Tworzywa sztuczne

Geneza nazw tworzyw
Tworzywa sztuczne to ogólnie przyjęta nazwa materiałów, których podstawowym składnikiem są substancje wielkocząsteczkowe. Ich dawną nazwą jest masa plastyczna, ale i obecnie stosowany plastik jest nieprawidłowy, nie budzi natomiast zastrzeżeń zestawienie konkretnej grupy tworzyw sztucznych z końcówką -plast np. fenoplasty, aminoplasty, fluoroplasty czy duroplasty.
Definicja tworzywa sztucznego
Materiały, których podstawowym składnikiem są naturalne lub syntetyczne polimery; tworzywa sztuczne mogą być otrzymywane z czystego polimeru (Np. polimetakrylan metylu, polistyren, polietylen), z kopolimerów lub z mieszanek polimerów. Często otrzymuje się je z polimerów modyfikowanych metodami chemicznymi (np. przez hydrolizę), fizykochemicznymi (np. przez degradację) lub przez dodatek takich substancji, jak: plastyfikatory, wypełniacze , stabilizatory oraz barwniki i pigmenty. Tworzywa sztuczne są potocznie zwane plastikami lub masami plastycznymi.

Historia tworzyw sztucznych
Pierwsze w skali przemysłowej próby chemiczne modyfikowania związków wielkocząsteczkowych rozpoczęto 1850–75. W 1872 w USA otrzymano celuloid, w Niemczech — 1897 uruchomiono produkcję galalitu, a 1904 acetylocelulozy. Pierwszymi syntetycznymi tworzywami sztucznymi były żywice fenolowo-formaldehydowe otrzymane 1872 (A. Baeyer), jednak produkcję ich podjęto dopiero 1909 na podstawie patentu belg. chemika H. Baekelanda. W 1928–31 rozpoczęto produkcję większości tworzyw poliwinylowych. Pierwsze tworzywa poliamidowe wyprodukowano 1937 w USA, polietylen wysokociśnieniowy w 1939 w Wielkiej Brytanii, w USA rozpoczęto produkcję tworzyw poliestrowych w 1942 r, polichlorku winylidenu w 1942 r, silikonów w 1943 r. Dalszy rozwój tworzyw sztucznych był związany z wyprodukowaniem żywic epoksydowych w Szwajcarii, poliformaldehydu w 1946 w USA, w RFN polietylenu niskociśnieniowego w 1956 i poliwęglanów w 1957, polipropylenu w 1957 we Włoszech.
W Polsce początek przetwórstwa tworzyw sztucznych nastąpił w 1931 rozpoczęto produkcję folii na opakowania — tomofanu z regenerowanej celulozy, 1934 tworzyw fenolowo-formaldehydowych, galalitu. Szybki rozwój produkcji tworzyw sztucznych w Polsce nastąpił po II wojnie światowej. Są produkowane m.in. tworzywa fenolowo-formaldehydowe, tłoczywa mocznikowe i melaminowe, polimetakrylan metylu, polichlorek winylu, polistyren, polikaprolaktam, poliakrylonitryl, poliuretany, żywice poliestrowe, epoksydowe, silikonowe, polietylen i polipropylen.


Podział tworzyw sztucznych
W pełni uzasadniony i zgodny z praktyką przemysłową jest podział tworzyw sztucznych oparty na zespole właściwości tych materiałów, kwalifikujących je do jednej z czterech grup, a mianowicie tworzyw sztucznych konstrukcyjnych, włóknotwórczych (włókna chemiczne), błonotwórczych (materiały i wyroby malarskie) i kauczukowych (elastomery, kauczuki syntetyczne i gumy). Podział ten jest elastyczny, większość, bowiem tworzyw sztucznych należy do dwóch, trzech, a nawet i czterech grup. Decyduje główne zastosowanie, np. poliamidy są przede wszystkim materiałami włóknotwórczymi, choć ich znaczenie jako tworzyw sztucznych konstrukcyjnych jest duże. Równie pomocny jest podział wg typu reakcji prowadzącej do otrzymywania substancji wielkocząsteczkowej na tworzywa sztuczne polimeryzacyjne, polikondensacyjne i poliaddycyjne. Z przetwórczego punktu widzenia rozróżnia się tworzyw sztuczne termoplastyczne, termoutwardzalne i chemoutwardzalne. Nieraz określa się tworzywa sztuczne jako syntetyczne i półsyntetyczne. Niektóre materiały małocząsteczkowe służące do otrzymywania substancji wielkocząsteczkowych określa się niekiedy jako tworzywa sztuczne, co nie jest prawidłowe i tylko częściowo uzasadnione tym, że z materiałów tych w wyniku jednostkowej operacji uzyskuje się wyrób gotowy – tworzywa sztuczne; np. z tłoczywa fenolowo – formaldehydowego, które nie jest jeszcze substancją wielkocząsteczkową, przez prasowanie na gorąco otrzymuje się tworzywa sztuczne – bakelit.
Za podstawę klasyfikacji tworzyw sztucznych przyjmuje się zachowanie tworzywa pod wpływem ogrzewania; rozróżnia się tworzywa termoplast. oraz tworzywa termo- i chemoutwardzalne, tzw. duroplasty .

Cechy tworzyw sztucznych
Tworzywa sztuczne są na ogół bardzo lekkie (gęstość najczęściej ok. 1 g/cm3), mają małą przewodność cieplną, większość z nich jest dielektrykami, jednak po dodaniu znacznej ilości (ok. 50%) materiałów przewodzących, np. sadzy lub pyłu metalicznego, przewodzą prąd elektryczny, mogą być przezroczyste lub całkowicie nieprzezroczyste; tworzywa niemodyfikowane, w porównaniu z metalami mają małą wytrzymałość na rozciąganie oraz mały moduł elastyczności; bardzo dobrą wytrzymałość na rozciąganie, duży moduł elastyczności mają tworzywa zbrojone np. włóknem szklanym (kompozyt, laminaty); tworzywa sztuczne są najczęściej odporne na czynniki chemiczne, wilgoć, lecz nieodporne na działanie czynników silnie utleniających.
Wadą większości tworzywa sztuczne jest ich wrażliwość na podwyższoną temp. (powyżej 100C). W czasie II wojny świat. uzyskano silikony, odporne najczęściej na temp. do 250C, a następnie inne tworzywa, polisulfony, odporne na temp. do 200C, w 1969 polisiarczek fenylu, odporny na temp. do 170C. W wyniku dalszych prac otrzymano polimery aromatyczne i metaloorganiczne, odporne na temp. powyżej 400C. Zmniejszenie palności tworzyw sztucznych uzyskuje się w wyniku wprowadzenia do tworzyw tzw. antypirenów.

Barwienie tworzyw
Oprócz związku wielkocząsteczkowego tworzywo sztuczne zawiera zwykle składniki dodatkowe, które nadają mu korzystne właściwości użytkowe. Składniami tymi mogą być:
~ Barwniki, substancje naturalne lub syntetyczne, używane do barwienia różnorodnych materiałów (tkanin, papieru, skór, drewna, tworzyw sztucznych, żywności, kosmetyków).
W cząsteczkach barwników znajdują się ugrupowania chromoforowe, dzięki którym związki te selektywnie absorbują promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie widzialnym, oraz auksochromy, nadające barwnikom powinowactwo do materiałów barwionych.
Ze względu na metodę wykonania barwienia barwniki dzieli się na: bezpośrednie, kwasowe, zasadowe, lodowe, kadziowe, zaprawowe.
Klasyfikacja chemiczna oparta jest na rodzaju ugrupowania chromoforowego. Rozróżnia się (w nawiasie podano chromofor i przykład barwnika danej grupy): - barwniki azowe (-N=N-, oranż metylowy),
- barwniki chinoidowe (O=C6H4=O, alizaryna),
- barwniki dwufenylometanowe ((Ar) 2C=N, oranż akrydynowy NO),
- barwniki iminochinoidowe (N=C6H4=O lub N=C6H4=N, błękit indofenolowy),
- barwniki azynowe (błękit metylenowy),
- indygoidy (indygotyna),
- barwniki nitrowe (-NO2, kwas pikrynowy),
- barwniki nitrozowe (-NO, trwała zieleń O),
- barwniki polienowe ((-C=C-)n, żółcień chinolinowa),
- barwniki pironowe (pyronina G),
- barwniki trójfenylometanowe ((Ar)2C=Ar, zieleń malachitowa).
~ Pigmenty, substancje barwne, w stanie rozdrobnienia stosowane do wyrobu farb oraz barwienia tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych, wyrobów ceramicznych, gumy, papieru.
Pigmenty nieorganiczne, zwane mineralnymi, dzieli się na naturalne (farby ziemne) i sztuczne (sole i tlenki metali otrzymywane sztucznie). Do pigmentów nieorganicznych zalicza się także pigmenty otrzymywane z metali nieżelaznych np. glinu, miedzi i ich stopów.
Pigmenty organiczne, również dzieli się na naturalne i syntetyczne. Naturalne występują w organizmach żywych, np. chlorofil, hemina, sepia, indygo. Natomiast syntetyczne (stanowiące najliczniejszą i najważniejszą grupę pigmentów ze względu na zastosowanie) są najczęściej nierozpuszczalnymi barwnikami: azowymi, antrachinowymi, lakami barwnymi.
Do najważniejszych pigmentów nieorganicznych należą:
- Pigmenty białe: biel cynkowa (ZnO), biel ołowiana, biel tytanowa.
- Pigmenty czarne: sadze.
- Pigmenty żółte: żółcień kadmowa (CdS+BaSO4), żółcień chromowa (PbCrO4), żółcień cynkowa (ZnCrO4Zn(OH)2).
- Pigmenty czerwone: czerwień kadmowa (CdS+CdSe), cynober, glejta ołowiana, minia ołowiana, czerwień żelazowa (Fe2O3).
- Pigmenty zielone: zieleń chromowa (Cr2O3),
- zieleń szwajnfurcka (3Cu(AsO2)• Cu(CH3COO)2).
- Pigmenty brunatne: ochra, umbra. Pigmentów błękitnych: ultramaryna, lazur miedziowy (2CuCO3Cu(OH)2).
Niektóre pigmenty oprócz właściwości barwienia substancji wykazują także inne cechy: świecenie - pigmenty świecące (luminofory) lub zmianę barwy wraz ze zmianą temperatury - pigmenty termoczułe. Mają zastosowanie do produkcji farb świecących i termometrycznych.


Wytwarzanie tworzyw sztucznych
Technika wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych; odlewanie tworzyw sztucznych prowadzi się w formach nieruchomych lub obracających się; odlewanie odśrodkowe (obrotowe) — tworzywo sztuczne (ciekłe lub proszek) wprowadza się do podgrzanej formy obracającej się szybko wokół 1 osi lub wokół 2 przecinających się osi obrotu; stosuje się też odlewanie ciśnieniowe i odlewanie podciśnieniowe (tworzywo jest zasysane do formy); odlewanie kształtek z monomeru lub substancji częściowo spolimeryzowanej (z dodatkiem katalizatorów, przyśpieszaczy), której polimeryzacja następuje w formie odlewniczej nosi nazwę odlewania polimeryzacyjnego ; odlewanie tworzyw sztucznych w formach zamkniętych jest stosowane do wytwarzania wyrobów pustych, np. piłek, lalek, głównie z plastycznych poli(chlorku winylu); w celu otrzymania folii stosuje się odlewanie roztworów tworzyw sztucznych (np. pochodnych celulozy), najczęściej wylewając roztwór przez wąską szczelinę ogrzewanego zasobnika na przenośnik taśmowy lub obracający się bęben, gdzie następuje odparowanie rozpuszczalnika; do metod odlewniczych zalicza się też maczanie w upłynnionym tworzywie izolacyjnym, stosowane m.in. do zalewania elementów i zespołów elektronowych i elektrotechnicznych.
Polimeryzacja
Charakterystyczną reakcją dla węglowodorów nienasyconych jest reakcja polimeryzacji, polegająca na łączeniu się wielu cząsteczek alkenu w jedną cząsteczkę o bardzo długim łańcych węglowym.Polimeryzacją nazywamy reakcję, w której z monomerów otrzymujemy polimer.Monomer - pojedyncza cząsteczka węglowodoru nienasyconego ulegająca polimeryzacji.


Polimer- produkt reakcji polimeryzacji. np.: monomer-etylen, polimer-polietylen

Często spotykamy przedmioty np.: wykładziny, wiadra, rury, wykonane z tworzywa PVC-poli(chlorek winylu) powstaje on w wyniku polimeryzacji chlorku winylu.

Celuloid
Celuloid jest mieszaniną azotanu celulozy (zwanego potocznie, choć niepoprawnie nitrocelulozą) i kamfory. Jest to ciało stałe, elastyczne, przezroczyste (lub sztucznie barwione). Żółknie pod wpływem światła. Nie jest odporny na ścieranie,. łatwo daje się zadrapać i zarysować. Celuloid ma właściwości termoplastyczne. Pod obciążeniem mechanicznym odkształca się już w temp. 40C. Temperatura kształtowania w formach wynosi 70-110C. Jest bardzo łatwo palny. Próbka wprowadzona do płomienia palnika spala się gwałtownie jasnym płomieniem wydzielając dużo sadzy i brunatne dymy tlenków azotu. Przy spalaniu można wyczuć zapach tlenków azotu i kamfory. Ogrzewany w probówce rozkłada się gwałtownie. Celuloid jest odporny na działanie rozcieńczonych kwasów i zasad (stężone roztwory rozkładają go), węglowodorów, smarów, olejów i tłuszczów. Rozpuszcza się w ketonach i estrach. W alkoholach pęcznieje. Typowe zastosowania: zabawki, galanteria, skala przyrządów pomiarowych, przybory kreślarskie, szkło bezodpryskowe (dawniej błony filmowe). Ze względu na łatwopalność wypierany jest przez octan celulozy.


Celuloza
CELULOZA błonnik , strukturalny polisacharyd, zbudowane. z ok. 7000 reszt celobiozy dł. ok. 7 µm Czysta celuloza jest białą, nierozpuszczalną w wodzie substancją odporną na działanie czynników chemicznych. Występuje powszechnie w roślinach, tworząc podstawowy zrąb ściany komórkowej, nadaje tkankom roślinnym wytrzymałość mechaniczną i elastyczność. W komórce występuje z innymi substancjami podporowymi, np. ligniną, pektyną, hemicelulozą. Najwięcej celulozy zawierają włókna bawełny (ok. 92-95%)j na skalę przemysłową otrzymuje się ją z drewna. Ma duże znaczenie jako surowiec w przemysłach: włókienniczym. (włókna bawełniane, lniane konopne), papierniczym oraz w produkcji lakierów, materiałów wybuchowych, nitrocelulozy jedwabiu sztucznego, tworzyw sztucznych (celuloidu) zwierzęta roślinożerne trawią celulozę za pośrednictwem celulaz.

Guma
GUMA produkt wulkanizacji kauczuku naturalnego, kauczuku syntetycznego lub ich mieszanin, odznaczający się zdolnością do dużych odwracalnych odkształceń (do 1 000%) ; Właściwości g. zależą od rodzaju i ilości składników mieszanki gumowej, zwł. od rodzaju kauczuku; do innych składników mieszanki gumowej należą: 1) środki wulkanizujące, np. siarka, tlenki metali, nadtlenki org. 2) przyspieszacze wulkanizacji, np. sulfonamidy, ditiokarbaminianyj 3) aktywatory przyspieszaczy wulkanizacji, np. tlenek cynku, stearyna 4) wypełniacze -składniki nadające gumie określone właściwości mechaniczne lub obniżające koszt mieszanki gumowej, np. sadza, krzemionka, kreda; 5) zmiękczacze -składniki ułatwiające przetwórstwo oraz polepszające elastyczność gumy w niskich temperaturach, np. produkty przeróbki ropy naftowej lub węgla kam., niektóre estry; 6) substancje przeciwstarzeniowe i przeciwzmęczeniowe, np. pochodne amin, fenolu, woski ochronne. Przez dobór składników mieszanki gumowej można otrzymać gumę o rożnych właściwościach, np. gumę do produkcji opon, gumę odporną na niską lub wysoką temperaturę, odporną na działanie olejów, materiałów pędnych, rozpuszczalników itp., trudno palną, odznaczającą się właściwościami wymaganymi od materiałów stosowanych w przemyśle spoż., w medycynie itd. Technologia wytwarzania większości wyrobów gumowych polega na: 1) przygotowywaniu surowców; 2) sporządzaniu mieszanek gumowych -tzn. dodawaniu w określonej kolejności do uplastycznionego kauczuku składników danej mieszanki; 3) wytwarzaniu półwyrobów z mieszanki gumowej -wyciąganiu płyt na kalandrze, wytłaczaniu kształtek, gumowaniu tkanin; 4) dęciu półwyrobów na części wchodzące w skład gotowych wyrobów; 5) konfekcjonowaniu (scalaniu) wyrobów z przygotowanych części składowych; 6) wulkanizacji wyrobów, polegającej najczęściej na ich ogrzewaniu w temp 140-200.C pod odpowiednim ciśnieniem przez określony czas; 7) wykańczaniu wyrobów (obcinaniu wylewów, malowaniu itp.) Guma , dzięki dużej elastyczności, wytrzymałości mech., małej rozpuszczalności, dobrym właściwościom dielektr. jest jednym z najważniejszych materiałów stosowanych w przemyśle samochodowym, lotniczym., maszyn., chem;

Poli(alkohol winylu)
Ponieważ monomer -alkohol winylowy -nie istnieje (jest związkiem nietrwałym), otrzymywanie polialkoholu winylowego prowadzi się w sposób pośredni przez hydrolizę poliestrów winylowych. Zasadniczą cechą, odróżniającą polialkohol winylowy od większości polimerów, jest rozpuszczalność w wodzie. Istnieją jednak metody, między innymi hartowanie formaliną, uodporniające go na działanie wody. Polialkohol winylowy jest termoplastem i stanowi materiał konstrukcyjny o bardzo dużej wytrzymałości mechanicznej. Spala się powoli, żółtym płomieniem przy czym mięknie, nie gaśnie po wyjęciu z płomienia. Spalaniu towarzyszy charakterystyczny zapach. Polialkohol winylowy rozpuszcza się w wodzie (z której może być wytrącony niższymi alkoholami) i w wyższych alkoholach. Nie rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych. Typowe zastosowania: folia i przewody olejo- i benzyno odporne, materiał włóknotwórczy, składnik klejów i lakierów, w przemyśle farmaceutycznym jako zagęszczacz do kremów.

Poli(chlorek winylu)
Polichlorek winylu otrzymuje się przez polimeryzację chlorku winylu (CH2=CH-Cl). Tworzywo to jest białym proszkiem, który dzięki właściwościom termoplastycznym -może być przemieniony w przedmiot o pożądanym kształcie. Przed wprowadzeniem do formy dodaje się zmiękczacza i po starannym wymieszaniu ogrzewa w formie w 150-160C przez godzinę. W zależności od ilości dodanego zmiękczacza otrzymuje się PCV twardy, zwany winidurem (ok. 5% zmiękczacza) lub PCV miękki, zwany igelitem lub skajem (do 50% zmiękczacza). Bez zmiękczacza otrzymuje się przedmiot kruchy, a ponadto nie da się go wyjąć z formy, ponieważ przykleja się do każdego metalu. Twardy PCV może być obrabiany mechanicznie za pomocą narzędzi do drewna lub metali. Przy obróbce wydzielają się nieznaczne ilości chlorowodoru, które w obecności wilgoci powodują korozję narzędzi. PCV można polerować ale należy unikać przegrzania powierzchni, gdyż wtedy pojawia się zmatowienie. Podczas ogrzewania PCV mięknie przy 60- 70C, topi się w 140-170C i wytrzymuje krótkotrwałe ogrzewanie do temp. 200C bez rozkładu. Wprowadzony do płomienia zapala się po kilku sekundach dając żółty, na brzegach zielonkawy płomień. Jednocześnie wydzielą się chlorowodór. Po wyjęciu z płomienia próbka gaśnie od razu, ale chlorowodór wydziela się jeszcze przez pewien czas. Miękki PCV może się palić dalej i iskrzyć. PCV jest odporny na działanie kwasu solnego i siarkowego, rozcieńczonego azotowego, 20% NaOH i KOH, amoniaku, roztworu sody, olejów mineralnych, alkoholi, benzyny. Rozpuszcza się w ketonach (aceton, cykloheksanon itp.), estrach, tetrahydroOuorenie, dioksanie, pirydynie, toluenie, ksylenie, chlorku etylenu, dwusiarczku węgla i dimetyloformamidzie (nieplastyfikowany tylko w cykloheksanonie i tetrahydrofuranie). W celu sklejenia twardego PCV rozpuszcza się 5 g żywicy PCV w mieszaninie 25 g acetonu i 20 g toluenu. Przed użyciem klej należy ogrzać. Można również rozpuścić 7 g drobno sproszkowanego winiduru w 40 cm3 trichloroetylenu (tri) na 500 łażni wodnej stale mieszając. Po ochłodzeniu należy dodać 50 cm3 acetonu i starannie wymieszać. Niezależnie od rodzaju kleju powierzchnie przeznaczone do klejenia należy oczyścić papierem ściernym i odtłuścić benzyną lub acetonem. Bezpośrednio po nałożeniu warstwy kleju, powierzchnie należy złączyć i pozostawić pod naciskiem 1- 3 min. Dopiero po 24 godz. spoina nabiera pełnej wytrzymałości. Z twardego PCV produkuje się rury dla przemysłu chemicznego, przewody wodociągowe i kanalizacyjne, rynny, przybory kreślarskie, płyty, opakowania (pudełka), profile budowlane i meblowe, instalacje wentylacyjne, pompy, zbiorniki itp. Z miękkiego PCV produkuje się: węże (ogrodnicze, dla przemysłu chemicznego, do izolacji elektrycznej), okładziny poręcz, uszczelki, płyty dachowe i podłogowe, aparaty do przetaczania krwi, folie ubraniowe i galanteryjne, sztuczną skórę.

Polietylen
POLIETYLEN polimer , otrzymywany przez polimeryzację etylenu . Polimeryzację etylenu można prowadzić w trojaki sposób: a) pod wysokim ciśnieniem 127-245 MPa , w temp. 150-250.C, w obecności tlenu lub nadtlenków organicznych jako inicjatorów polimeryzacji b) pod ciśn. średnim 2,5-9,8 MPa, w temp. 75-300.C, w obecności katalizatorów molibdenowych lub chromowych c) pod ciśn Poniżej 1 MPa. w temp. poniżej 100.C, w obecności metaloorg. katalizatorów Zieglera .i Natty. Polietylen jest tworzywem o doskonałych właściwościach dielektrycznych, znacznej elastyczności i udarności, dobrych właściwościach mechanicznych, dużej odporności na działanie kwasów, zasad, soli i większości związków organicznych. Właściwości i zastosowanie polietylenu zależą w znacznym stopniu od jego odmiany: PE-LD o gęstości 0,910-0,935 g/cm jest bardziej elastyczny, lecz mniej odporny na wysoką temperaturę oraz działanie czynników chemicznych niż PE--HD o gęstości 0,936-0,960 g/cm. Polietylen stosuje się gł. do produkcji folii, powłok kablowych do prądów dużej częstotliwości, płyt, rur(do wody pitnej, ścieków i dla przemysłu chemicznego), elementów sprzętu gospodarstwa domowego, zabawek oraz używa się go do powlekania papieru.

Polistyren
Polistyren otrzymuje się przez polimeryzację styrenu. Jest to tworzywo przezroczyste, przepuszcza 90% światła widzialnego, ale dzięki licznym możliwościom barwienia, gotowe wyroby z polistyrenu nie są najczęściej przezroczyste. Ze względu na kruchość i bardzo małe przewodnictwo cieplne polistyrenu, należy unikać obróbki mechanicznej. Możliwe jest tylko krótkotrwałe użycie bardzo ostrych narzędzi i równoczesne chłodzenie wodą z mydłem. W przypadku rozgrzania i nadtopienia rejonu obróbki, powstają naprężenia powodujące po pewnym czasie pękanie przedmiotu. Polistyren można polerować, unikając lokalnych przegrzań. Polistyren jest termoplastem, mięknie począwszy od 70C. W temp. 100- 110C może być formowany pod warunkiem, że wytwarzany przedmiot będzie miał niewielkie rozmiary (detale galanteryjne). W większych przedmiotach powstają naprężenia wewnętrzne, które można usunąć przez ogrzewanie go w temp. 70- 80 w ciągu kilku godzin, potem powolne ochłodzenie do temp. 60C i bardzo szybkie do 20"C.Polistyren wprowadzony do płomienia palnika zapala się gwałtownie i pali się również po usunięciu źródła ciepła, żółtopomarańczowym, silnie kopcącym płomieniem. Dymy mają zapach hiacyntów. Polistyren jest odporny na działanie kwasów, zasad, węglowodorów nasyconych, alkoholi, olejów mineralnych i roślinnych. Rozpuszcza się w benzenie, toluenie, styrenie, tetrawodorofuranie, dioksanie, cykloheksanie, dwusiarczku węgla i trichloroetylenie. Z polistyrenu produkuje się materiały elektroizolacyjne, części lodówek, naczynia, pojemniki, zabawki, galanterię itp.


Poliuretan
Poliuretany są produktami poliaddycji dioli z diizocyjanianami. Dobierając odpowiednio substraty można otrzymywać tworzywa o bardzo różnorodnych właściwościach od typowych dla mas wtryskowych, poprzez tworzywa piankowe i włókna sztuczne aż do klejów i lakierów. Niektóre poliuretany są termoplastyczne, inne -termoutwardzalne. Poliuretany palą się powoli, żółtym płomieniem nie gasnącym po usunięciu palnika. Spalaniu towarzyszy charakterystyczny zapach izocyjanianu. Typowe zastosowania: włókna odzieżowe, oplot przewodów, detale galanteryjne i elektrotechniczne, zabawki, lakiery do malowania podłóg (utwardzane), guma do opon, podeszwy butów, materiały spienione (izolacje cieplne i akustyczne), elementy nadwozi samochodowych.

Silikon
Silikony otrzymuje się drogą polikondensacji siloksanoli. Są to tworzywa ciekłe lub elastyczne. Wykazują dużą odporność na niskie i wysokie temperatury, odporność na działanie tlenu, wilgoci, kwasów, dużą hydrofobowość, nieczynność fizjologiczną. Silikony nie ulegają zmianom podczas ogrzewania w probówce lub bezpośrednio w małym płomieniu. W silnym płomicniu palą się bladym płomieniem i gasną po usunięciu palnika. Po spaleniu pozostaje biały popiół. Typowe zastosowanie: oleje hydrauliczne i smarowe, materiały elektroizolacyjne, ciecze do wymienników ciepła i pomp dyfuzyjnych, środki do hydrofobizacji budynków, tkanin, skóry, papieru itp.,środki przeciw pienieniu, kauczuki do wyrobu uszczelek, kabli, węży,