Historia Europy

,,U zarania dziejów znany ludziom świat leżał na Wschodzie. Na Zachodzie czekało Nieznane, nie odkryty cel przyszłych wypraw. Ciekawość księżniczki Europy stała się przyczyną jej zguby, ale doprowadziła do powstania nowej cywilizacji, która otrzymała jej imię i rozszerzyła się, obejmując swoim zasięgiem cały kontynent." Norman Davies

Pochodzenie nazwy Europa nie jest jednoznacznie wyjaśnione.
Najczęściej wiąże się je z semickim słowem ereb - ciemność, mrok. Europa oznaczała krainę ciemności, gdzie chowa się słońce (część lądu położoną na zachód od zamieszkanych ziem).
Słowo Europa pojawiło się również w języku greckim. Było to również imię żeńskie, którym obdarzono kilka mitycznych postaci. Najsłynniejszą z nich była córka króla Tyru. Z mitem o porwaniu Europy wiąże się również podanie o powstaniu pisma greckiego. Miał się do tego przyczynić jej brat Kadmos, który poszukując Europy dotarł do Grecji i przekazał jej mieszkańcom alfabet fenicki.

Historyk brytyjski Norman Davies dostrzega tutaj kilka skojarzeń ważnych dla kształtowania się kontynentu: porwanie księżniczki jest jakby przeniesieniem dorobku starszej kultury (fenickiej) do dopiero powstającej cywilizacji kreteńskiej, później helleńskiej.W VIII w. p.n.e. nazwa Europa używana była już do określenia pewnego obszaru. Najpierw prawdopodobnie nazywano tak pół- nocną Grecję, później nieznane wówczas bliżej ziemie na północ od Hellady. Następnie opatrzono tą nazwą tereny od Morza Czarnego po Gibraltar. Żyjący na przełomie V i IV w. p.n.e. słynny lekarz Hipokrates oraz filozof Izokrates wyraźnie oddzielali Europę od Azji, podkreślając różnice w stylu życia między niezależnymi i wolnymi Grekami, a żyjącymi pod despotycznymi rządami Persami. Sformułowanie Europa wiązali więc z różnicami politycznymi.
Nie było one jednak często używane w starożytności. Popularniejszy był podział świata na terytoria barbarzyńskie i na ziemie zamieszkane przez Greków, a później należące do wielkiego imperium rzymskiego.Za początek właściwych dziejów Europy jako odrębnej całości przyjmuje się schyłek antyku i wyłanianie się nowego świata, nazwanego później średniowiecznym. To plemiona germańskie, a także słowiańskie w okresie tzw. wielkiej wędrówki ludów przyniosły zagładę Cesarstwu Rzymskiemu. Wprawdzie zniszczyły wiele jego osiągnięć kulturalnych, ale nie oparły się przyswojeniu dużej części jego dorobku. Stopniowo centrum władzy europejskiej zaczęło przenosić się na północ, a obszar Europy na mapach zaczął przypominać jej dzisiejszy zasięg.

Jednak pojęcie Europa jeszcze długo nie było popularne. W czasie walk z Arabami, atakującymi z terenów Półwyspu Iberyjskiego, kronikarze tych wojen nazywali wojska obrońców europenses. Termin Europa pojawiał się także w innych okresach jednoczenia się przeciwko zagrożeniu z zewnątrz, np. w czasie walk z Awarami, Madziarami, Tatarami czy Turkami. Jednak bardziej popularne było określanie nowych królestw, powstałych po upadku zachodniego cesarstwa jako ziem chrześcijańskich, gdyż ta religia je wszystkie łączyła.

Dopiero w okresie ostrych podziałów religijnych powstałych w wyniku reformacji w XVI i XVII w., pojawiła się potrzeba posługiwania się terminem o neutralnym charakterze. W XVIII w. określenie Europa odsunęło w cień dawniejszą wspólnotę chrześcijańską (respublica christiana). W 1751 r. słynny francuski pisarz i filozof oświecenia Wolter opisywał Europę jako:
Swego rodzaju ogromną republikę podzieloną na liczne państwa; niektóre o ustroju monarchistycznym, inne mieszanym, lecz wszystkie odpowiadające sobie nawzajem. Wszystkie opierają się na fundamencie wspólnej religii, nawet jeśli różnią się pod względem wyznania; wszystkie kierują się takimi samymi zasadami prawa publicznego i polityki, które to zasady pozostają nieznane w innych częściach świata.

Chociaż nazwa utrwaliła się powszechnie, kulturowe granice Europy do dziś nie są sprecyzowane. Pod względem politycznym Europa do połowy XX w. pozostawała pewną ideą, koncepcją, do której odwoływali się niektórzy myśliciele. W sensie kulturowym wielkie znaczenie przywiązuje się do granicy między chrześcijaństwem zachodnim a wschodnim (prawosławiem). Zwolennicy takiego podziału wskazują nie tylko na różnice religijne, ale i inną kulturę polityczną, stosunek do państwa, styl życia.