PCK

Polski Czerwony Krzyż, będący - jako część składowa międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca - członkiem Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, kieruje się w swej działalności podstawowymi zasadami tego ruchu, uchwalonymi przez XX Międzynarodową Konferencję Czerwonego Krzyża w Wiedniu i zmienionymi przez XXV Międzynarodową Konferencję Czerwonego Krzyża w Genewie w październiku 1986 r., którymi są :
HUMANITARYZM - Międzynarodowy ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, zrodzony z troski o niesienie pomocy rannym na polu bitwy bez czynienia jakiejkolwiek różnicy, podejmuje zarówno na płaszczyźnie międzynarodowej, jak i krajowej wysiłki w kierunku zapobiegania we wszelkich okolicznościach cierpieniom ludzkim i ich łagodzenia. Zmierza do ochrony życia i zdrowia oraz zapewnienia poszanowania osobowości człowieka. Przyczynia się do wzajemnego zrozumienia, przyjaźni i współpracy oraz do trwałego pokoju między wszystkimi narodami.
BEZSTRONNOŚĆ - Nie czyni żadnej różnicy ze względu na narodowość, rasę, wyznanie, pozycję społeczną lub przekonania polityczne. Zajmuje się wyłącznie niesieniem pomocy cierpiącym, kierując się ich potrzebami i udzielając pierwszeństwa w najbardziej naglących przypadkach.
NEUTRALNOŚĆ - W celu zachowania powszechnego zaufania Ruch powstrzymuje się od uczestnictwa w działaniach zbrojnych oraz - w każdym czasie - w sporach natury politycznej, rasowej, religijnej lub ideologicznej.
NIEZALEŻNOŚĆ - Ruch jest niezależny. Stowarzyszenia krajowe, służąc pomocą władzom publicznym w ich działalności humanitarnej podlegając prawu obowiązującemu w ich państwach, powinny zawsze korzystać z samodzielności pozwalającej im na działania w każdym czasie, zgodnie z zasadami Ruchu.
DOBROWOLNOŚĆ - Ruch niesie pomoc dobrowolnie, nie kierując się chęcią osiągania jakiejkolwiek korzyści.
JEDNOŚĆ - W każdym kraju działa tylko jedno stowarzyszenie Czerwonego Krzyża albo Czerwonego Półksiężyca. Powinno ono być otwarte dla wszystkich i obejmować swą humanitarną działalnością obszar całego kraju.
POWSZECHNOŚĆ - Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, w którym wszystkie stowarzyszenia mają równe prawa i obowiązek niesienia sobie nawzajem pomocy, obejmuje swoją działalnością cały świat.

MIĘDZYNARODOWE PRAWO HUMANITARNE
PODSTAWOWE REGUŁY MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HUMANITARNEGO W KONFLIKTACH ZBROJNYCH
1. Strony w konflikcie oraz członkowie sił zbrojnych mają ograniczone prawo w doborze i stosowaniu metod oraz środków walki zbrojnej. Zabronione jest stosowanie zwłaszcza takich rodzajów broni oraz metod walki zbrojnej, które powodują zbędne cierpienia lub nadmierne straty w środowisku naturalnym.
2. Mając na uwadze ochronę ludności cywilnej i dóbr o charakterze cywilnym przed skutkami działań wojennych, strony konfliktu powinny zawsze odróżniać kombatantów od ludności cywilnej. Zarówno ludność cywilna, jak też poszczególne osoby cywilne nie powinny być przedmiotem ataków wojskowych; ataki mogą być skierowane wyłącznie na cele wojskowe.
3. Zabronione jest zabijanie lub ranienie przeciwnika poddającego się lub wyłączonego z walki.
4. Osoby wyłączone z walki oraz osoby, które nie uczestniczą bezpośrednio w działaniach zbrojnych, mają prawo do poszanowania ich oraz niezależności fizycznej i moralnej. W każdych okolicznościach powinny być chronione i traktowane po ludzku.
5. Pojmani kombatanci (uczestnicy walki zbrojnej) oraz osoby cywilne, które są we władzy strony przeciwnej, mają prawo do poszanowania ich życia, godności, praw osobistych i przekonań. Należy ich chronić przed wszelkimi atakami gwałtu i represjami. Mają oni także prawo do wymiany korespondencji ze swoimi rodzinami oraz mogą korzystać z wszelkiej pomocy z zewnątrz.
6. Ranni i chorzy powinni być zabierani z pola walki i leczeni. Należną im ochronę i poszanowanie powinna zapewnić im ta strona konfliktu, w której władzy się znajdują. Ochroną objęci są także: personel medyczny i duchowni, zakłady lecznicze, środki transportu medycznego oraz sprzęt i materiały przeznaczone do użytku medycznego. Znakiem tej ochrony są emblematy Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca na białym tle, które także podlega ochronie.
7. Każdej osobie przysługują podstawowe gwarancje sądowe. Nikt nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za czyn nie zabroniony. Niedozwolone są tortury fizyczne lub psychiczne, kary cielesne oraz traktowanie w sposób okrutny lub poniżający.

KONWENCJE GENEWSKIE Z 12 SIERNIA 1945 ROKU O OCHRONIE OFIAR WOJNY:
I KONWENCJA GENEWSKA - o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie.
II KONWENCJA GENEWSKA - o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu.
III KONWENCJA GENEWSKA - o traktowaniu jeńców.
IV KONWENCJA GENEWSKA - o ochronie osób cywilnych podczas wojny.
KONWENCJE GENEWSKIE obowiązują:
1. w każdym przypadku, gdy toczą się działania wojenne - niezależnie od tego czy wojna została wypowiedziana, czy nie,
2. we wszystkich okolicznościach, bez względu na kwalifikację konfliktu zbrojnego przez jego uczestników (wojna obronna, napastnicza, sprawiedliwa bądź niesprawiedliwa itp.),
3. wszystkie państwa, a także wtedy, gdy jedno z państw zaangażowanych w konflikcie nie jest stroną Konwencji,
4. w przypadku okupacji, nawet jeśli nie napotyka ona zbrojnego oporu.
KONWENCJE GENEWSKIE zapewniają ochronę ofiarom konfliktów zbrojnych:
1. mają zastosowanie od momentu rozpoczęcia działań zbrojnych do chwili ostatecznej repatriacji (powrotu do poprzedniego miejsca) osób podlegających ochronie,
2. osoby chronione nie mogą zrzec się przysługującej im ochrony prawnej,
3. zabronione są represalia (działania odwetowe) przeciwko osobom i dobrom chronionym przez Konwencje Genewskie,
4. postanowienia Konwencji Genewskich stosuje się pod kontrolą mocarstw opiekuńczych lub Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża.
I KONWENCJA GENEWSKA - o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie,
II KONWENCJA GENEWSKA - o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu,
ZASADA: uczestnicy działań zbrojnych wyłączeni z walki wskutek zranień lub choroby oraz rozbitkowie na morzu, jeżeli nie podejmują wrogich działań, powinni być traktowani w sposób humanitarny.
POSTANOWIENIA OGÓLNE:
1. ranni, chorzy i rozbitkowie korzystają z ochrony przewidzianej w prawie międzynarodowym,
2. powinni być szanowani we wszelkich okolicznościach, leczeni oraz traktowani w sposób humanitarny,
3. w przypadku dostania się w ręce nieprzyjaciela korzystają z ochrony należnej jeńcom,
4. ludność cywilna oraz statki cywilne mają prawo nieść pomoc rannym chorym i rozbitkom,
5. formacje sanitarne(stałe i ruchome) oraz statki szpitalne podlegają ochronie, w żadnym wypadku nie mogą być atakowane,
6. personel sanitarny i duchowny powinien być szanowany i chroniony; w razie wzięcia do niewoli korzysta co najmniej z ochrony przysługującej jeńcom,
7. znak rozpoznawczy Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca może być używany jedynie przez osoby upoważnione do niesienia pomocy rannym, chorym i rozbitkom (personel sanitarny i duchowni) oraz umieszczony na obiektach i sprzęcie przeznaczonym do tego celu. Jest to znak konwencyjny i podlega ochronie.
III KONWENCJA GENEWSKA - o traktowaniu jeńców.
Konwencja zapewnia jeńcom podstawowe prawa humanitarne.
ZASADA: wzięcie do niewoli jest formą wyłączenia z walki zbrojnej jej uczestników. Jeniec jest we władzy państwa nieprzyjacielskiego (zatrzymującego), a nie osób lub oddziałów, które go pojmały.
Z chwilą ustania powodów zatrzymania w niewoli oraz po faktycznym ustaniu działań zbrojnych jeńcy powinni być zwolnieni.
STATUS JEŃCA (uprawnienia i obowiązki):
1. jeńcy mają prawo do poszanowania ich czci, godności osobistej i wyznania, do warunków bytowania i wyżywienia zapewniających im zachowanie zdrowia i dobrej kondycji psychicznej, do wymiany korespondencji z najbliższymi, praktyk religijnych, nie mogą być karani za czyny nie zabronione,
2. w razie wzięcia do niewoli jeniec zobowiązany jest jedynie podać swoje imię i nazwisko, datę urodzenia, stopień wojskowy oraz numer posiadanej legitymacji,
3. jeniec nie ma obowiązku wierności wobec mocarstwa zatrzymującego, za próbę ucieczki z niewoli może być karany jedynie dyscyplinarnie,
4. jeńcy nie mogą być wykorzystywani do działań zbrojnych ani zatrudniani do prac niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, obozy jenieckie powinny być zlokalizowane w bezpiecznej odległości od strefy walki,
5. jeniec nie może zrzec się samodzielnie uprawnień przysługujących mu z mocy Konwencji, w tym statusu jeńca.
IV KONWENCJA GENEWSKA - o ochronie osób cywilnych podczas wojny
1. zapewnia ochronę osobom cywilnym i ludności cywilnej w czasie działań zbrojnych oraz podczas okupacji wojennej (wojskowej),
2. otacza szczególną ochroną dzieci, kobiety, osoby starsze i upośledzone,
ZASADA: osoby cywilne, będące we władzy strony przeciwnej, mają we wszelkich okolicznościach prawo do poszanowania ich osoby, honoru, praw rodzinnych i praktyk religijnych, zwyczajów i obyczajów. Żadne zarządzenie władz okupacyjnych nie może pozbawić ludności terytorium okupowanego praw zagwarantowanych przez Konwencję.
KONWENCJA ZABRANIA:
1. zmuszania, bądź nakłaniania ludności cywilnej do służby wojskowej w siłach zbrojnych przeciwnika,
2. przymusowego przesiedlania ludności cywilnej z terytoriów okupowanych,
3. deportacji lub przesiedlania własnej ludności cywilnej na terytorium okupowane.
KONWENCJA ZOBOWIĄZUJE:
1. do zapewnienia ludności cywilnej podstawowego minimum warunków egzystencji (bytowania i wyżywienia),
2. do traktowania jej w sposób humanitarny,
3. do otoczenia troską osób potrzebujących pomocy,
4. do poszanowania dóbr i urządzeń niezbędnych dla przetrwania ludności cywilnej.
PROTOKOŁY DODATKOWE I i II Z 1977 r. DO KONWENCJI GENEWSKICH Z 12 SIERPNIA 1949r.
ZASADA: strony konfliktu są ograniczone w stosowaniu metod i środków szkodzenia nieprzyjacielowi.
PROTOKÓŁ DODATKOWY I :
1. zabrania atakowania ludności cywilnej,
2. zabrania atakowania szpitali i innych urządzeń służących opiece nad rannymi i chorymi,
3. zabrania atakowania obiektów bez ich rozróżnienia oraz niszczenia dóbr niezbędnych do przetrwania ludności,
4. zabrania stosowania w walce metod i środków powodujących zbędne cierpienia oraz długotrwałe i poważne szkody w środowisku naturalnym,
5. stanowi podstawę prawną do powołania i działania organizacji i instytucji obrony cywilnej.
PROTOKÓŁ DODATKOWY II:
1. stanowi rozwinięcie postanowień art.3 wspólnego dla czterech Konwencji Genewskich,
2. obowiązuje strony konfliktu toczącego się wewnątrz jednego państwa,
3. upoważnia do niesienia pomocy osobom poszkodowanym, zapewnia minimum praw humanitarnych.
PRAWO HUMANITARNE jest podstawą i nakazem działania Międzynarodowego uchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
CZERWONY KRZYŻ jest promotorem prawa humanitarnego.
PRAWO HUMANITARNE to:
1. reguły postępowania służące człowiekowi, jego godności, zdrowiu i życiu,
2. normy uchwalone wspólnie przez państwa i przyjęte powszechnie w prawie międzynarodowym,
3. normy prawne ujęte w formie konwencji i innych umów międzynarodowych, a także przyjęte zwyczajowo,
4. normy prawna międzynarodowego mające zastosowanie na całym świecie w czasie pokoju, podczas wojny oraz w innych okolicznościach,
5. zespół przepisów prawa międzynarodowego uchwalonych i przyjętych z myślą o niesienie pomocy oraz w trosce o człowieka,
6. przede wszystkim Konwencje Genewskie (I - IV) z 12 sierpnia 1949 r. o ochronie ofiar wojny oraz Protokoły Dodatkowe (I -II) z 1977r. do tych Konwencji.
PRAWO HUMANITARNE:
1. nie ocenia przyczyn, skutków ani charakteru wojny,
niesie pomoc i chroni wszystkich ludzi.