Fizjologia - wpływ aktywności ruchowej na efekty fizjologiczne.

rekreacja –zespół zjawisk społeczno - kulturowych, proces wypoczynku, zespół zachowań w czasie wolnym

rekreacyjne zachowanie się to: mniej lub bardziej złożona zorganizowana aktywność człowieka skierowana na świadomy cel związany z jego określonymi potrzebami mająca charakterystyczne cechy, treść, strukturę i mechanizm regulacyjny- regulujący stosunek człowieka do środowiska w którym ta aktywność ma miejsce

rola aktywności ruchowej w etapach życia:
-dzieciństwo i młodość- rozwój możliwości organizmu
-dojrzałość wczesna i średnia- stabilizacja możliwości organizmu
-dojrzałość pozna i starość spowolnienie redukcji możliwości organizmu

efekty fizjologiczne zwiększonej aktywności ruchowej:
-bardziej ekonomiczna praca serca i całego układu krążenia
-wyższy pułap tlenowy
-korzystne zmiany adaptacyjne w układzie oddechowym (wzrost pojemności życiowej płuc, zmniejszenie częstotliwości oddechowy, wzrost max wentylacji płuc)
-korzystne zmiany morfofunkcjonalne w układzie ruchowym i nerwowym i wydalniczym

Podejmowanie przez człowieka systematycznych wysiłków fizycznych - wyczynowo, amatorsko czy też rekreacyjnie – prowadzi do wielu zmian adaptacyjnych w organizmie. Zmiany te zależą w istotnym stopniu od:
rodzaju podejmowanego wysiłku fizycznego – dynamiczny czy statyczny,
intensywności wysiłku fizycznego, punktu widzenia najbardziej korzystnych efektów fizjologicznych uzyskiwanych przez organizm stosujący systematyczną aktywność ruchową uważane są wysiłki aerobowe (tlenowe). Są to wysiłki, w których zapotrzebowanie energetyczne organizmu pokrywają procesy tlenowe (aerobowe).
Wpływ systematycznej aktywności ruchowej na układ krążenia
Jednym podstawowych, łatwo mierzalnych efektów systematycznej aktywności ruchowej stosowanej przez człowieka jest zwolnienie spoczynkowej częstości skurczów serca, czyli – u osoby zdrowej – zwolnienie tętna. Średnia spoczynkowa częstość skurczów serca osoby dorosłej wynosi 72 ud./min-1. U osób trenujących przyjmuje ona wartość poniżej 60 ud./min-1.
Stan czynnościowy mięśnia sercowego charakteryzuje się najczęściej za pomocą objętości wyrzutowej serca (SV) oraz pojemności minutowej serca (CO). Pojemność minutowa serca jest iloczynem objętości wyrzutowej i ilości skurczów serca na minutę (HR).
W spoczynku u osób wytrenowanych objętość wyrzutowa wzrasta. U dorosłej niewytrenowanej osoby wynosi ona 70-80 ml, zaś u osoby wytrenowanej często przekracza wartość 100 ml. W czasie wysiłków objętość wyrzutowa serca ulega wzrostowi. U osób wytrenowanych w czasie wysiłku maksymalnego może osiągnąć 150-160 ml, podczas gdy u osób niewytrenowanych tylko 100 ml.
Ciśnienie tętnicze krwi jest ważnym wskaźnikiem charakteryzującym pracę układu krążenia. W czasie wykonywania umiarkowanego wysiłku fizycznego wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego u osób wytrenowanych są istotnie niższe, od wartości stwierdzonych u osób nie ćwiczących. W tym przypadku jednomyślnie uznaje się korzystny wpływ aktywności ruchowej na wartość ciśnienia tętniczego.

Wpływ systematycznej aktywności ruchowej na układ oddechowy
Chociaż wpływ systematycznego treningu na układ oddechowy nie jest tak silny jak na układ krążenia, układ ruchu czy układ kostny, to i w tym zakresie można zaobserwować wiele korzystnych zmian. U osób wytrenowanych stwierdza się wzrost pojemności życiowej płuc (VC) w porównaniu z osobami niewytrenowanymi. Jest to ściśle związane z większą ruchomością klatki piersiowej i większą siłą mięśni oddechowych u osób trenujących. Równoległe zmniejsza się czynnościowa przestrzeń martwa, zaś ogólna pojemność wentylacyjna płuc (TLC) nie zmienia się. Wskaźniki dynamiczne oceniające rezerwy wentylacyjne płuc ulegają korzystnym zmianom.
W czasie maksymalnego wysiłku zwiększa się istotnie maksymalna wentylacja płuc osób wytrenowanych. Dochodzi ona czasem do 180 l/min., podczas gdy u młodych niewytrenowanych mężczyzn osiąga 100 l/min. a u kobiet 80 l/min.
U osób trenujących obserwuje się większy przepływ krwi przez szczytowe fragmenty płuc w porównaniu z osobami prowadzącymi siedzący tryb życia. Ułatwia to wymianę gazową w płucach, korzystnie zwiększając stosunek wentylacji pęcherzykowej do włośniczkowego przepływu krwi przez płuca.
U osób trenujących hiperwentylacja pojawia się przy pokonywaniu wyższych obciążeń w porównaniu z osobami nie trenującymi. Powoduje to zmniejszenie odczucia duszności przy dużych obciążeniach.
Zmiany w narządach wewnętrznych pod wpływem aktywności ruchowej wyrażają się głównie ( choć nie wyłącznie ) w postaci zwiększonej wydolności wysiłkowej organizmu. Wraz ze wzrostem ciężaru i objętości serca, w następstwie intensywnych wysiłków, zwiększa się jego pojemność skurczowa i minutowa, umożliwiając lepsze zaopatrywanie pracujących tkanek w tlen i inne składniki odżywcze oraz sprawniejsze usuwanie produktów przemian energetycznych.
Systematyczne wysiłki prowadzą również do zmian adaptacyjnych w układzie oddechowym. Zwiększa się m.in. pojemność życiowa płuc, następuje pogłębienie się oddechu przy równoczesnym zwolnieniu jego rytmu, a także zwiększają się potencjalne możliwości w zakresie maksymalnej wentylacji płuc.
Istotne zmiany w następstwie wysiłków typu wytrzymałościowego dają się również zaobserwować w obrębie poszczególnych narządów, a także tkanek. Do pierwszych - tytułem przykładu można zaliczyć wzrost zapasów glikogenu oraz innych zasobów energetycznych w wątrobie, z równoczesnym polepszeniem się możliwości ich wykorzystania i uzupełnienia; do drugich - na przykład wzrost ilości hemoglobiny w czerwonych ciałkach krwi, a w połączeniu ze wzrostem mioglobiny w mięśniach prowadzi do podwyższenia ogólnej pojemności tlenowej organizmu.
Powinniśmy sobie zdawać dokładnie sprawę, że poprzez wychowanie fizyczne osiąga się: rozwój i sprawne działanie narządów ruchu, wyrobienie cech psychofizycznych oraz cech charakteru i woli. Wychowanie fizyczne ma również zadanie uzyskania przez ćwiczących pełnego zdrowia fizycznego i psychicznego, jak i osiąganie pozytywnych cech w zakresie profilaktyki tzw. celowanej. Wreszcie powinno ono stanowić bazę ruchową dla korelacji wrodzonych czy nabytych wad oraz dla stosowania specjalistycznego usprawnienia ruchowego.