Spółka partnerska
Aby założyć własna firmę, przede wszystkim trzeba ustalić, w jakiej formie będzie prowadzona działalność gospodarcza, tzn. czy jako osoba fizyczna, czy osoba prawna, czy też jako jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej ?
Najprostszą formą na prowadzenie własnego interesu jest działalność gospodarcza osoby fizycznej - nie trzeba wówczas tworzyć żadnej zorganizowanej struktury. Forma ta jest szczególnie praktyczna, gdy zamierza się prowadzić działalność samodzielnie, choć niekoniecznie osobiście, np. w usługach, drobnej wytwórczości czy handlu.
Jeżeli jednak działalność ma obejmować szerszy zakres działań, do których potrzebna będzie ścisła współpraca z innymi wymagane jest zastanowienie się nad wyborem zorganizowanej formy działalności.
W tym celu można utworzyć np. spółkę posiadającą osobowość prawną tj. spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością czy akcyjną lub pozbawioną osobowości prawnej tj. spółkę cywilną, jawną, komandytową, komandytowo-akcyjną czy partnerską.
Jeśli już zdecydujemy się na prowadzenie działalności gospodarczej, to musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, w jakiej formie będziemy to robić - samodzielnie, czy w spółce, a jeśli w spółce, to w jakiej? Wybór nie jest łatwy, bo każda z tych form ma swoje zalety i wady. Wszystko zależy od tego, jak duże przedsięwzięcie się planuje, ile ma się na to pieniędzy, a ile jeszcze będzie potrzebne, a także czy samodzielnie jest się w stanie podołać się takim wyzwaniom. Do takiej analizy wybrałam spółkę partnerską.
Architekci, aptekarze, pielęgniarki oraz przedstawiciele innych wolnych zawodów, wymienionych w kodeksie spółek handlowych, mogą, od 1 stycznia 2001 r., prowadzić działalność w formie spółki partnerskiej. Jest to zatem stosunkowo nowa instytucja prawna, choć obrosła już w "swoją" literaturę. - Pierwszą sprawą którą chciałabym przedstawić jest charakter spółki partnerskiej, cel jej tworzenia, oraz przedstawienia partnerów w takiej spółce.
Według kodeksu spółek handlowych, spółka partnerska należy do spółek osobowych, nie posiada osobowości prawnej, ale wyposażona jest jednakże w podmiotowość prawną. Oznacza to, iż może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. W szczególności spółka może nabywać we własnym imieniu własność nieruchomości oraz inne prawa rzeczowe. Może także być stroną w sądzie jako powód, lub pozwany. Brak osobowości prawnej spółki partnerskiej skutkuje między innymi tym, iż spółka taka nie jest opodatkowana podatkiem od osób prawnych.
Spółkę partnerską tworzą wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własna firmą. Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej (art. 86 k.s.h.). Pierwowzorem takiej spółki była amerykańska spółka partnerska. Jej cechą jest to, że przynajmniej jeden wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń; jest to tzw. general partner, natomiast odpowiedzialność pozostałych wspólników, zwanych limited partner, jest ograniczona.
Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione, które posiadają odpowiednie kwalifikacje do wykonywania wolnych zawodów, określonych w kodeksie spółek handlowych lub w odrębnej ustawie W szczególności w zakresie prawa podatkowego można uniknąć podwójnego opodatkowania, gdyż każdy partner płaci podatek stosownie do swoich dochodów. Jakie będzie jej wykorzystanie w Polsce - pokaże praktyka. Ustawodawca nie definiuje pojęcia ‘wolny zawód’, przedstawiając jedynie w art. 88 k.s.h. katalog zawodów należących do tej kategorii pojęciowej. Są to następujące zawody: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarza, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
Spółka partnerska nie może być prowadzona jednoosobowo, ani też w sytuacji, gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki (art. 98 2 k.s.h.)
Cechą charakterystyczną spółki partnerskiej jest brak odpowiedzialności osobistej partnera za zobowiązania spółki po pierwsze: powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce (partnerzy mogą w umowie spółki postanowić, iż jeden albo większa liczba partnerów będzie ponosiła odpowiedzialność nieograniczoną, tak jak wspólnik spółki jawnej), i po drugie będące również następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.
Zastanówmy się teraz nad tym co powinna zawierać spółka partnerska, i co należy zrobić by zatwierdzić taką działalność.
Spółka partnerska prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Nowa ustawa nie zabrania jednocześnie, by w jednej spółce partnerskiej działali wspólnicy wykonujący różne wolne zawody. Mogą więc działać takie spółki, które pod jedną firmą skupiają jednocześnie np. prawników i biegłych rewidentów.
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Może ona używać skrótu "sp.p", np. Jan Kowalski i partnerzy - księgowi - Warto pamiętać, iż zgodnie z art. 632 k.s.h., do czasu wydania przepisów dotyczących firmy i prokury pozostają w mocy przepisy o firmie i prokurze zawarte w kodeksie handlowym z 1934 r., z uwzględnieniem zmian przewidzianych w ustawie.
Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, także wszelkie późniejsze zmiany umowy powinny być dokonane w tej formie. Należy zaznaczyć, iż w myśl art. 9 k.s.h., zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników (partnerów), jednak umowa spółki może tą kwestie uregulować inaczej.
Do elementów koniecznych, które powinny znaleźć się w umowie spółki partnerskiej , należą:
1) określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) nazwiska i imiona tych partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku gdy jeden albo większa liczba partnerów godzą się w umowie spółki na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej,
4) w przypadku, gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów,
5) firmę i siedzibę spółki,
6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
7) określenie wkładów oraz wartości tych wkładów, wnoszonych przez każdego partnera.
Jest to także przykładowy wzór umowy. Wszelkie zmiany powyższych danych powinny zostać zgłoszone sądowi rejestrowemu. Ponadto umowa spółki może przewidywać, między innymi, iż:
- prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi (art. 97 1 k.s.h.)
- jeden albo większa liczba wspólników godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej (art. 95 2 k.s.h.)
- określać prawo partnerów do reprezentowania spółki (art. 96 k.s.h.)
- określać przyczyny rozwiązania spółki (art. 98 1 k.s.h.)
- dopuszczać wstąpienie spadkobiercy do spółki w miejsce zmarłego partnera, z uwzględnieniem jednakże, iż spadkobierca jest osoba fizyczną posiadającą uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki (art. 101 k.s.h.).
Kolejnym etapem jest zgłoszenie spółki partnerskiej do rejestru sądowego, prowadzonego przez sąd rejestrowy. Zgłoszenie takie powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę, adres spółki, nazwiska i imiona partnerów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń,
2) określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,
3) przedmiot działalności spółki,
4) nazwiska i imiona partnerów, którzy są uprawnieni do reprezentowania spółki; nie dotyczy to przypadku, gdy umowa spółki nie przewiduje ograniczeń prawa reprezentacji przez partnerów,
5) nazwiska i imiona prokurentów lub osób powołanych w skład zarządu,
6) nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku, gdy umowa przewiduje, że niektórzy wspólnicy będą odpowiadali tak jak wspólnicy spółki jawnej.
Powyższe dane określa art. 93 1 k.s.h. Do takiego wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienia każdego partnera do wykonywania wolnego zawodu. Następnie wniosek należy złożyć w sądzie rejestrowym, a procedurę rejestracyjną reguluje Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru.
Reprezentacja spółki partnerskiej objawia się następująco. Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, jednakże umowa może stanowić inaczej (art. 96 1 k.s.h.). Szczegółowe przesłanki pozbawienia partnera prowadzenia spraw spółki określa art. 96 2 i 3 k.s.h. Przedstawione powyżej przepisy art. 96 k.s.h. są wyłączone, jeżeli partnerzy w umowie spółki powierzyli prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki zarządowi. Do tak powołanego zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zawarte w art. 201-211 i art. 293-300 k.s.h.
Prowadzenie spraw spółki jak już wspomniano przypada zarządowi, ustanowionemu uprzednio w umowie spółki (art. 97 k.s.h.). Jednak generalnie należy zastosować w tym przypadku odpowiednio przepisy o spółce jawnej dotyczące stosunków wewnętrznych spółki. Na uwagę zasługuje art. 39 1 k.s.h., zgodnie z którym, każdy wspólnik (partner) ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw
Na koniec sprawy, które niekoniecznie cieszą, a zwłaszcza właścicieli spółek, lecz niestety a czasem „stety” się zdarzają. Przesłanki rozwiązania spółki określa art. 98 1 i 2 k.s.h. Do przesłanek tych należą:
- przyczyny przewidziane w umowie spółki,
- jednomyślna uchwała wszystkich partnerów,
- ogłoszenie upadłości spółki,- utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,
- prawomocne orzeczenie sądu
- ponadto w sytuacji, gdy w spółce pozostanie jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń.
Rozważmy następujące przypadki:
W przypadku śmierci partnera, ogłoszenia upadłości partnera, czy wypowiedzenia umowy spółki przez partnera lub wierzyciela partnera, stosuje się przepisy art. 59-62 i art. 64-66 k.s.h. W przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu, to zgodnie z art. 100 k.s.h., partner, który utracił uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu powinien wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu. Wystąpienie następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do zarządu albo do partnera uprawnionego do reprezentowania spółki.
Jeżeli partner nie złoży pisemnego oświadczenia w określonym powyżej terminie, na podstawie art. 100 3 k.s.h., uważa się, że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego terminu.
Podsumowując. Z niniejszej analizy można wysnuć wnioski, że każda działalność którą chcielibyśmy założyć, napotyka na jakieś trudności czy też ograniczenia, lecz nie należy się zniechęcać i najlepiej przeanalizować wady i zalety.
Do zalet z pewnością zaliczymy to, że każdy wspólnik ponosi odpowiedzialność tylko za własne działania i zaniedbania, nie zaś za winy innych wspólników. Ogólnie rzecz biorąc spółki osobowe są proste i tanie w zakładaniu i funkcjonowaniu, oraz jest jednoznaczne określony profil spółki w nazwie. Jeżeli chodzi o wspólników to indywidualnie rozliczają podatek dochodowy od osób fizycznych, mimo to spółka jest odrębnym podatnikiem i posiada swój NIP (na potrzeby podatku VAT) oraz prowadzi pełną księgowość zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Zaletą jest również to że, nie są określone wymagania kapitałowe, a także możliwość ujawnienia w nazwie firmy nazwiska jednego tylko wspólnika (np. Jan Kowalski i partnerzy – księgowi).
Do wad zaliczymy m.in. ograniczenie spółki które umożliwia działanie wyłącznie w zakresie określonych zawodów partnerów. Większości tych zawodów nie można wykonywać bezpośrednio po maturze, z tej prostej przyczyny, że nie posiadasz odpowiednich uprawnień, ale np. dla pielęgniarek, położnych, brokerów ubezpieczeniowych czy księgowych spółka partnerska jest w pełni dostępna. Tej spółki większość absolwentów szkół średnich rozpoczynających działalność gospodarczą z pewnością jeszcze nie będzie mogła założyć. Jest to spółka osobowa, którą mogą utworzyć wspólnicy (zwani partnerami), wykonujący wolny zawód.
Spółka partnerska nie może być prowadzona ani jednoosobowo, ani też w sytuacji, gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki. Stąd nazwa spółka partnerska. Do wady zaliczymy także konieczność sporządzenia umowy w postaci aktu notarialnego.
Myślę, że niniejsze wypracowanie przytoczyło trochę niezbędnych wiadomości dotyczących założenia, funkcjonowania, a także rozwiązania spółki partnerskiej, a rozpatrzenie wad i zalet pomoże w podjęciu wyboru założenia działalności w takiej właśnie formie.