten transport bierny może odbywać się dzięki następującym mechanizmom: dyfuzji prostej, dyfuzji złożonej i dzięki transportowi nośnikowemu.
"Dyfuzja prosta" opiera się o gradient stężenia, czyli o różnicę stężeń. Prawo Ficka określa mnechanizm dyfuzji prostej.
"Dyfuzja złożona" jest procesem, w którym oprócz czynnika dyfuzyjnego występuje wpływ innych czynników (np. gradient ciśnienia hydrostatycznego).
W procesach "dyfuzji ułatwionej" czyli transportu nośnikowego cząsteczki przenoszone są przy pomocy białek nośnikowych. Cżasteczka (np. substancja lecznicza) w przestrzeni zewnątrzkomórkowej łączy się z białkiem błony komórkowej, następnie to białko przenosi w formie kompleksu cząstkę chemiczną do wnętrza komórki, gdzie następuje proces dysocjacji czyli oderwania się tej naszej cząstki od białka nosnikowego. Przeniesione cząstki chemiczne pozostają we wnętrzu komórki, tam wywierają swoje działanie, natomiast białko nosnikowe zmienia swoją postać (konformację) w sposób umożliwiający przeniesienie innych cząstek. Funkcję nośnikową przypisuje się białkom integralnym błony komórkowej. Ważnym elementem transportu błonowego są "kanały jonowe", utworzone przez białka integralne, którymi mogą napływać do komórki lub z niej wypływać różne cząstki chemiczne. Kanały jonowe mają zdolność otwierania i zamykania i jest to związane ze zmianami konformacyjnymi białek integralnych. Ważnym elementem wpływajacym na transport bierny są różne substancje chemiczne charakteryzujące się wielkością, ładunkiem elektrycznym, rozpuszczalnością i średnicą częsteczki.

Wyróżniamy 4 podstawowe grupy substancji:

1. cząsteczki rozpuszczalne w tłuszczach;

Przechodzą one przez błony komórkowe w obu kierunkach zgodnie z gradientem stężeń, do tej grupy zaliczamy cząsteczki tlenu i CO2, ammy przykład dyfuzji prostej.

2. cząsteczki nierozpuszczalne w tłuszczach;

Związki te łączą się z białkiem nośnikowym tworząc nietrwały kompleks, przykład to aminokwasy i glukoza, mamy tu transport ułatwiony.

3. cząsteczki o średnicy mniejszej niż średnica porów w błonie, obojętne i mające ładunek ujemny. Cząsteczki te bez trudu przechodzą przez błony, przykładem jest woda, mocznik lub aniony chlorkowe.

4. cząstki o średnicy mniejszej niż średnica porów w błonie, mające ładunek dodatni;

Przykładem mogą być jony sodowe i potasowe.