Instytucje i kalendarium Unii Europejskiej
Instytucje Unii Europejskiej
Rada Europejska
Tworzą ją szefowie państw i rządów krajów członkowskich Unii Europejskiej. Zbiera się co najmniej dwa razy w roku. Zadaniem Rady Europejskiej jest kreślanie strategicznych celów rozwoju Unii, rozstrzyganie kwestii spornych, zajmuje się również bieżącymi problemami międzynarodowymi. Rada Europejska jest najważniejszą instytucją Unii w sprawach polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.
Rada Unii Europejskiej
Główny organ decyzyjny Wspólnot. Jej skład tworzą, w zależności od omawianej problematyki, ministrowie spraw zagranicznych bądź resortowi państw członkowskich. Rada Unii Europejskiej wydaje akty prawne, sprawuje kontrolę nad budżetem, uchwala wynegocjowane przez Komisję układy międzynarodowe. Rada koordynuje ogólną politykę gospodarczą. Ma prawo podejmowania decyzji i przekazywania Komisji kompetencji do wprowadzania ich w życie.
Komisja Europejska
Organ wykonawczy Wspólnot Europejskich. W skład Komisji wchodzi 20 członków-komisarzy (po dwóch z większych i po jednym z mniejszych krajów członkowskich Unii) na czele z Przewodniczącym. Komisja posiada szereg zadań i uprawnień, wśród których znajdują się m.in. prawo inicjatywy ustawodawczej, realizacja postanowień traktatowych oraz koordynacja działań Wspólnot. Komisja Europejska czuwa nad przestrzeganiem przez państwa członkowskie prawa wspólnotowego.
Parlament Europejski
Jedyna instytucja wspólnotowa, której skład jest wyłaniany w wyborach powszechnych i bezpośrednich. W Parlamencie Europejskim zasiada 626 posłów. Na poszczególne państwa członkowskie przypada różna - zależna od liczby ludności - liczba mandatów. Do najważniejszych uprawnień należy zatwierdzanie budżetu Unii oraz wyrażanie zgody na umowy zawierane z krajami nie będącymi członkami UE. Parlament sprawuje kontrolę nad Komisją Europejską, zatwierdza również wybór jej przewodniczącego jak i członków.
Trybunał Sprawiedliwości
Tworzy go 15 sędziów wspomaganych przez dziewięciu rzeczników generalnych. Zadaniem Trybunału jest zapewnienie przestrzegania prawa wspólnotowego. Wydaje on ostateczne orzeczenia w sporach dotyczących
stosowania i interpretacji Traktatów Wspólnot Europejskich oraz wydawanych na ich podstawie norm prawnych.
Trybunał Obrachunkowy
Składa się z 15 członków mianowanych przez Radę Unii Europejskiej w porozumieniu z Parlamentem Europejskim. Kontroluje budżet Wspólnot, badając prawidłowość wszystkich dochodów i wydatków oraz ich zgodność z prawem. Trybunał Obrachunkowy publikuje doroczny raport ze swej działalności, przedstawiany organom wspólnotowym.
Komitet Regionów
Organ doradczy, tworzony przez 222 przedstawicieli wspólnot lokalnych oraz regionalnych. Rada Unii Europejskiej oraz Komisja konsultują się z przedstawicielami Komitetu w sprawach dotyczących polityki regionalnej, jak również w innych sprawach bezpośrednio ich dotyczących.
Komitet Ekonomiczno-Społeczny
W jego skład wchodzi 222 osoby reprezentujące poszczególne dziedziny życia gospodarczego i społecznego. Komitet jest organem doradczym Rady Unii Europejskiej oraz Komisji. Wydaje opinie w sprawach przepisów dotyczących gospodarki i polityki społecznej Wspólnot.
Komitet Stałych Przedstawicieli
Organ pomocniczy Rady Unii Europejskiej, działający na szczeblu ambasadorów państw członkowskich, akredytowanych przy Wspólnotach. Zadaniem Komitetu Stałych Przedstawicieli, wspomaganego przez ekspertów z poszczególnych państw, jest wypracowanie wspólnego stanowiska krajów członkowskich w sprawie propozycji Komisji Europejskiej. Komitet jest odpowiedzialny za przygotowanie prac Rady Unii Europejskiej, wykonuje również przydzielone mu przez nią zadania.
Europejski Bank Inwestycyjny
Utworzony na podstawie Traktatu o Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej. Tworzą go wszystkie kraje członkowskie. Europejski Bank Inwestycyjny, którego zadaniem jest wspomaganie stałego i zrównoważonego rozwoju Wspólnego Rynku, udziela pożyczek oraz gwarancji kredytowych umożliwiających finansowanie projektów we wszystkich dziedzinach gospodarki. EBI wspiera również gospodarki m.in. państw Europy Środkowo-Wschodniej i Ameryki Łacińskiej.
Kalendarium
1951
Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg podpisują w Paryżu Traktat powołujący do życia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali.
1957
Podpisanie Traktatów Rzymskich przez państwa tworzące EWWiS. Powstaje Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) oraz Wspólnota Energii Atomowej (EUROATOM).
1962
Wchodzi w życie Wspólna Polityka Rolna (CAP).
1965
Ustanowienie jednej Rady oraz jednej Komisji w ramach Wspólnot (Traktat o fuzji).
1968
Utworzenie unii celnej państw Wspólnoty Europejskiej. Zniesienie ceł wewnętrznych, wprowadzenie wspólnej taryfy celnej wobec państw trzecich.
1973
Do Wspólnot przystępują: Dania, Irlandia oraz Wielka Brytania.
1978
Podjęcie decyzji o utworzeniu Europejskiego Systemu Walutowego.
1979
Pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego.
1981
Przystąpienie Grecji do Wspólnot.
1985
Niemcy, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg podpisują Układ z Schengen, znoszący kontrolę w ruchu osobowym na granicach.
1986
Hiszpania oraz Portugalia wstępują do Wspólnot Europejskich.
1987
Wchodzi w życie Jednolity Akt Europejski, zapowiadający utworzenie Rynku Wewnętrznego.
1992
W Maastricht zostaje podpisany Traktat o Unii Europejskiej.
1993
Zapoczątkowany zostaje Rynek Wewnętrzny.
1995
Austria, Finlandia oraz Szwecja przystępują do Unii Europejskiej.
1997
Podpisanie Traktatu Amsterdamskiego.
1998
Rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z kandydatami do członkostwa w Unii Europejskiej: Polską, Czechami, Węgrami, Słowenią, Estonią oraz Cyprem.
1999
Wejście w życie Unii Walutowej.