"Odprawa posłów greckich" - J. Kochanowski.

Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego

"Odprawa" - jako dzieło sztuki dramatyczno-teatralnej - nie jest szczególnie wybitnym osiągnięciem, ale jest pierwszą po polsku napisaną oryginalną tragedią.
Temat utworu został zaczerpnięty z legend o wojnie trojańskiej, ale autor nadał wydarzeniom koloryt polski, dlatego też już współcześni treść dramatu odczytali jako potępienie samowoli i braku patriotyzmu, a jej zakończenie jako pobudkę wojenną mającą zachęcić szlachtę do wyprawy na Moskwę.
Tresc:
Tekst tragedii poprzedza list Kochanowskiego do Jana Zamoyskiego, który jest odpowiedzią na prośby magnata, który - jak z odpowiedzi poety wynika - zwrócił się doń z propozycją zaprezentowania gotowego już dzieła w Ujazdowie, dla uświetnienia uroczystości weselnych.
Protasis
Prolog (w. 1-29): monolog Antenora informuje o preakcji: wylądowali greccy posłowie domagający się zwrotu Heleny. Aleksander podjął knowania mające na celu przekonanie dostojników o pozostawieniu porwanej w Troi.
Epitasis
Epeisodion pierwsze (w. 30-67): Aleksander próbuje skłonić Antenora, by i on głosował przeciwko wydaniu Heleny Grekom. Obaj rozmówcy posługują się przysłowiami, osłaniając w ten sposób wzajemną niechęć. Rozmowa toczy się w krótkich, jednowierszowych zdaniach (tj. stichomytia), dowodzących wzburzenia przeciwników. Wreszcie Aleksander oskarża Antenora, iż ten został przekupiony przez posłów.
Stasimon I (w. 68-87): "By rozum był przy młodości", refleksja na temat młodzieńczego ulegania żądzom prowadzącym do utraty zdrowia, majętności i sławy.
Epeisodion II (w. 88-160): lament Heleny wyrzekającej na los; kobieta obawia się powrotu do domu w niesławie. Nadchodzi Stara Pani, pociesza nieszczęśliwą.
Stasimon II (w. 161-180): "Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie", dramatyczny i bardzo surowy w wymowie apel do sprawujących władzę.
Katastasis
Epeisodion III (w. 181-378): Poseł opowiada Helenie przebieg rady panów trojańskich, która poparła Aleksandra.
Cytuje słowa króla zagajającego obrady (w. 197-208); następnie przytacza wywód Aleksandra (w. 210-257) optującego za pozostawieniem w Troi Heleny. Ogarnięty żądzą młodzian tłumaczy swój występek wolę bogów (Wenus wdzięczna za przyznanie jej palmy pierwszeństwa w konkursie piękności, obiecała mu rękę Heleny), przytacza historię Medei i Jazona, by w ten sposób zasugerować słuchaczom, że prawo odwetu usprawiedliwia jego czyn. Na koniec przypomina dawne krzywdy uczynione Trojanom przez Greków. Skrupulatny poseł oddaje wiernie również przemowę Antenora (w.266-302). Rozważny patriota apeluje: "Niechże się Aleksander tak drogo nie żeni,/ Żeby małżeństwem swoje upadkiem ojczyzny/ I krwią naszą miał płacić! ..." . Niestety późniejsze wypowiedzi, zwłaszcza porywczego Iketaona (w.307-348) podburzają do walki. Wreszcie głosując poprzez rozstąpienie się zadecydowano o pozostawieniu Heleny w Troi.
Katastrophe
Stasimon III (379-382): krótki czterowiersz o charakterze informacyjnym (odejście niezadowolonych posłów).
Epeisodion IV (383-423): monolog Ulisesa rozpoczynający się słowami "O nierządne królestwo o zginienia bliskie" oraz pełna bólu i zawziętości skarga skrzywdzonego Menelaosa.
Stasimon IV (424-464):pełna patosu, wspaniała pieśń "O białoskrzydła, morska pławaczko...", pełna przenośni i mówień, napisana wierszem białym.
Epeisodion V (465-556): rozmowa rozważnego Antenora z Priamem w której apeluje o przygotowanie miasta do obrony; proroctwo córki królewskiej, Kasandry nasycone straszliwymi obrazami upadku Troi.
Stasimon V (557-558): zalecenie wyprowadzenia oszalałej panny
Epilog (559-605): apel Antenora, by król wysłuchał proroctwa córki; przybycie Rotmistrza z wiadomością o zbliżających się oddziałach greckich. Utwór kończy znamienne wezwanie Antenora: "Na każdy rok nam każą radzić o obronie;/ Ba, radźmy też o wojnie, nie wszystko się brońmy:/ Radźmy, jako kogo bić; lepiej, niż go czekać!"
Dramat tragedia klasyczną
.Zachowana zasada trzech jedności: akcji (jednowątkowość), miejsca (wydarzenia toczą się przed pałacem królewskim), czasu (jest dłuższy niż czas spektaklu, ale mieści się w granicach jednej doby i biegnie bez luk, choć ulega przyspieszeniu w przerwach wypełnionych stasimonami).fabuła zaczerpnięta z mitologii (mitu o wojnie trojańskiej) tematem jest konflikt między jednostką a państwem (Kochanowski staje po stronie państwa),dramat racji moralnych i politycznych reprezentowanych przez poszczególne postacie (Aleksander - Antenor)

Dokładna data napisania tego dramatu przez Jana Kochanowskiego nie jest znana. Wiadomo, że utwór ten został wystawiony 12 stycznia 1578 roku w Ujazdowie pod Warszawą w celu uświetnienia ceremonii zaślubin Jana Zamojskiego z Krystyną Radziwiłłówną. Na przedstawieniu pojawił się sam król Stefan Batory wraz z królową Anną Jagiellonką. Inspiracją napisania „Odprawy posłów greckich” stało się zapewne to, że Kochanowski doskonale zapoznał się z literaturą grecką i formą dramatu podczas swoich humanistycznych podróży.
Dokładnie analizując tekst „Odprawy posłów greckich” możemy znaleźć pewne powiązania ze sprawami politycznymi Polski w XVI wieku. Sama treść dramatu jest tematycznie związana z antyczną Grecją, ale kiedy Chór wygłasza przemowę o powinnościach władców rozpoczynając ją od słów „ Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie…” natychmiast można skojarzyć, że mowa tu jest właśnie o Polsce. Podobne wrażenie można odnieść analizując sytuację, kiedy Poseł uczestniczący na radzie trojańskiej opowiada Helenie o przebiegu narady. Jest ona bardzo podobna do obrad sejmu polskiego za życia Kochanowskiego. Należy także wspomnieć o tym, że związek Parysa i Heleny jest do złudzenia podobny do sytuacji zawarcia związku między Zygmuntem I Augustem a Barbarą Radziwiłłówną. Zawarli oni potajemny ślub. Małżeństwo to wywołało burzę wśród szlachty i spotkało się ze sprzeciwem Zygmunta Starego i Bony. Na sejmie piotrkowskim senatorowie żądali unieważnienia małżeństwa. Król jednak odparł wszelkie ataki. Zmusił po kolei wszystkich oponentów do uległości i doprowadził do koronacji Barbary. Przecież bardzo podobnie było z Heleną i Parysem. Czy to wszystko jest tylko przypadkiem i nie ma tu żadnych aluzji politycznych? Idźmy za ciosem. Przyjmując, że Kochanowski pisząc „Odprawę…” miał na myśli sprawy polskie możemy łatwo wywnioskować, do czego może doprowadzić nierozwaga i słabość rządzących ulegających przekupstwu i niesłuchających mądrych i trzeźwych opinii na temat losu państwa w razie podjęcia konkretnych decyzji i działań w jego sprawie. W tym wypadku może skończyć się to całkowitą klęską. Kochanowski traktuje swoje dzieło jako przestrogę dla Rzeczypospolitej, która będąc mocnym państwem w tych czasach często ulegała anarchii i prywacie magnackiej. Na przykładzie Troi pokazał, jakie mogą być tego przykre konsekwencje. Ciekawą rzeczą jest to, że „Odprawa…” wcale nie miała być przekazana w ręce władz polskich. Prawdopodobnie była tylko prywatnym przemyśleniem autora o Polsce. Trafiła jednak do rąk Jana Zamojskiego i ten postanowił wystawić ją jako sztukę. Być może i on obawiał się o losy kraju i po prostu dokonał tego, co bał się zrobić bezpośrednio Kochanowski…tego jednak nie wiemy.
Kompozycja „Odprawy posłów greckich” jest bardzo przejrzysta i zgodna z regułami klasycznego dramatu antycznego. W tym utworze Kochanowski zachował trzy reguły: jedności, czasu i miejsca oraz podział na 5 epejzodionów, stasimony, prolog i epilog. Podstawił on do gotowego wzoru tragedii współczesne (za jego czasów) problemy polityczne i uzyskał efekt uniwersalnego dramatu politycznego. Tym dziełem pokazał jak rozległa była jego wiedza na temat utworów Homera. Potrafił ją doskonale wykorzystać i odpowiednio zmodyfikować tak by stała się przestrogą dla „pospolitej rzeczy” i dała do myślenia tym, którzy odpowiadali za jej los a także za los jej obywateli.

Dodaj swoją odpowiedź
Język polski

Sprawozdanie z obrad Rady Trojańskiej - "Odprawa posłów greckich" -Jan Kochanowski

Witam proszę państwa .
Znajduje się właśnie na Placu Publicznym przed pałacem w którym za dosłownie kilka rozpoczną się obrady Rady Tojańskiej . A ja , jako jedna z nielicznych korespondentek , mam tą przyjemność relacjonowania ic...

Język polski

"Antygona", a "Odprawa posłów greckich" - tematyka, problematyka i budowa dramatów.

Najpierw trzeba wspomnieć, iż są to utworu powstałe w zupełnie innych czasach: "Antygona" jest utworem napisanym w starożytnej Grecji przez Sofoklesa i miała na celu tylko rozrywkę i doprowadzenie wid...

Język polski

"Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego.

"Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego
Podana na teatrum przed Królem jego Mścią i Królową jej Mścią w Jazdowie
nad Warszawą. Dnia 12 stycznia roku pańskiego 1578, na feście u Jego Mści Pana Podkanclerzego Koro...

Język polski

Jan Kochanowski - biografia

Jan Kochanowski (1530 - 1584) - najwybitniejszy poeta polski epoki renesansu, dramaturg i tłumacz psalmów Starego Testamentu. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny szlacheckij z ziemi raodmskiej. Studiował już jako czternastolatek, literarut�...

Język polski

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku w Sycynie,zmarł w 1584 na zawał w Lublinie.Żył w epoce Renesansu.Był wielkiej sławy poetą,dramaturgiem i tłumaczem.Pochodził za średnio zamożnej rodziny szlacheckiej.Kształcił się na Akademii K...