Słowniczek pojęć biologicznych

· Biologia – nauka o organizmach żywych, ich życiu i rozwoju, obejmuje swym zakresem zoologię, botanikę, antropologię i mikrobiologię, a także wiele innych.
· Binokular- przyrząd optyczny służący do obuocznej obserwacji przedmiotów.
· Biogeografia- nauka o rozmieszczeniu na Ziemi zwierząt i roślin.
· Komórka- podstawowa jednostka strukturalna i czynnościowa roślin i zwierząt, może stanowić również samodzielny organizm.
· Czynnik RH- czynnik krwi ( RH+ przy jego obecności, przy jego braku RH-). Nazwa pochodzi od małpy Rhesus. O grupie krwi decyduje substancja znajdująca się na czerwonych krwinkach.
· Miażdżyca- choroba układu krążenia, polegająca na zmniejszeniu się średnic naczyń krwionośnych.
· Bionika- nauka ta opiera się na obserwowaniu natury i wykorzystywaniu jej rozwiązań w technice.
· Mikroskop- Przyrząd optyczny składający się z części mechanicznych ( statyw z podstawką, tubus, rewolwer, stolik, śruby: makrometryczna i mikrometryczna ), oraz optycznych ( okular, obiektyw. Lusterko, kondensor).
· Metabolizm- proces polegający na przemianie materii i energii zachodzący w każdym żywym organiźmie.
· Katabolizm- proces w wyniku którego następuje rozkład substancji złożonych na proste.
· Synteza- polega na tworzeniu związków złożonych ze związków prostszych.
· Narząd- wyspecjalizowana struktura zbudowana z kilku rodzajów tkanek.
· Tkanka- zespół komórek o podobnej budowie pełniących ściśle określoną funkcję.
· Układ- zespół narządów, wyróżniamy układy: pokarmowy, oddechowy, krwionośny, kostny, nerwowy, mięśniowy, wydalniczy, rozrodczy.
· Mikroklimat- klimat charakterystyczny dla malej części środowiska.



· Mikroelementy- pierwiastki chemiczne występujące w bardzo małych ilościach, niezbędne do życia i rozwoju organizmów.
· Makroelementy- podobnie jak powyżej, jednak elementy te występują w znacznie większych ilościach.
· Astygmatyzm- wada soczewek, powodująca nieostrość obrazu. Obrazem punktu są odcinki leżące na różnych płaszczyznach.
· Daltonizm- schorzenie wzrokowe, polegające na upośledzonym, bądź uniemożliwionym rozpoznawaniu barw.
· Kurza ślepota- zaburzenie adaptacji oka do widzenia w ciemności.
· Receptor- zakończenia włókien nerwowych wrażliwe na różne rodzaje bodźców.
· Efektor- narząd wykonawczy w organiźmie, pobudzany przez impulsy nerwowe.
· Rozmnażanie- jest to zdolność organizmów do wydawania na świat potomstwa.
· Zapłodnienie- jest to połączenie jądra komórkowego, komórki jajowej z jądrem komórkowym komórki plemnika. Wyróżnia się zapłodnienie zewnętrzne ( ryby, płazy) i zapłodnienie wewnętrzne ( ptaki, ssaki ).
· Etapy rozwoju człowieka- wyróżniamy okresy noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy, dziecięcy, młodzieńczy, człowiek dorosły.
· Odżywianie- ogół czynności związanych z pobieraniem i przetwarzaniem składników pokarmowych. Wyróżniamy odżywianie samożywne (autotroficzne ) oraz odżywianie cudzożywne ( heterotroficzne ).
· Cukier- jeden za składników pokarmowych składający się z cząsteczek glukozy. U roślin wytwarzanej w procesie fotosyntezy.
· Tłuszcz- składa się on z glicerolu połączonego z kwasami tłuszczowymi.
· Białka- zawierają komplet aminokwasów, oraz zbudowane są z ich połączeń. Stanowią podstawowy budulec organizmu.
· Witaminy- są to związki organiczne przyswajane bez rozkładu.
· Woda- główny rozpuszczalnik w organiźmie, tworzy środowisko w którym zachodzą reakcje chemiczne.
· Hemoglobina- barwnik erytrocytów, nadaje krwi charakterystyczny czerwony kolor. Spełnia funkcję transportową.
· Krew- podstawowy element organizmu. Składa się z osocza i elementów morfotycznych (erytrocytów, leukocytów i trombocytów-krzepnięcie krwi). Spełnia funkcję transportową.
· Hemofilia- zaburzenie w krzepnięciu krwi spowodowane brakiem płytek.
· Węzeł chłonny- osadzone są tam białe ciałka krwi, które usuwają bakterie.
· Dializa- polega na oczyszczaniu krwi poza ustrojem w sztucznej nerce. Krew chorego przepływa przez specjalne błony które są zanurzone w płynie dializującym.
· Hormon- związek organiczny wytwarzany przez organizmy żywe regulujący i koordynujący procesy chemiczne w komórkach i tkankach, a także funkcje fizjologiczne.
· Gigantyzm- spowodowany nadczynnością płata przysadki mózgowej.
· Gruczoł- narząd człowieka lub zwierzęcia wytwarzający niezbędne substancje dla organizmu.
· Testosteron- hormon męski powodujący np. powiększanie się narządów płciowych.
· Estrogen- hormon żeński wytwarzany przez jajniki, powstają dzięki niemu komórki jajowe.
· C.U.N- centralny układ nerwowy.
· O.U.N- obwodowy układ nerwowy.
· Łuk odruchowy- jest to droga od receptora do efektora.
· Odruch- reakcja na bodźce zewnętrzne bądź wewnętrzne.( odruchy bezwarunkowe i warunkowe-nabyte )
· Homeostaza- to stan organizmu w którym zachowuje stałe warunki środowiska wewnętrznego.
· Ekologia- nauka biologiczna badająca wzajemne relacje między organizmami, a także między organizmami, a ich środowiskiem.
· Przyroda- całokształt rzeczy, zjawisk i czynności zachodzących we wszechświecie i tworzących ten wszechświat.
· Omdlenie- chwilowa utrata przytomności.
· Wirus- mikroorganizm zdolny do życia, a więc do rozmnażania jedynie we wnętrzu żywych organizmów.
· Sozologia- nauka o ochronie środowiska.
· Narządy Zmysłów- narządy umożliwiające odbieranie bodźców, większość tych narządów mieści się na głowie, gdyż stąd mają najkrótszą drogę do mózgu.

Klasa II
· Cechy życia- metabolizm, rozmnażanie, wzrost, poruszanie się, dziedziczność.
· Jednostki systematyczne- królestwo, typ, gromada, rząd, rodzina, rodzaj, gatunek.
· Gatunek- najniższa jednostka systematyczna mogąca dowolnie się krzyżować i dająca płodne potomstwo.
· Bakterie- mikroskopijne organizmy jednokomórkowe.
· Protista- grupa organizmów jednokomórkowych do których należą przeważnie pierwotniaki.
· Sporofit- pokolenie bezpłciowe.
· Gametofit- pokolenie płciowe.
· Łodyga- unosi liście i kwiaty, transportuje wodę i substancje pokarmowe.
· Liść- odżywia, odpowiedzialny za parowanie i wymianę gazową.
· Korzeń- utrzymuje roślinę w ziemi, pobiera i przewodzi wodę i sole mineralne.
· Podział tkanek- twórcze ( stożek wzrostu łodygi, miazga, stożek wzrostu korzenia ) i stałe.
· Skóra- jedna warstwa komórek okrywa korzeń łodygę i liście.
· Korek- wiele warstw komórek występuje w łodygach drzew i krzewów.
· Miękisz asymilacyjny- występuje w liściach i łodygach roślin zielonych. Posiada chloroplastry.
· Miękisz spichrzowy- występuje np. w korzeniach, pędach lub przekształconych liściach. Składa się z komórek zasobnych w substancje zapasowe.
· Miękisz przewietrzający- występuje np. w liściach, łodygach, korzeniach roślin wodnych i błotnych. Komórki są luźno ułożone. Duże przerwy międzykomórkowe.
· Tkanka wzmacniająca- zwarcica i twardzica.
· Rurki sitowe- składa się z nich łyko, przewodzą produkty fotosyntezy.
· Drewno- składa się z naczyń, które przewodzą wodę i sole mineralne z dołu do góry.
· Osmoza- proces polegający na przenikaniu cząsteczek wody przez błonę półprzepuszczalną z roztworu o stężeniu mniejszym do roztworu o stężeniu większym w celu wyrównania stężwń.