"Król Edyp" Sofoklesa jako tragedia antyczna.
W starozytnosci tragedia grecka rzadzily surowe zasady kompozycji. Zachowana musiała być nie tylko zasada decorum i trzech jedności, również bohater tragedii musiał posiadać ściśle określone cechy. Dramat winien opowiadać histrorię człowieka dobrze urodzonego i powszechnie szanowanego, rownoczesnie jednak podobnego zwykłym ludziom, czyli niedoskonałego. Bohater w czasie trwania akcji popada ze szczescie w nieszczescie, mimo wysilkow aby uciec przed ciazacym nad nim fatum. Na dodatek wina jego jest nieswiadoma i wychodzi na jaw w trakcie trwania wydarzen. Król Edyp, tytułowy bohater tragedii Sofoklesa, posiada wszystkie cechy typowego bohatera tragicznego.
Gdy Edyp byl dzieckiem, Pytia przepowiedziala, ze zabije on swego ojca i poslubi matke. Jego rodzice, para królewska Teb, postanowili porzucic go w lesie aby tam znalazl smierc i nie spelnil strasznej przepowiedni. Jednak dziecko, w skutek zaniedbania posłańca, trafiło na wychowanie do króla i królowej Koryntu. Gdy Edyp dorósł i odkryl swe przeznaczenie, pojechal w swiat, aby oddalic sie od swych rodzicow, za ktorych uwazal wladcow Koryntu. Po licznych przygodach trafil do Teb i tu pokonal strasznego Sfinksa i poslubil owdowiala niedawno krolową Jokaste – swa prawdziwa matke. Wczesniej, w wyniku przypadkowej walki na drodze, zabil, jakby sie wydawalo, skromnego kupca, który jednakze pozniej okazuje sie byc jego ojcem. Widzimy tu wyraznie tragiczna nieuniknionosc przeznaczenia. Zamiary Edypa mijają sie z celem, kazdy jego ruch przybliza go do wypelnienia przepowiedni. W dramacie Sofoklesa Edypa poznajemy, gdy probuje odkryc przyczyne klesk spadajacych na tebanczykow. Już na samym poczatku daje sie zauwazyc tzw. ironia tragiczna, gdy Edyp, wygłaszając wyrok na zabójcę króla Lajosa, bezwiednie skazuje samego siebie, gdyz to on wlasnie jest mordercą. Jedynym z postawowych elementów grozy tragicznej jest to, że Edyp sam powoduje wykrycie swego losu, co jest potem przyczyna jego zguby. Edyp jest jednak nieswiadomy zbrodni i pewien swej niewinnosci, co wiecej, mysli, ze udalo mu sie uciec przeznaczeniu i oszukac bogow. Ta duma i pycha (zwane hybris) sa kolejną wazną cechą bohatera tragicznego.
Podstawowym celem antycznej tragedii bylo katharsis, czyli oczyszczenie widza poprzez wzbudzenie w nim litości i trwogi. Aby jednak osiagnac katharsis, widz musial w pewien sposob utozsamiac sie z boh. Tragedii, wobec tego musial byc do niego podobny. Król Edyp posiada zwykle, wlasciwe wszystkim ludziom cechy. Jest dobrym, sprawiedliwym królem, kochającym mężem i ojcem. Jednak bywa również gwałtowny i porywczy, np. w rozmowie z wieszczem Terezjaszem. Zachowuje sie tez jak okrutny i niesprawiedliwy tyran, gdy oskarza Kreona o zdrade. Gdy na jaw wychodzi jego straszny los, Edyp, zrozpaczony, czuje odraze i podarde dla samego siebie. Widzi swe czyny jako najgorszą zbrodnie, wstydzi sie ich i dlatego wykłuwa sobie oczy, „bo jakim wzrokiem patrzalby na ojca w Hadesie?”.
Edyp to człowiek, którego tragedią jest niewiedza, a klęską poznanie. Od urodzenia ciazy nad nim fatum i mimo wszelkich staran nie udaje mu sie od niego uciec. Jedyną jego prawdziwa wina jest w istocie hybris, pycha i duma, ze udalo mu sie oszukac przeznaczenie. Spotyka go za to tym wieksza kara. Król Edyp jako postać literacka jest postacia archetypiczna, której dzieje i postępowania ukazują pewne wzory uniwersalne. Jestesmy swiadkami bezsilnosci bohatera, który rano jest szanowanym i kochanym krolem, a wieczorem splamionym najgorszymi zbrodniami nieszczesnikiem. Tragiczne losy Edypa pokazują, ze nie można uciec od swego przeznaczenia.