Rośliny okrytonasienne

Nazywane są również okrytozalążkowymi. To rośliny o dużej różnorodności morfologicznej: są formy drzewiaste, krzewiaste, zielne. Wykazują ogromne bogactwo kwiatów z okwiatem, które zazwyczaj tworzą kwiatostany. Kwiaty są wiatro-, owado- lub wodopylne. Wytwarzają owoce jako ochronę nasion. W procesie płciowym występuje podwójne zapłodnienie. W odróżnieniu od innych roślin, rośliny okrytonasienne uzależniły rozmnażanie od obecności wody dzięki wytworzeniu pyłku odpornego na wysychanie oraz łagiewki pyłkowej, która umożliwia przeniesienie plemnika do komórki jajowej bez udziału wody.
Kwiat tworzy okwiat, zawierający koronę i działki kielicha (u dwuliściennych) oraz słupki (narząd żeński) i pręciki (narząd męski). Słupek zawiera: znamię słupka, szyjkę, zalążnie z zalążkiem. Pręcik zawiera: główkę pręcika, nitkę pręcika. Wyróżniamy kwiaty: promieniste, grzbieciste. U okrytonasiennych kwiaty często występują w charakterystycznych grupach, nazywanych kwiatostanami.
Kwiatostany dzielimy na dwie grupy: groniaste i wierzchotkowate.
1. Kwiatostany groniaste - mają wyraźną oś główną, a kwiaty rozwijają się w kolejności od nasady ku szczytowi. Przykłady: grono, kłos, kolba, baldach, główka, koszyczek.
2. Kwiatostany wierzchotkowate - oś macierzysta przedwcześnie przestaje się rozwijać, gdyż na jej szczycie powstaje kwiat, pod którym z pachwin liści wyrastają osie drugiego rzędu i każda kończy się kwiatem, itd. Przykłady: sierpik, wachlarzyk, wierzchotka dwuramienna.

Rozmnażanie okrytonasiennych

W miarę dojrzewania kwiatu powstają gamety męskie i żeńskie.
Tworzenie gamet męskich - rozpoczyna się w główce pręcika, która zawiera dwa pylniki zaopatrzone w dwa worki pyłkowe. Wewnątrz worków pyłkowych powstają ziarna pyłku. Dojrzałe ziarno pyłku jest gametofitem męskim składającym się z dwóch komórek (generatywnej i wegetatywnej).
Tworzenie gamet żeńskich - odbywa się w zalążku, który jest zamknięty w słupku.
Słupek składa się ze znamienia, szyjki i zalążni z zalążnikami.
Wewnątrz zalążka znajduje się ośrodek, a w nim komórka jajowa.
Proces płciowy rozpoczyna się od zapylenia, czyli przeniesienia ziarna pyłku na znamię słupka. Pyłek wytwarza łagiewkę pyłową, przez którą przemieszczają się 2 jądra plemnikowe do woreczka zalążkowego. Podczas aktu płciowego zachodzi podwójne zapłodnienie, jedno jądro plemnikowe łączy się z jądrem komórki jajowej, tworząc zygotę, a następnie zarodek, drugie zaś łączy się z wtórnym jądrem woreczka zalążkowego, wytwarzając bielmo wtórne będące pokarmem dla zarodka.




Powstanie nasienia
.

Wyróżniamy nasiona: tzw. bielmowe, u których wnętrze woreczka zalążkowego wypełnia powstające bielmo, oraz nasiona bezbielmowe. W nasionach bezbielmowych, podczas formowania się zarodka, bielmo może być całkowicie zużyte do budowy liścieni, wówczas nasienie jest go pozbawione.


Nasienie otaczają łupinki powstałe z osłonek zalążka. Nasiona u roślin okrytonasiennych znajdują się w owocach, które można określić jako kwiat będący w stanie dojrzałości nasion. Owoc jest organem powstałym z części kwiatu (dokładniej z zalążni), otacza dojrzałe nasiona, służąc do ich rozsiewania. Powstała z zalążni ściana owocu nazywana jest owocnią i pełni wiele funkcji: stanowi ochronę dla nasion, posiadając substancję pokarmowe wabi zwierzęta, przyczyniając się do rozprzestrzeniania nasion, ułatwia przenoszenie owoców dzięki specjalnym urządzeniom.





Rośliny okrytonasienne dzielimy na dwie klasy systematyczne: dwuliścienne i jednoliścienne.










Rośliny jednoliścienne Rośliny dwuliścienne
Obejmują rodziny: liliowate, turzycowate, storczykowe. Mają formę roślin zielonych, bylin Obejmują 171 000 gatunków. Rodziny: jaskrowate, różowate, motylkowe, krzyżowe, złożone. Mają formę drzew, krzewów, bylin, roślin zielonych
W ich nasieniu występuje jeden liścień W ich nasieniu występują dwa liścienie
Mają system korzeniowy wiązkowy Mają system korzeniowy palowy
Wiązki przechodzące są zamknięte, rozproszone w łodydze Wiązki przewodzące otwarte, ułożone w łodydze w formie pierścienia
Nerwacja liści równoległa Nerwacja liści pierzasta lub dłoniasta
Kwiaty zwykle 3-krotne z niezróżnicowanym okwiatem Kwiaty 4- lub 5-krotne z okwiatem zróżnicowanym na kielich i koronę.




Typy owoców

Pojedyncze
Pękające Suche Mieszek Powstały z jednego owocolistka pęka wzdłuż szwu zrośnięcia
Strąk Powstał z jednego owocolistka, otwiera się wzdłuż szwu zrośnięcia i nerwu
Torebka Powstaje z dwóch lub więcej zrośniętych owocolistków. Różne są mechanizmy otwierania, np. pęknięcie, wieczko, otworki
Niepękające (zamknięte) Suche Orzech Jednonasienny o twardej owocni
Rozłupnia Rozpada się po dojrzeniu na jednonasienne, zamknięte części nazywane rozłupkami
Mięsiste Pestkowiec Ma dobrze wykształconą, zróżnicowaną owocnię, której część wewnętrzna - twarda otacza nasienie, tworząc pestkę
Jagoda O całej mięsistej owocni, zawiera wiele nasion


Owoc zbiorowy:
 Poszczególne owocki zrastają się w jeden twór, np. malina.
 Na wypukłym dnie kwiatowym osadzone są liczne drobne suche owoce, np. truskawka.
 Drobne orzeszki znajdują się w komorze osadnika kwiatostanowego, np. owoce figi.
 Nietypowym owocem jest jabłko, gruszka. Powstają one z wolnoowockowego słupkowia, które bardzo wcześnie obrośnięte zostaje silnie zmięśniałym, soczystym dnem kwiatowym. Każda komora z nasionami zamknięta jest pergaminowo-chrząstkowatą okrywą, w budowaniu której bierze udział owocnia (może być traktowane jako owoc pojedynczy mięsisty lub owoc zbiorowy).