Bankowość Internetowa

Wstęp
1. Rozwój bankowości internetowej na świecie
2. Pojęcie bankowości elektronicznej i jej elementy
Rozwinięcie
3. Bankowość internetowa w Polsce

Wstęp
1. Rozwój bankowości elektronicznej, podobnie jak Internetu nastąpił w Stanach Zjednoczonych w 1995 roku i jest obecnie w tym kraju jedną z najbardziej rozwiniętych gałęzi usług finansowych dostępnych w sieci WWW.
W końcu 2000 r. w USA funkcjonowało 27 banków wyłącznie internetowych, które nie posiadały własnych placówek.
W okresie od maja 1995 do maja 2002 r. od 1 do 3000 wzrosła liczba instytucji finansowych na świecie posiadających bankowość internetową, a do końca 2005 r. liczba elektronicznych banków na świecie podwoi się.
W Europie podobnie jak w USA następuje ciągły rozwój bankowości internetowej. Pod koniec 2000 r. z bankowości elektronicznej w Europie korzystało już 23 mln ludzi. Wśród krajów europejskich liderem w zakresie bankowości internetowej są kraje skandynawskie.
2. Bankowość elektroniczna to taka forma bankowości, która umożliwia klientom korzystanie z usług bankowych poprzez zdalne kanały dostępu przez 24 h na dobę, 7 dni w tygodniu, z dowolnego miejsca na świecie. Obejmuje wszystkie możliwości zdalnej obsługi: telefon, modem, niektóre rodzaje bankomatów, telegazetę oraz inne urządzenia umożliwiające wykonywanie operacji bankowych bez konieczności udawania się do banku.
Elementy bankowości elektronicznej:
1) samoobsługa – tzw. E-banking czyli aktywność ze strony klienta , dla którego została przygotowana przez profesjonalistów specjalna strona („interface”) przystosowana do potrzeb użytkownika poprzez łącza telekomunikacyjne: modem , LAN na bezpośrednie kontaktowanie się z systemem bankowym.
2) dostep do pełnego zakresu produktów i usług danej instytucji
3) różnorodność narzędzi wykorzystywanych do połączenia się z globalna siecią: PC, Web TV, PDA (personal digital assistant), telefon komórkowy (WAP, GPRS, UMTS)
4) dowolność miejsca – klient może mieć kontakt z własnym bankiem niezależnie od miejsca pobytu
5) dowolność czasu – dostęp do usług bankowych przez 24 h

Rozwinięcie
3. Jedną z form bankowości elektronicznej jest bankowość internetowa, która stanowi pakiet usług, dostępnych na stronach WWW. Jest ona w fazie największego rozwoju, zdobywa coraz większą popularność na świecie, a także w Polsce.
Banki chcą oferować swoje usługi w Internecie, gdyż uważają, że jest to najlepszy sposób dotarcia do klientów indywidualnych i przedsiębiorstw.
W Polsce od 1989 r. nastąpiły ogromne zmiany w bankowości. Banki rozpoczęły konkurować między sobą na rynku. Coraz częściej na wybór banku przez klienta ma wpływ możliwość dokonywania operacji na rynku przez Internet.
Oferowanie przez banki usług w Internecie zachęca firmy komputerowe do opracowania systemu oprogramowania obsługującego użytkowników banków. Firmy komputerowe rywalizują między sobą w opracowaniu takiego systemu. W Polsce prace nad wyznaczeniem standardu prowadzone są pod przewodnictwem Rady Bankowości Elektronicznej. Głównym celem RBE jest uściślenie systemu, czyli doprowadzenie do sytuacji, w której klienci posiadający rachunki w kilku różnych bankach będą mogli kontaktować się z dowolnym bankiem przez ten sam „interface”. Taką szanse stwarza Internet.
· Firmy informatyczne podpisują z bankami umowy na obsługę kont bankowych klientów w Internecie.
- Takim przykładem może być Telbank, który planuje stworzenie portalu usługowego, umożliwiający bankom prowadzenie usług internetowych bez inwestowania znacznych środków na budowę własnej infrastruktury. Działania prowadzone przez Telbank mają na celu ułatwienie przedsiębiorstwom mającym rachunki w kilku bankach dokonywać wszystkich operacji korzystając z jednej strony internetowej.
- Szerokie możliwości działania stwarzają bankom elektroniczne giełdy typu business – to business, które ułatwiają klientom wyszukiwanie potencjalnego partnera korzystając z bankowej bazy danych o klientach. W Polsce giełdy tego typu są w fazie rozwoju jednym z pierwszych banków, który pozwala na dokonywanie płatności za pomocą Internetu jest Citibank.
- Kolejna oferta usług internetowych to e-cash, czyli pieniądz elektroniczny, który jest przechowywany w pamięci urządzenia elektronicznego pozostającym na stanie klienta w celu dokonywania zakupów, mającym tą samą wartość co pieniądz używany powszechnie.
- Doradztwo on-line to następna usługa, którą banki mogą oferować w Internecie. Najprostszą realizacją tej idei jest tzw. „chatroom”, czyli wydzielona część serwisu WWW, na której klient może porozumiewać się z rozmówcą za pomocą znaków klawiatury.
Do przesyłania głosu wykorzystywana jest technologia voice-over-IP. Banki pracują też nad wdrożeniem skomplikowanej technologii przesyłania fonii i wizji.
· Podstawową ideą bankowości internetowej jest zapewnienie klientom dostępu do swojego konta przez Sieć.
Obecnie żeby założyć konto trzeba udać się do banku. Zmiana nastąpi dopiero z wejściem w życie ustawy o podpisie elektronicznym, który jest niezbędny do zawarcia umowy rachunku bankowego. W Polsce 11.10.2001 r. prezydent podpisał stosowna ustawę, która wejdzie w życie po 9 miesiącach od ogłoszenia. Podstawową zaletą tej ustawy jest prawne usankcjonowanie skutecznych i sprawdzonych sposobów weryfikacji komunikatów elektronicznych, tak aby każdy użytkownik był w pełni usatysfakcjonowany do podpisu elektronicznego. Zgodnie z ustawą bezpieczny podpis elektroniczny to dane służące do identyfikacji osoby składającej ten podpis. Podpisy elektroniczne tworzone są za pomocą tzw. asymetrycznych systemów kluczy kryptograficznych, czyli algorytmów albo działań matematycznych, które mogą być wykorzystane przez programy komputerowe. Każda osoba ma swoja własną unikalną parę kluczy: prywatny (pozwala osobie otrzymującej taki dokument zweryfikować czy został on podpisany przez nadawcę), publiczny (zapisany na dyskietce pozostający do dyspozycji osoby nim się posługującej, pozwala to na przetworzenie podpisywanego dokumentu przez komputer). Podpis elektroniczny gwarantuje bezpieczeństwo, wiarygodność, jak również oznacza szybkość i niskie koszty funkcjonowania stron transakcji dokonywanych za pomocą narzędzi elektronicznych.
Bank żeby zapewnić pełne bezpieczeństwo w Internecie tworzy pewne systemy zabezpieczeń, klient zaś wybiera ten oddział internetowy, które daje mu największe poczucie bezpieczeństwa. Wszystkie informacje przekazywane od klienta i z banku do klienta są szyfrowane, gdzie przy połączeniach wykorzystuje się technologie kryptologii niesymetrycznej (para kluczy – prywatny, publiczny dł. 1024 bity, im dłuższy klucz tym wyższy poziom bezpieczeństwa). Przy transakcji danych stosuje się technologię kryptografii symetrycznej (klucz sesyjny o dł. 128 bitów). Najwyższy poziom bezpieczeństwa gwarantowany jest protokołem SSL (Secure Socket Layer). Ponadto serwer banku posiada certyfikat wydawany przez wyspecjalizowaną organizację zaufania publicznego, dający gwarancje że połączyliśmy się z żądanym bankiem.
Certyfikaty serwerów dzielą się na dwa rodzaje: pełny SSL oraz SSL/SGC (Server Gated Cryptography). Większość polskich banków np.: PKO S.A., BHP, Fortis Bank posiada certyfikaty SSL/SGC 128 bitów, co oznacza że do korzystania z ich usług wystarczy zalecana przez bank przeglądarka.
· Bank musi mieć pewność, że połączył się z nim właściwy klient.
Podstawowym sposobem identyfikacji konta jest numer klienta i hasło. Niektóre banki np.: FortisBank, BŚ i BPH stosują podpis elektroniczny.
W przypadku Fortis Bank, aby skorzystać z konta należy posiadać certyfikat i znać hasła. W Banku Śląskim i BHP dostęp do rachunku uzyskuje się po podaniu odpowiedniego hasła.
Innym sposobem zabezpieczenia jest hasło jednorazowe, generowane przez niewielkie urządzenie tzw. token. Tokeny są stosowane przez Pekao S.A., Lukas Bank, BZWBK. Zaletami urządzenia są: unikalność hasła, krótka ważność (kilka minut) i zabezpieczenie dodatkowe numerem identyfikacyjnym (PIN).
· Banki dążą do zwiększenia bezpieczeństwa płatności dokonywanych poprzez Internet.
Dotychczasowy system płatności w Internecie polega na podawaniu numeru karty kredytowej zaszyfrowanej protokołem SSL. Jest on dość bezpieczny, ale ma kilka barków. W związku z tym Master Card i Visa, wspólnie z firmami komputerowymi stworzyły nowy standard płatności internetowych, zwany SET (Secure Electronic Transaction). Wymaga on od użytkownika posiadającego już kartę płatniczą, zaopatrzenia się w danym banku w specjalny program zwany „portfelem”. Bank sprawdza tożsamość klienta i wystawia mu certyfikat. Jeśli klient chce kupić towar u obsługującego SET sprzedawcy, wybiera jako opcję płatności „karta kredytowa z SET”. Uruchamia się portfel, użytkownik wybiera kartę, którą chce zapłacić i zatwierdza płatność. Portfel wysyła zaszyfrowanie dane wraz z certyfikatem do oprogramowania sprzedawcy, który dołącza do tego swoje dane, potwierdzone certyfikatem. Pakiet danych trafia do centrum rozliczeniowego, które rozszyfruje dane, sprawdza ważność certyfikatów i rozlicza transakcje według normalnej procedury.
· Wszystkie czołowe banki w Polsce umożliwiają dokonywanie wielu operacji poprzez Internet.
· Klienci indywidualni, w zależności od banku, mają dostęp przez Internet do takich usług jak wgląd do salda i historii operacji, zakładanie i zrywanie lokat, dokonywanie przelewów na obce rachunki, składanie zleceń stałych, wniosków o kartę płatniczą, czeki. (Fortis Bank, BZWBK, BS, Pekao S.A., BPH)
Wyróżniamy dwa modele banków elektronicznych:
- oddział elektroniczny (wymagane jest założenie nowego konta – Pekao S.A., PKO BPSA)
- dostęp elektroniczny (konto może być założone w dowolnym oddziale banku)
· Coraz bardziej popularne staje się kontaktowanie klientów ze swoim bankiem za pomocą telefonu komórkowego wyposażonego w modem. Początkowo klient mógł mieć dostęp do informacji o stanie konta poprzez krótkie wiadomości tekstowe (SMS), obecnie wprowadzenie technologii WAP, GPRS czyli obsługi konta przez telefon, daje możliwość dostępu do rachunków każdemu klientowi, który wykupił taką usługę w danym banku. Dostęp do rachunków poprzez telefon GSM oferują banki: BZWBK, BPH, PKO BP S.A.
· Wkrótce za pomocą Internetu będą obsługiwane przez banki małe i średnie przedsiębiorstwa. Polskie banki powoli, ale umiejętnie rozwijają usługi internetowe skierowane do MSP.
· Największym mankamentem oferty polskich banków jest brak możliwości zaciągnięcia przez Internet kredytu, zwłaszcza obrotowego, który ma ogromne znaczenie dla przedsiębiorstw. Ponadto jedną z barier rozwoju bankowości elektronicznej jest mały odsetek skomputeryzowanych przedsiębiorstw. Przeobrażenia gospodarcze, w tym wzrastająca rola e-biznesu powinny spowodować wzrost wykorzystania komputerów i Internetu w sektorze bankowości małych i średnich przedsiębiorstw.