Odżywianie się organizmów.
ODŻYWIANIE SIĘ ORGANIZMÓW SAMOŻYWNYCH:
Rośliny to organizmy samożywne-wytwarzają pokarm(zw.org.)z pobranych ze środowiska zw.nieorg.(H2O,CO2)przy udziale energii słonecznej-fotosynteza
Przystosowanie liści do fotosyntezy-obecność chlorofilu(zielonego barwn-
ika)zawartego w chloroplastach(ciałka zieleni),który pochłania energię promieni słonecznych / występowanie chlorofilu głównie w komórkach tkanki miękiszowej liścia / charakterystyczne ułożenie komórek miękiszu palisadowego i gąbczastego.
Przebieg procesu fotosyntezy-faza świetlna-fotoliza-rozbicie cząsteczki H2O przy udziale światła / faza ciemna-powstanie cukru.
Hydrofity-rośliny srodowisk wilgotnych lub mokrych
Kserofity-rośliny środowisk suchych
Różnica w budowie hydrofitów i kserofitów dotyczących przeprowadzenia fotosyntezy-hydrofity-bardzo cienka lub brak kutykuli,aparaty szparkowe w górnej skórce liścia kserofity-gruba kutykula,kilkuwarstwowa skórka,
aparaty szparkowe w dolnej skórce ukryte w zagłębieniach.
Intensywność procesu fotosyntezy zależy od:obecności światła i jego natężenia,stężenia CO2,obecności wody,temperatury,zawartości soli
mineralnych,stadium rozwojowego roślin,zawartości chlorofilu w komórkach.
Wpływ warunków zewnętrznych na intensywność procesu fotosyntezy- światło-potrzebne w pierwszej fazie fotosyntezy,zmiana jego natężenia związana jest z porą dnia i roku oraz zanieczyszczeniem środowiska,zbyt duże natężenie wpływa ujemnie na przebieg fotosyntezy,gdyż powoduje zatrzymanie CO2 poprzez zamykanie aparatów szparkowych CO2-istnieje zależność między intensywnością fotosyntezy,natężeniem światła i stężeniem CO2-jeśli natężenie światła jest małe,ogranicza wydajność fotosyntezy(przy mocnym oświetleniu -tempo przebiegu fotosyntezy zależy od stężenia CO2-wzrost stężenia CO2 powoduje wzrost intensywności fotosyntezy temperatura-fotosynteza najintensywniej
przebiega w temp.od 20*C do 30*C,zarówno niższa jak i wyższa temp.ogranicza jej intensywność woda-niezbędna w pierwszej fazie,decyduje o stopniu rozwartości aparatów szparkowych,regulując wymianę gazową sole mineralne-niezbędne w procesie fotosyntezy są:magnez,skł.chlorofilu,azot,którego obecność decyduje o powstaniu chlorofilu
ODŻYWIANIE SIĘ ORGANIZMÓW CUDZOŻYWNYCH:
Organizmy cudzożywne(heterofity)-nie potrafią wytwarzać zw.org.i zmuszane są do ich pobierania z zewnątrz;należą do nich:większość bakterii,wiele grzybów,zwierzęta.
Podział organizmów cudzożywnych ze względu na rodzaj pobieranego pokarmu- biofagi-roślinożercy,mięsożercy(drapieżcyi padlinożercy),wszystkożercy saprobionty-saprofity,saprofagi(kałożercy,mułożercy,glebożercy) pasożyty-wewnętrzne,zewnętrzne
CHARAKTERYSTYKA:
Biofagi-organizmy odżywiające się tkankami lub całymi organizmami:roślinożercy-konsumenci pierwszego rzędu,dgugi organ łańcucha pokarmowego,odżywia się głównie lub wyłącznie roślinami mięsożercy-konsumenci II rzędu-drapieżcy zabijający ofiarę i padlinożercy(odżywiają się resztkami pokarmu) wszystkożercy-odżywiają się pokarmem roślinnym i zwierzęcym rośliny
owadożerne(rosiczki)-odżywiaja się owadami lub małymio zwierzętami,części9owo przeprowadzają fotosyntezę.
Saprobionty-organizmy odżywiające się szczątkami roślin i zwierząt występ-
ującymi w glebie,mule i wodzie:saprofity(roztocza)-głównie bakterie i grzyby,to organizmy odżywiające się zw.org.pochodzącymi z rozkładu martwych szczątków roślin i zwierząt,wydzielają enzymy trawienne na zew.organizmu saprofagi-zwierzęta odżywiające się martwą materią org.,zaliczamy do nich larwy owadów,pierścienice,małże,dzielimy je na kałożerców,mułozerców i gl-
ebożerców
Pasożyty-organizmy żyjące i rozwijające się na lub w innym organiźmie,który jest ich żywicielem i któremu przynoszą szkody,nie doprowadzają jednak do jego śmierci:zewnętrzne-wszy,kleszcze,pchły,pijawki wewnętrzne-glista,tasiemiec
PRZYSTOSOWANIE DO ODŻYWIANIA
Trawienie-rozkład pokarmu na składniki proste,przyswajane przez organizm,zachodzący zwykle w przewodzie pokarmowym
Przystosowanie do odżywiania cudzożywnego-mechanizm
trawienia pokarmu: organizmy jednokomórkowe(ameba,euglena)-pokarm trawiony jest w wodniczce pokarmowej,niestrawione resztki usuwane są błoną komórkową jamochłony(stułbia)-jama chłonąco-trawiąca i wodniczki pokarmowe,brak odbytu płazińce(tasiemiec)-brak przewodu pokarmowego,pokarm przenika do wnętrza ciała przez cała powierzchnię ciała obleńce(glista)-przewód pokarmowy w postaci prostej rurki z odbytem pierścienice i kolejne grupy-przewód pokarmowy podzielony na odcinki i gruczoły trawienne
Przystosowanie-mechanizm pobierania pokarm:
zwierzęta wodne-obecność aparatu filtrującego u zwierząt wodnych(odnóża u pąkli,skrzela u małży,fiszbiny u wieloryba) zwierzęta drapieżne-obecność zębów u zwierząt drapieżnych(tygrysy,lwy,hieny itp.) ptaki-mocne dzioby u ptaków drapieżnych,obecność wola(przejściowy magazyn pożywienia)u ptaków drapieżnych,żołądek mięśniowy u ptaków odżywiających się twardym pokarmem
roślinnym,obecność tarki na języku u śliniaków owady-płytki chitynowe w żołądku niektórych owadów np.pasikonika,charakterystyczne typy aparatów gębowych:-ssący u motyla,-liżący u muchy,-kłująco-ssący u wesz,komarów i pcheł,-gryzący u chrząszczy,modliszek,ważek
Budowa układu
pokarmowegou kręgowców:jama gębowa-trawienie mechaniczne i wstępne,trawienie dzięki obecności śliny gardziel-odcinek wspólny układu pokarmowego i oddechowego przełyk-przewód łączący gardziel z żołądkiem żołądek-miejsce przechowywania,rozcierania i trawienia pokarmu jelito cienkie-trawienie pokarmu,wchłanianie pokarmu dzięki obecności kosmków jelitowych do krwi i limfy jelito grube-formowanie i wydzielanie kału