Beskidy

Najdłuższe w Polsce pasmo górskie , ciągnące się na terytorium naszego kraju przez ponad 600 kilometrów , od Bramy Morawskiej po granicę z Ukrainą .
Tworzy urozmaicony krajobraz łagodnych wzniesień , z królującym wierzchołkiem Babiej Góry , poprzecinany licznymi obniżeniami . Latem wabiące zielenią łąk ,
pastwisk i lasów , zimą - raj dla narciarzy . To Beskidy .

1) Liczne pasma
Beskidy , będące częścią Karpat , nie stanowią jednolitego łańcucha górskiego .Obniżenia i wyniesienia powodują duże zróżnicowanie krajobrazu , jego bogactwo i niepowtarzalność . Ta mozaika znalazła wyraz w wydzieleniu przez geografów licznych pasm w ramach głównego podziału na Beskidy Zachodnie ( w większości na terytorium Polski , częściowo w Czechach ) oraz Beskidy Wschodnie ( główne w granicach Ukrainy , za wyjątkiem Gór Sanocko - Turczańskich i polskiej części Bieszczad ) . Za granicę przyjęto obniżenie Przełęczy Łupkowskiej . Niekiedy na pograniczu obu regionów wydziela się jeszcze Bieszczady Środkowe

2) Tu rodzi się Wisła
Najdalej na zachód wysuniętym pasmem Beskidów jest Beskid Śląski . Zachowały się tu duże połacie naturalnego lasu karpackiego , Jodłowo-Bukowo-świerkowego. Pośród właśnie takiego lasu , na łagodnych stokach Baraniej Góry , bierze swój początek najdłuższa rzeka Polski . Nazwy dwóch źródłowych strumieni nie są przypadkowe : Czarna Wisełka tworzy słoneczną dolinę otwartą ku zachodowi . Obie łączą się w Wisłe kilka kilometrów od centrum miasta o tej samej nazwie .
.

3) Małysz , narty i ... koronki
Beskid Śląski rywalizuje z Zakopanem o miano centrum sportów zimowych w Polsce . Pochodzący z Wisły Adam Małysz rozstawił polskie skoki narciarskie , mimo że macierzystej skoczni w Wiśle - Malince daleko do doskonałości ... Szczyrk z licznymi wyciągami i trasami zjazdowymi stał się głównym ośrodkiem narciarstwa w kraju . Istebna , Jaworzynka , Koniaków to znane w całej Polsce wioski - ośrodki hafciarstwa i koronkarstwa . Można tu jeszcze zobaczyć także stare drewniane chaty na podmurówkach kryte gontami , usłyszeć dawne instrumenty ludowe - gajdy i trombitę .

4) Kaskady i elektrownie
Beskid mały rozcina na dwie części przełom Soły . Płynącą wąską doliną o stromych zboczach rzekę ujarzmiono już w latach 30-tych XX wieku . Trzy zapory wodne : w Czańcu , Porąbce i Tresnej tworzą tak zwaną ,, kaskadę Soły ' zasilającą elektrownie .

5) W cieniu Babiej Góry
Na południowy wschód od Beskidu Śląskiego ciągnie się pasmo Beskidu Żywieckiego . Króluje w nim najwyższy masyw polskich Beskidów - Babia Góra ( ze szczytem Diablak 1725 m n.p.m). To jedyny beskidzki szczyt , który ma alpejski , wysokogórski charakter. Niepowtarzalne walory krajobrazu spowodowały ,że już w 1933 roku był to obszar objęty ochroną , zaś od 1954 roku - zatwierdzony jako park narodowy .

6) Tędy wędrował Papież
Położony na północ od Beskidu Żywieckiego Beskid Mały rzeczywiście nie należał do najwyższych . Wraz z sąsiednim Makowskim oraz Wyspowym , wyznaczają północną granicę Beskidów . To wymarzone miejsce na spacery łatwymi i urokliwymi trasami . Karol Wojtyła , późniejszy papież Jan Paweł II , miłośnik gór ; często wędrował beskidzkimi szlakami , zwłaszcza w pobliżu rodzinnych Wadowic leżących w sąsiedztwie Beskidu Małego .

7) ,, Gorzeć ', czyli płonąć
Na południe od Beskidu Wyspowego , a na północ od odległych stąd o 30 kilometrów Tatr , leżą zaliczane również do Beskidów Zachodnich Gorce . Nazwa gór wywodzi się zapewne od wypalania lasów pod łąki i pastwiska ( ,, gorzec ' to w tutejszej gwarze miejsce wypalone ) , co praktykowali przed wiekami pasterze wołoscy . na halach do dziś trwa wypas owiec i bydła , można też spotkać pasterskie szałasy .

8) Do wód !
Wędrując od Gorców dalej na wschód napotykamy najbardziej w tym kierunku wysunięte pasmo Beskidów Zachodnich - Beskid Sądecki . Malownicza dolina Popradu dziel go na dwie części : Pasmo Radziejowej i Pasmo Jaworzyny . Beskid Sądecki to skupisko źródeł wód mineralnych , znanych już od XVIII wieku . Najsłynniejszym ośrodkiem , z licznymi sanatoriami , jest Krynica , już w okresie międzywojennym największe uzdrowisko Polski . Można tu spotkać przykłady pięknej architektury uzdrowiskowej - wśród nich pensjonat ,, Patria' należący niegdyś do światowej sławy śpiewaka Jana Kiepury ; tu tworzył najbardziej znany polski malarz - prymitywista Nikifor . Ale nie tylko w Krynicy możemy się napić leczniczych wód . Żegiestów , Muszyna , Szczawnica i leżące na granicy regionu Krościenko nad Dunajcem są niemniej popularne wśród kuracjuszy , podobnie jak leżące w sąsiednim Beskidzie Niskim Iwonicz - Zdrój i Rymanów - Zdrój .

9) W krainie Łemków
Beskid Niski to - zgodnie z nazwą - nie tylko najniższe pasmo Beskidów , lecz również całych Karpat . Przybywają tu wędrowcy ceniący sobie ,,dziką' przyrodę , nieskażoną piętnem cywilizacji . W mało zaludnionych rejonach można spotkać wilka , rysia , a nawet groźnego niedźwiedzia . Tereny Beskidu Niskiego to kraina Łemków . Ich kultura , zwyczaje , obrzędy powstały na styku kultur polskiej , ruskiej , a także pasterskiej - słowackiej i wołoskiej . To spowodowało wykształcenie się odrębnej grupy etnicznej , której egzystencję brutalnie zakłóciła akcja pacyfikacyjno - wysiedleńcza ,,Wisła' w 1947 roku , będąca pokłosiem polsko - ukraińskich konfliktów w tamtych latach .

10) Zielone wzgórza nad Soliną
Tak brzmiały słowa jednej ze znanych piosenek lat 60-tych zeszłego wieku , kiedy to na nowo ,,odkrywano' Bieszczady . te góry , a ściślej Bieszczady Zachodnie , to jedyne pasmo Beskidów Wschodnich po polskiej stronie granicy z Ukrainą . Zapomniany przez ,, Boga i ludzi ' obszar przez wiele lat przyciągnął swą odrębnością . Obecnie turyści dotarli i tutaj , zwłaszcza w okolice Zalewu Solińskiego.