Zasady prawne

W każdym systemie prawnym istnieją główne wytyczne wytyczne , nazywane zasadami prawnymi . Są one nadrzędne w stosunku do pozostałych przepisów i wyznaczają obszary obowiązywania tworzonych reguł. Najczęściej stosuje się cztery zasady prawa : wywodzącego się ze starożytnego prawa rzymskiego . * zakaz działania wstecz- jest jedna z podstawowych zasad wielu systemów prawnych . Aktu prawnego nie można zastosować , jeżeli wskazana sytuacja zaistniała przed ustanowieniem dotyczącego jej zapisu . Oznacza to , ze nie wolno karać za czyny niezabronione w momencie popełnienia. * domniemania niewinności - to konstytucyjna reguła nakazująca uważać za niewinną każda osobę podejrzaną lub oskarżoną o popełnienie czynu zabronionego przez prawo , dopóki jej wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sadu . Sens tej zasady wynika głównie z faktu , ze większość z nas nie popełnia przestępstw. Przede wszystkim jedna reguła ta chroni niewinnych obywateli przed skazaniem . * dzięki zasadzie nie ma przestępstwa bez ustawy , obywatele sa chronieni przed zbyt częstym stosowaniem przez państwo sankcji karnych . Normy prawne musza zostać spisane w akcie prawnym jak najdokładniej , aby zminimalizować ryzyko dowolnej interpretacji. Do ważnych konsekwencji przyjętych reguł należy zakaz karania obywateli za postepowanie niewyszczególnione w przepisach , nawet jeżeli przypomina ono czyny ujęte w prawie . Zasadę tę określa się też jako zastosowania analogii na niekorzyść oskarżonego. Problemem analogii pojawia się wtedy , gdy mamy do czynienia z brakiem normy prawnej dotyczącej rozstrzygania kwestii. Realizacja reguły polega na wypełnieniu luki prawnej poprzez zastosowanie przepisu najbardziej odpowiadającego danej sytuacji. * kolejna z zasad wynika z maksymy głoszącej , że nieznajomość prawa szkodzi . Regułę te można traktować jako zobowiązanie każdego obywatela do szczegółowej znajomości norm. Wypełnienie tej powinności nie jest jednak możliwe- ze względu na objętość współczesnych kodeksów. Przywołana zasada odnosi się więc do faktu , ze brak wiedzy o istnieniu danej normy nie zwalnia obywatela z przewidzianych konsekwencji jej złamania, Przestępca nie może dowodzić w sądzie swojej niewinności , powodując się na nieznajomość prawa. Kultura prawna – pojęcie to oznacza:* wiedzę jednostek i grup społecznych na temat obowiązujących przepisów , * ich ocenę oraz postulaty dotyczące ewentualnych zmian. Podstawowe zadanie prawa to wywołanie obawy przed kara u osoby , która zamierza naruszyć przyjęte zasady. Wiele wykroczeń jest jednak popełnianych w wyniku braku znajomości przepisów , a nie świadomego działania , dlatego upowszechnienie zagadnień prawnych daje większa gwarancję przestrzegania zasad przez obywateli niż surowe sankcje za ich naruszanie . Stanowi również warunek efektywnego udziału obywateli w życiu publicznym. Kultura prawna nie sprawdza się do respektowania reguł tylko z obawy przed karą przewidzianą za ich zignorowanie . Polega także na uznawaniu prawa za nieodzowny czynnik regulacji życia politycznego i społeczno- ekonomicznego państwa oraz porządku publicznego , a także wtedy , kiedy interes osobisty jednostki może zachęcać do złamania ustanowionych zasad. Postawy obywateli wobec prawa : * oportunizm – przestrzeganie norm prawnych nie wynika z wiary obywatela w ich słuszności , lecz z obawy przed karą za ich niestosowanie lub z oczekiwania na nagrodę . Oportunista wybiera zachowania korzystne dla niego w danej sytuacji. * konformizm – powodem respektowania przez jednostkę przepisów jest chęć dostosowania się do pozostałych członków grupy społecznej , która przyjęła określone reguły . Takie zachowanie ma na celu zdobycie akceptacji zbiorowości oraz pełniejsza identyfikację z nią. * legalizm- stosowanie się do norm prawnych wynika z przeświadczenia o wymogu podporzadkowania się każdej zasadzie – niezależnie od tego , czy dana osoba uznaje ją za słuszną , czy nie . Powodem przestrzegania reguł nie jest analiza ich treści , lecz odpowiedni status norm – fakt , ze wydał je we właściwy sposób organ władzy obdarzony autorytetem. Legalizm krytyczny – przyczynę przestrzegania zasad prawnych stanowi pogląd jedenastki o obowiązku zastosowania się do każdej reguły określonego typu .